Mekni Efendi şerhi adındaki Cezîre-i Mesnevî şerhi nüshalarının karşılaştırılması ve incelenmesi (Metin- sözlük)
The analysis and comparison of Cezîre-i Mesnevî commentaries attributed to ahmet Mekni Efendi (Text-glossary)
- Tez No: 532204
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET GÜRLEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 354
Özet
Çalışmamıza konu olan Yûsuf Sinâneddîn Sîneçâk'ın, Mevlana'ya ait Mesnevî-i Ma'nevî'den seçtiği beyitlerden oluşan Cezîre-i Mesnevî adında eseridir. Ele alınan nüshaların biri Mehmet İlmi Dede tarafından şerhedilmiş; Şerh-i Cezîre-i Mesnevî Süleymaniye Ktp., Hacı Mahmud Ef., 2422 İst. tarihi: Cemaziyelâhir 1005 müst.: Solakzade Muhammed, diğerleri ise Cezîre'nin Ahmet Mekni (İlmî Dede) tarafından yapılan biri Türkiye'de İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kütüphanesi'nde, Osman Ergin Yazmaları bölümü OE_Yz_0380 demirbaş numarasıyla kayıtlı olan ve diğeri Harvard Üniversitesi'nde Networked Resource, Houghton Library bölümünde 0011462296 numarayla kayıtlı şerhleridir. Çalışma giriş kısmı hariç üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında Sinâneddîn Sîneçâk'ın hayatı ve eserleriyle ilgili bilgiler ile birlikte kendisine ait şiirlerden birkaç beyte yer verilerek edebi zevki ve hayat görüşüne kısaca değinilmiştir. Birinci bölümde Cezîre-i Mesnevî'nin günümüze kadar yapılan şerhleri tanıtılmıştır. Ele aldığımız nüshaların ikisinde şârih olarak Ahmet Mekni Efendi gösterilmektedir ancak yapılan araştırmalar sonucu, bu şerhin İlmî Dede'ye ait olduğu tespit edilmiştir. İkinci bölümde şerhin nüshaları hakkında bilgi verilerek eserin dil özellikleri metinden örneklerle gösterilmiştir. Ayrıca şerhi oluşturan bablar ayrı ayrı zikredilerek, metnin muhtevası dinî-tasavvufî kavramlar açısından incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise ele alınan nüshaların transkripti yapılıp, okuyamadığımız bölümler soru işaretiyle (?) belirlenmiştir. Ayrıca Farsça beyitlerin tercümesi dipnotlarda verilmiştir. İki nüsha edisyon kritik metoduyla karşılaştırılmış ve aradaki farklılıklar yine dipnotlarla gösterilmiştir. Son olarak metnin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamak adına günümüz Türkçesinde daha az kullanılan sözcüklerden oluşan bir metin sözlüğü hazırlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Our study is about Yusûf Sînaneddîn Sîneçâk's Cezîre-i Mesnevî which is a selection of Mesnevî-yi Ma'nevî; masterpiece of Mevlana Celali'd-dîn-i Rûmî. The transcripts are the commentary of Cezîre done by Mehmet İlmî Dede. One of the transcripts on which we have worked is kept in Süleymaniye Library, Hacı Mahmud Ef., 2422 İst. dated in Cemaziyelâhir 1005 transcribed by Solakzade Muhammed. In the next two transcripts the commentator is intruduced as Ahmet Mekni Efendi who is in fact Mehmet İlmi Dede himself. One of these transcripts is kept in İstanbul Municipality Atatürk Library, Osman Ergin Manuscript Works Section recorded as inventory no. OE_Yz_0380 and the other is stored as no. 0011462296 in Houghton Library of Networked Resource in Harvard University. Apart from the introduction, the study comprises three parts. In the introduction some information is given about Yusûf Sîneçâk's life and works. Besides some samples of his poetry is given to make the audience familiar with Sîneçâk's literary style and world view. In the first part of the study all the commentaries of Cezîre-i Mesnevî are introduced. According to two of the transcripts on which we studied, the commentator is addressed as Ahmet Mekni Efendi. Howere based upon the research, we have found out that this commentary belongs to İlmî Dede and there is not a commentator called Ahmet Mekni Efendi. On the second part we have given some information about the transcripts done by Mehmet İlmi Dede and meanwhile commentary's linguistic characteristics by denoting some examples from the text. Alongside, by mentioning the chapters of the commentary, the content of the text is reviewd through religious and sufistic aspect. On the last part, regarding transcripts are Latinized and the phrases which can not be read are shown with question mark (?). All the Persian couplets are translated into Turkish and shown in the footnotes. Furthermore by comparing three transcripts existing differences are annotated in footnotes as well. Finally, in order to contribute better comprehension of the text a glossary is comprised of the words of little use in Modern Turkish.
Benzer Tezler
- Meknî Efendi'nin Şerh-i Cezîre-i Mesnevî'si
Meknî Efendi's Commentary-Jazeera-i Mesnevi
ÖZLEM ÖZGÜR GÜNYELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KADRİYE ORAK KÜLCÜ
- Mustafa Sürûrî Efendi'nin Mesnevî şerhi ( II. Cilt ) (Farsça metin - dizin)
Mustafa Sururi Efendi's sharh-i Masnawi (Volume II) (Persian text – index)
TOLGA GÜCÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Doğu Dilleri ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN KARAİSMAİLOĞLU
- Mustafa Sürûrî Efendi'nin Mesnevî Şerhi (v. cilt) (Farsça Metin – dizin)
Mustafa Sururi Efendi's Sharh-i mathnavi (volume v) (Persian text – index)
ZEYNEB JAWADİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN KARAİSMAİLOĞLU
- Şem'î Mustafa Efendi'nin Şerh-i Bostân'ı (Transkripsiyonlu metin) [1b-200b]
Şem'î Mustafa Efendi's Şerh-i Bostân ( Critical text ) [1b-200b]
HİDAYET VERİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ BAYRAM
- التنصيص في شرح شواهد التلخيص للإمام إبراهيم وحدي بن مصطفى بن محمد بن درسون الشمني،وحدي أفندي (ت 1126 هـــ)من بداية المخطوط إلى نهاية شواهد الفن الأول (علم المعاني)، دراسة وتحقيق .
'Et-Tensîs fî Şerhi Şevâhidi't-Telhîs' Adlı elyazmasını tahkîk ve inceleme (Şevâhidi'il-Fenni'l-Evvel İlmü'l-Ma'ânî bölümüne kadar)
IHAB KHUDHAIR NSAIF SMEDAA
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANAN AKKO