Obsesif kompulsif belirtilerin üstbilişsel model temelinde yordanması: Düşünce-kaynaşma inançları, ritüeller hakkındaki inançlar, durdurma işaretleri, düşünce kontrol yöntemleri ve onay arama
Predicting obsessive compulsive symptoms in the context of the metacognitive model: Thought-fusion beliefs, beliefs about rituals, stop signals, thought control strategies and reassurance seeking
- Tez No: 535524
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN DAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 198
Özet
Mevcut araştırma, obsesif kompulsif belirtilerin üstbilişsel model temelinde yordanmasında düşünce-kaynaşma inançları, ritüeller hakkındaki inançlar, durdurma işaretleri, düşünce kontrol yöntemleri ve onay aramanın rolünü değerlendirmeyi hedeflemiştir. Bu amaçla, bir ön çalışma ile Türkçe'ye uyarlaması bulunmayan Düşünce-Kaynaşma Envanteri, Ritüeller Hakkındaki İnançlar Envanteri ve Durdurma İşaretleri Ölçekleri'nin psikometrik özellikleri bir üniversite öğrenci örnekleminde (N=120) incelenmiştir. Bu ölçeklerin Türk kültüründe geçerli ve güvenilirliğinin kabul edilebilir düzeyde olduğu gözlenmiştir. Ardından yapılan esas çalışmada yine üniversite örnekleminde (N=566) üstbilişsel inanç alanlarının Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) belirtilerinin açıklanmasında katkısı üzerinde analizler yürütülmüş ve bu ilişkide düşünce kontrol yöntemlerinin ve onay aramanın aracı değişken rolleri değerlendirilmiştir. Esas çalışmada ön çalışmadakilere ilaveten katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Padua Envanteri-Washington Eyalet Üniversitesi Revizyonu, Üstbilişler Ölçeği-30, Düşünceleri Kontrol Etme Ölçeği, Onay Arama Ölçeği, Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri - Sürekli Kaygı Formu ve Beck Depresyon Envanteri uygulanmıştır. Bulgular, depresyon ve sürekli kaygı düzeyleri kontrol edildiğinde, üstbilişsel inançların obsesif kompulsif belirtileri yordadığını, üstbilişsel inançlardan düşünce-kaynaşma inançlarının OKB belirtilerinin en güçlü yordayıcısı olduğunu ortaya çıkarmıştır. YEM sınamasına göre, üstbilişsel inançların doğrudan ve de dolaylı olarak, düşünce kontrol yöntemleri aracılığı ile; düşünce-kaynaşma inançlarının doğrudan hem de dolaylı olarak onay arama davranışları aracılığı ile OKB belirtilerine ve durdurma işaretlerinin dolaylı olarak onay arama davranışları aracılığı ile OKB belirtilerine katkıda bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca özgül üstbilişsel inanç alanları, istenmeyen düşüncelerle baş etmede kullanılan düşünce kontrol yöntemlerini tetiklemekte, düşünce kontrol yöntemleri ise OKB belirti düzeyinin artmasına katkıda bulunmaktadır. OKB belirtilerinin artması ise onay arama davranışında artışa neden oluyor görünmektedir. Elde edilen sonuçlar ilgili alan yazın ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of the present study is to gain a deeper understanding of the predictive roles of thought-action fusion beliefs, beliefs about rituals, stop signals, thought control strategies and reassurance seeking in predicting obsessive compulsive symptoms in a metacognitive model. First, the psychometric properties of the Thought-Fusion Inventory, Beliefs About Rituals Inventory and Stop Signals Questionnaire were evaluated in a sample of 120 university students as these scales had not been adapted to Turkish culture before. The validity and reliability of these scales were found to be acceptable. In the subsequent main study the explanatory power of metacognitive beliefs domains in explaining Obsessive Compulsive Disorder (OCD) symptomatology was analysed based on the data obtained from a non-clinical sample of 566 university students. The mediator role of metacognitive thought control strategies and reassurance seeking behaviours in the relationship between metacognitive belief domains and OCD symptoms were also investigated. In addition to the scales given in the preliminary study, the participants were administered the Revision of the Padua Inventory of Obsessive Compulsive Symptoms, Meta-Cognitions Questionnaire-30, The Thought Control Questionnaire, Reassurance-Seeking Questionnaire, The State-Trait Anxiety Inventory, Beck Depression Inventory and Demografic Information Form in the main study. The findings showed that metacognitive beliefs predict OCD symptomatology when depression and trait anxiety are controlled for and that the strongest predictor for OCD symptoms were thought-fusion beliefs. According to SEM, metacognitive beliefs affected OCD symptoms directly and indirectly through thought control strategies and thought-fusion beliefs affected OCD symptoms directly and indirectly, through reassurance seeking. Stop signals affected OCD symptoms indirectly, through reassurance seeking. In addition to these, spesific metacognitive belief domains were found to trigger thought control strategies used to cope with unwanted thoughts, and thought control strategies in turn were found to contribute to increases in OCD symptom intensity. Increases in OCD symptoms were found to elevate approval seeking behaviors. These findings were discussed in the context of the literature in the field along with suggestions for future studies and the limitations of the current study.
Benzer Tezler
- Obsesif kompulsif belirtilerin yordanmasında algılanan ebeveynlik biçimleri, üstbilişsel inançlar, obsesif inançlar ve düşünce kontrol yöntemlerinin rolü: Üstbilişsel model çerçevesinde bir inceleme
Perceived parental rearing styles, metacognitive beliefs, obsessive beliefs and thought control strategies as predictors of obsessive compulsive symptoms: Test of a metacognitive model
PETEK BATUM PANAYIRCI
- Obsesif kompulsif belirtilerin yordanmasında düşünce-eylem kaynaşması, benlik saygısı ve mükemmeliyetçiliğin rolü: Üstbilişsel model çerçevesinde bir inceleme
Thought-action fusion, self-esteem and perfectionism as the predictors of the obsessive compulsive symptoms: An investigation within the framework of metacognitive model
AYLİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiMarmara ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET AKİF GÜZEL
- Obsesif kompülsif bozukluğun üstbilişsel modeli
Metacognitive model of obsessive compulsive disorder
İLKER GÜNEYSU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESMA AKPINAR ASLAN
- Obsesif kompulsif bozukluk hastalarında çocukluk çağı travması, üst biliş ve silik nörolojik belirtiler arasındaki ilişki
The relationship between childhood trauma, metacognition and neurological soft signs in obsessive compulsive disorder
HİLAL YAVUZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriAfyonkarahisar Sağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BENGÜ YÜCENS
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ÜZER
- Obsesif kompulsif bozukluk tanısı konulan ergen hastalarda tedavi yanıtına etkili bazı faktörler: Üstbilişler, obsesif inançlar, duygu düzenleme güçlükleri ve ailenin duygu dışavurumu
Effects of some factors to treatment response in adolescent patients with obsessive compulsive disorder: Metacognitions, obsessive beliefs, emotion regulation difficulties and expressed emotions of family
GÖZDE KANDEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriYıldırım Beyazıt ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELMA TURAL HESAPÇIOĞLU