Buğday çeşitlerinin fosfor kullanım etkinliklerinin belirlenmesi
Determination of phosphorus usage efficiencies of wheat cultivars
- Tez No: 542526
- Danışmanlar: PROF. DR. VELİ UYGUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Genellikle Türkiye topraklarında yüksek kireç ve kil içeriği ile düşük organik madde içeriği nedeniyle fosfor (P) yönetimi zor olmaktadır. Bu nedenle yetiştiriciliği yapılan bitkilerden yeterli miktarda verim elde edilememekte ya da P noksanlığına bağlı ürün kayıpları yüksek olmaktadır. İnsan beslenmesinde enerji ve kısmen protein ihtiyacının önemli bir kısmını karşılayan buğday, Türkiye'de en yaygın yetiştiriciliği yapılan kültür bitkisidir. Fosfor yetersizliğinin olduğu topraklarda ürün-bazlı gübreleme ve P kullanım etkinliği yüksek olan çeşitlerin belirlenmesi ve bu çeşitlerin yaygın kullanımı problemin çözümüne önemli bir katkı sağlayacaktır. Bu bağlamda 15 buğday çeşidinin P kullanım etkinlikleri tesadüf parselleri deneme deseninde kurulmuş ve 2 (0 P gübrelemesi ve 50 mg kg-1 P gübrelemesi) x 15 (Çeşit sayısı) faktöriyel deneme ile araştırılmıştır. Buğday bitkileri 3 kg' lık saksılarda P noksanlığı olan bir toprak kullanılarak yetiştirilmiştir. Temel gübreleme olarak azot (N) ekimle birlikte 50 mg N kg-1 amonyum sülfat (NH4SO4) formunda ve kardeşlenme sonu/sapa kalkma başlangıcında 100 mg N kg-1 amonyum nitrat (NH4NO3) formunda sulama suyu ile birlikte verilmiştir. Her bir saksıya 15 tohum olacak şekilde ekim yapılmış ve çıkıştan bir hafta sonra her saksıda 3 bitki kalacak şekilde seyreltme yapılmıştır. Hasattan sonra bitkilerde verim parametreleri (bitki boyu, kardeş sayısı, fertil kardeş sayısı, biyomas, dane miktarı, 1000 dane ağırlığı, dane verimi), bitki besin elementi içeriği (N, Ca, Mg, Fe, Cu, Mn, Zn, Na, K ve P) ve fosfor kullanım etkinlikleri belirlenmiştir. Fosforlu gübreleme çeşitlerin hem verim parametreleri hem de besin elementi alımını önemli oranda değiştirmiştir. Fosforlu gübreleme K dışındaki besin elementlerinin danedeki konsantrasyonunu arttırmıştır. Çeşitlerin performansını ayırmak için kullanılan etkinlik parametrelerinin birbirinden farklı olduğu gözlenmiştir. Fizyolojik etkinlik ve geri dönüşüm etkinliği çeşitler arasındaki farklılığın ayrılmasında kullanılabileceği belirlenmiştir. Diğer etkinlik parametreleri ise istatistiksel açıdan çeşitler arasında bir farklılık tespit edilmemiştir. Sonuç olarak fosforlu gübreleme yapılan alanlarda etkinliği yüksek olan çeşitler; P gübrelemesinin yapılmayacağı veya P eksikliği olan topraklarda ise P'a tepkisi düşük çeşitlerin kullanılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Generally, phosphorus (P) management is difficult in Turkish soils due to high carbonates, and clay content and low organic matter content. For this reason, sufficient yields cannot be obtained from the cultivated plants in these soils or economically significant amount of yield loss is frequently observed. Wheat, which meets a significant part of the energy and protein needs of the human diet, is the most cultivated plants in Turkey. In case of soil phosphorus deficiency, crop based fertilization and usage of phosphorus-efficient cultivars can provide significant contribution to the solution of the problem. Thus, phosphorus efficiency of 15 wheat varieties commonly cultivated in Turkey was tested by completely randomized design pot experiment in 2 (nil P application and 50 mg kg-1 P application) x 15 (number of wheat cultivar) factorial arrangement. The wheat-plants were grown in pots containing 3 kg of P deficient soil. Nitrogen (N) as basic fertilization was applied with irrigation water in the form of 50 mg N kg-1 ammonium sulphate ((NH4)2SO4) at sowing and in the form of ammonium nitrate (NH4NO3) (100 mg N kg-1) through the end of tillering or at the beginning of the jointing stages. Each pot was sown with 15 seeds and thinned to 3 plant-lets in each pot a week after emergence. After harvesting the plant, yield parameters (plant height, tiller number, fertile tiller number, biomass, grain quantity, number of 1000 grains, grain yield), plant nutrients concentrations (N, Ca, Mg, Fe, Cu, Mn, Zn, Na, K, P) and P use efficiency were determined. Phosphorus fertilization significantly influenced both yield parameters and plant nutrient concentrations of grain. Phosphorus addition increased the concentrations of all the measured nutrient elements in grain except K. Efficiency parameters used for discriminating the cultivars' performances showed different sensitivity. Physiological and recovery ratio efficiency parameters some how were more sensitive therefore they can be more useful to differentiate cultivars' performances. The other efficiency parameters showed no statistical difference among the cultivars. It can be concluded that as P fertilization is practiced P-efficient cultivars should be preferred whereas non efficient cultivars may be used in non fertilized P-deficient lands.
Benzer Tezler
- Fosfor eksikliğine dayanıklı buğday genotiplerinin belirlenmesi ve etkinlik mekanizmalarının morfolojik ve fizyolojik açıdan karakterize edilmesi
Selection of phosphorus deficiency-resistant wheat genotypes and characterization of phosphorus efficiency mechanisms by morphological and physiological aspects
LEVENT ÖZTÜRK
- Lokma ve tulumba tatlısı üretiminde kavurga unu kullanım imkanının araştırılması ve bazı karakteristik özelliklerin belirlenmesi
Investigation for possibility of using kavurga's flour at lokma and tulumba dessert's producing and determination of some characteristics
GÖZDE TÜMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Gıda MühendisliğiPamukkale ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İLYAS ÇELİK
- Muğla Dalaman koşullarında farklı fosfor dozlarının ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin verim, verim öğeleri ve kalite özelliklerine etkisi
The effect of different phosphorus doses on the yield, production items and quality properties of bread wheat (Triticum aestivum L.) varieties in Muğla Dalaman conditions
ONUR KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAKUP ONUR KOCA
- Ekmeğin fitik asit miktarına buğday çeşidi ve un ekstraksiyon oranının etkisi
The effects of wheat variety and flour extraction rate on phytic acid content of bread
SEÇİL TÜRKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Gıda MühendisliğiAnkara ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BERRİN ÖZKAYA
- Determination of the effects of microbial and phosphorus fertilizer applications on yield and phosphorus acquisition of central anatolian wheat cultivars
Mikrobial ve fosforlu gübre uygulamalarının orta anadoluda yetiştirilen buğday çeşitlerinin verim ve fosfor alımı üzerine etkilerinin belirlenmesi
PAMELA ARACENA SANTOS
Doktora
İngilizce
2021
ZiraatSelçuk ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN EŞREF HAKKI