Necmüddîn et-Tûfî'nin el-İşârâtü'l-İlahiyye İle'l-Mebâhisi'l-Usûliyye'si (İnceleme ve değerlendirme)
Najmuddîn al-Toufî's al-Ishârât al-Ilâhiyyah Ila'l-Mabâhisi'l-Osouliyyah (Examination and evaluation)
- Tez No: 532895
- Danışmanlar: PROF. DR. YAKUP ÇİÇEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tafsîr, al-Toufî, al-Ishârâtu'l-ilâhiyyah, kalâm and fiqh disputes
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 354
Özet
Beşerî manada Kur'ân'ın ilk müfessiri, şüphesiz Hz. Peygamberdir. Ancak o (s.a.v.), Kur'ân'ı bütünüyle de tefsir etmiş değildir. Vefatından sonra, önce“sahabe”diye isimlendirilen yakın arkadaşları, daha sonra da bilgi ve tecrübesiyle toplumda temayüz etmiş ilim adamları, Kur'ân'ın kapalı kalan manalarını insanlara açıklamışlardır. Değişimin kaçınılmazlığı ve anlayışların farklılığı sebebiyle, asıl metne bağlı kalınmasına rağmen, yöntem ve muhteva olarak birbirinden farklı pek çok tefsir ortaya çıkmıştır. Mesela; Mukâtil b. Süleymân'ın (ö. 150/767) et-Tefsîru'l-kebîr'i, Zemahşerî'nin (538/1144) el-Keşşâf'ı, Fahreddîn er-Râzî'nin (ö. 606/1210) Mefâtîhu'l-gayb'ı ve Beyzâvî'nin (ö. 685/1286) Envâru't-Tenzîl'i bunlardan sadece birkaçıdır. Necmüddîn et-Tûfî'nin (ö. 716/1316) el-İşârâtü'l-ilahiyye ile'l-mebâhisi'l-usûliyye'si de bütün bu yazın içerisindeki yerini almıştır. Onun, el-İşârât'ının incelendiği bu araştırmada, hayatı ile birlikte eserinin metot ve muhtevası ele alınmıştır. İlk bölümde klasik kaynaklarda yer aldığı kadarıyla müellifin hayatı irdelenmiş ve yaşadığı dönemle birlikte ders aldığı hocaların onun üzerindeki etkilerine değinilmiştir. İkinci bölümde ise eserin tanıtımı yapılarak metodu ortaya konmuştur. Varmak istediği sonuç bakımından usulü dîn için“kader”e, usulü fıkıh için de“umum ve husus”a merkezî bir konum vermesinden hareketle düşünce ve ekol olarak Eş'arî-Hanbelî çizgisinde olduğu anlaşılmıştır. Çalışmada, muhtevadan hareketle kelâm veya fıkha ait ihtilaf örneklerine üçüncü bölümde yer verilmiştir. Bu yapılırken kelâm konuları, klasik kelâmın kendi içindeki tasnife uygun olarak ulûhiyet, nübüvvet ve ahiret olarak tasnif edilmiştir. Şî'a ve felsefecilerle ulema arasındaki tartışmalı konular ise konu bütünlüğü gözetilerek“diğer bazı ihtilaf konuları”başlığı ile verilmiştir. Fıkhî ihtilaflar, eserin muhtevasıyla irtibatlı olarak usulü fıkıh konuları ile mükellef, nesih ve içtihat gibi belli başlı konular üzerinden ilerlemiştir. Tefsir literatürü içerisinde mezheplerin kendi meşruiyetleri için delil getirdiği ayetleri, Kur'ân'ın kendi tertibine uygun olarak nasıl yorumladıklarını ele alması, büyük çoğunluğun onlara karşı ne şekilde cevap verdiğini belirtmesi ve bunu yaparken de müellifin objektif kalmaya azamî derecede özen göstermesi, el-İşârât'ı oldukça farklı yapmaktadır. Bu bakımdan el-İşârât'ın özgün bir tefsir olduğu kanaatine varılmıştır. Anahtar Kelimer: Tefsîr, Tûfî, el-İşârâtü'l-ilâhiyye, kelâmî ve fıkhî tartışmalar
Özet (Çeviri)
The first interpreter of Qur'an is undoubtfully Prophet Muhammed (peace be upon him). However, he did not interpret all Qur'an. After his death, his close friends, called ṣaḥâbah, and later on scientists who were popular in the society continued to interpret the parts of Qur'an, not known by everybody. Since change is impossible, there have been many tafsîrs different from one another in terms of method and content despite the fact that they were based on the Qur'anic text. Some of them are al-Tafsîru'l-Qabîr by Mukatil b. Suleyman (150/767), al-Kashshâf by Zamaḫsharî (538/1144), al-Tafsîru'l-Qabîr or also named Mafâtîḥu'l-Gayb by Faḫraddîn al-Râzî (606/1210) and Anvâru't-Tanzîl by Qâdî Baydâvî (685/1286). al-Ishârât al-ilâhiyye ila'l-mabâḥisi'l-osouliyyah by Najmuddîn al-Tûfî'nin (716/1316) is also one of these in the literature. The present study investigates the method and content of al-Ishârât and the life story of the writer as well. Based on the information found in classical works, the first chapter discusses the life of the writer and his period and also the effects of his teachers on himself. The second chapter introduces the book and discusses his method. It has been understood that the book is in line with Ash'arî-Hanbalî school, since it gives a central role to“fate/destiny”for al-osûl al-dîn and to“omûm and hosûs”for al-osûl al-fiqh. Based on the content, the third chapter presents disagreement examples belong to kalâm or fiqh. The kalâm topics were categorised as godhead, prophethood and hereafter in accordance with the classical kalâm. Controversy topics between al-ahl al-sunne and al-shia and philosophers are discussed under the title“some other controversy topics”regarding topic integrity. In accordance with the content of the book, fiqh disagreements are discussed along with topics of al-ousûl al-fiqh and religious, nasḫ and precedent. What makes el-İşârât a quite remarkable book is that it discusses how sects interpret verses in accordance with the organization of Quran for their own justification, how the majority respond to themselves and the writer's taking care to be objective while doing all these. Thus, it has been found that el-İşârât is an original tafsîr.
Benzer Tezler
- İslam Hukuk metodolojisinde maslahat-ı mürsele
Başlık çevirisi yok
MUHAMMED TAYYİB KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ABDÜLKERİM ÜNALAN
- Necmeddin et-Tûfî'nin Alemü'l-Cezel fî İlmi'l-Cedel adlı eserinde Cedelü'l-Kur'an
'Jadal al-Qur'an (Dialectics of the Qur'an) in Najm al-din al-Tufi's work titled 'Alam al-Jazal fi Ilm al-Jadal'
SERKAN ERGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM HAKKI İMAMOĞLU
- Necmeddîn et-Tûfî'nin hristiyanlık eleştirisi
Najmaddîn at-Tûfî's criticism of christianity
MEHMET EREN GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT KAŞ
- Necmuddin et-Tufi, hayatı, eserleri ve tefsirdeki metodu
Najm al-din al-Tufi, his life, works and methodology in his commentary on the Qur'an
ABDURRAMAN TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSHAK YAZICI
- Hanefî ve Şafiî mezhebine göre devlet başkanının yetkileri: Tuhfetü't-Türk örneği
The empowerment of the head of the state by the Hanafî and the Shafiî Madhhab:Tuhfah al-Turk
MURAT KARACAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
HukukFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMedeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP ŞENTÜRK