Azerbaycan'da Alban Kilisesi (tarihi, siyasi ve dini durum)
Alban Church in Azerbaijan (historical, political and religious status)
- Tez No: 534519
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. AHMET ARAS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dinler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
AZERBAYCAN'DA ALBAN KİLİSESİ (TARİHİ, SİYASİ VE DİNİ DURUM) Her ne kadar ilk bakışta bahsettiğimiz devlet şu anki Arnavutluk olarak algılansa da bahsi konusu olan Albanya devletinin günümüz Arnavutlukla hiçbir alakası yoktur. Kafkas Albanya'sı M. Ö. IV yüzyılda Azerbaycan topraklarında kurulup, M. S. VII yüzyıla kadar devam eden bir Türk kabilesinin oluşturduğu devlettir. Birçok devletin esaretine düşmüş bu devlet, kendi birlik ve beraberliğini, iman ettikleri dini korumuşlardır. İster putperest Roma, ister Zerdüşt Sasani devleti, halkı zorla dinlerinden uzak tutmaya çalışmışlardır. Emeviler zamanı bu devletin son yılları olmuş, Ermeniler'in haince uydurmasıyla Emevi ordusu tarafından ortadan kaldırılmıştır. Şuaınki Azerbaycan topraklarının neredeyse tamamını kapsamış olan Albanya Devleti'nin diğer üstün bir özelliği de, onun Kafkasya'da Hıristiyanlığı resmi devlet dini olarak kabul eden ilk toplum oluşudur. Milano Fermanı ile dini bakımdan özgürlüğe kavuşan Albanlar, hemen Hıristiyanlığı kendi devletlerinin resmi dini ilan etmişlerdir. Daha sonraki dönemlerde Kadıköy konsili (451) ile ortaya çıkan akide anlayışında diofizitliği desteklemiş, nadiren de monofizit dini yöneticiler olsa bile daim diofizit anlayışla yürümüşlerdir. Bu topraklara Hıristiyanlığın gelişi havariler zamanına tekabül etmiş, bazı havariler buraları ziyaret etmiş ancak tebliğ onların talebelerine nasip olmuştur. Apostol kilise sayılan Alban kilisesinin temelini Yeliseus atmış ve Kafkas'ta ilk kiliseyi Albanya'nın Kiş Köyü'nde inşa etmiştir. Bu resmikabulden yıllar önce Albanya Hıristiyanlıkla tanışmış durumdaydı ve bu yüzden birçok işkencelere maruz kalmışlardı. Yaklaşık on asırlık bir dönem boyunca ayakta kalan bu devlet yıkıldıktan sonra gayri resmi olarak inançlar devam ettirilmiştir. Zorda kalan insanlar dağlık alanlara çekilmiş dini yaşantılarını orada devam ettirmişlerdir. Alban soyundan günümüze kadar ulaşabilmiş tek soy Alban Devleti'ni oluşturan 26 kabileden biri olan Udinler'dir. Bunlar uzun bir zaman resmi dini ayinlerini icra edemedikleri için birçok şey unutulmuş, ancak inançları asla değişmemiştir. Udinler, günümüzde Azerbaycan Devleti'nin Kabele İli Nic Köyü'nde yaşamaktadırlar. Azerbaycan Devleti'nin azınlıklara tanıdığı inanç hürriyetinden yararlanarak dini yaşantılarını yeniden toparlamaya çalışıyorlar. Devlet olarak da Albanlardan kalan tarihi abidelere sahip çıkılmakta, restore edilerek korunmaktadır.
Özet (Çeviri)
ALBAN CHURCH IN AZERBAIJAN (HISTORICAL, POLITICAL AND RELIGIOUS STATUS) Although the state we mentioned is comprehended as today's Albania at the first sight, said Albania state has no concern with today's Albania. Caucasian Albania was founded in Azerbaijan territory in the IV century B.C. and it is a state constituted by Turkish tribe that has been surviving until the VII century A.D. This state that was captured by many states protected their unity and solidarity and religion they believed in. Both pagan Roman and Zoroastrian Sassanian state tried to keep people away from their religions by force. The period of Emevis had been the last years of this state. It was abolished by the Umayyad Army with their malicious fake. Another outstanding feature of Albanian state that covers almost entire of today's Azerbaijan territories is to be a society that embraced Christianity as an official religion in Caucasia. Albanians who gained its freedom in respect of religion with the edict of Milan immediately declared Christianity as an official religion of their state. In the following period of times, it supported diophitism with the religious faith appeared with Kadıköy Council (451) and proceeded with the diophisite understanding, even though there were some monophisite religious functionaries. Coming of Christianity to these territories corresponds with the period of apostles. Some apostles visited these territories, but advice could be vouchsafed by their disciples. Yeliseus laid the foundation of Alban Church that is now regarded as Apostol Church, and built the first church in Albania in Kish Village of Albania. Albania met with Christianity many years ago from this official acceptance and more than one hundred people were subjected to tortures. After the collapse of this state which could survive approximately for ten centuries, beliefs continued unofficially. People in the trouble liven in the mountains and maintained their religious lives there. Only one lineage that could survive up to the present is the Udins, one of the 26 tribes which constituted Albanian State. Many things have been forgotten as they could not conduct their official religious ceremony for a long period of time. Today, Udins live in Nic Village, Kabele City, Azerbaijan. They attempt to pick up their lives by benefiting from freedom of belief entitled to minorities by Azerbaijan State. As a state, historical monuments from Albanians are protected, restored and conserved.
Benzer Tezler
- Kafkasya'da Hıristiyanlığın tarihsel gelişimi: Alban Udi Kilisesi örneği
Historical development of christianity in the Caucasus: The case of Alban Udi Church
NIZAMI AFANDIYEV
Doktora
Türkçe
2018
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHMUT SALİHOĞLU
- Rus Ortodoks Kilisesinin Kuzey Azerbaycan'daki faaliyetleri (1828-1905)
Russian Orthodox Church activities in North Zzerbaycan (1828-1905)
TELMAN QULİYEV
- Dinsel geleneğin etnisite inşasında oynadığı rol: Malakanizm örneği
The role played by religious tradition in the construction of ethnicity: The case of Molokanism
ÇAKIR CEYHAN SUVARİ
- Azerbaycan'da Milattan Sonra 4. Yüzyıl ile Milattan Sonra 3. Yüzyıl arasında Alban gömü adetleri
Başlık çevirisi yok
VUSAL GASANOVİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
AntropolojiAnkara ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TİMUR GÜLTEKİN
- Azerbaycan'da seramiğin gelişimi ve bugünü
Progression of ceramics and its present in Azerbaijan
FUAD ALIYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSeramik ve Cam Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. SÜLEYMAN AYDAN BELEN