Ekolojik hafıza ve sosyo-ekolojik hafızanın ekosistem sürdürülebilirliği açısından kentsel alanlardaki önemi
The significance of ecological memory and social-ecological memory for ecosystem well-being in urban areas
- Tez No: 542609
- Danışmanlar: PROF. DR. AZİME TEZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehir Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Artan kentleşmeye bağlı olarak doğal alanlar üzerinde önemli baskılar oluşmaktadır. Kentlerdeki insan nüfusunun artması doğal alanlara ve kaynaklara olan talebi de arttırmakta ancak doğadaki sınırlı kaynaklar bu ihtiyaca cevap verememektedir. Artan kentsel alan ve kentsel nüfus; buna karşın azalan doğal alanlar denklemi karşısında kent ve doğa birbirinden kopmaktadır. Doğal alanlarla beraber kentsel alanlarda da azalan yeşil alan miktarı, insan doğa etkileşimini azalttığından; kentsel alanlar ekosistemler üzerinde giderek büyüyen bir tehdit olarak görülmektedir. Son yıllarda geliştirilen doğa koruma yaklaşımlarında insan kritik bir faktör olarak öne çıkmaktadır. İnsan faktörüyle gelen, yerel halkın doğal kaynak yönetimlerine dair bilgisi, yani“yerel bilgi”de giderek önem kazanmaktadır. Literatürde bu kapsamda“Topluluk Tabanlı Koruma (TTK)”karşımıza çıkmaktadır. Topluluk Tabanlı Koruma sıklıkla Sosyo-ekolojik hafıza (SEH) ve ekolojik hafıza (EH) ile beraber ele alınmaktadır ve bu kavramlar birbirlerini destekleyici olarak değerlendirilmektedir. EH ve SEH gerek TTK, gerek yerel ekolojik bilgi gibi kavramların hepsini karşılayabildiğinden dolayı tercih edilmiştir. Bu tez kapsamında EH ve SEH kentlerin ekosistemlerle yeniden sağlıklı bir bağ kurmasını sağlamaya yönelik kavramlar olarak öne sürülmüştür. Kentsel alanlarda gözlemlenen ana problemlerden olan kentsel yeşil alanların azalması EH ve SEH'in de kentsel alanlarda kaybolmasına bir sebep olarak gösterilmektedir. Yapılan literatür araştırmaları neticesinde kentsel yeşil alanların bu hafızalar için kritik öneme sahip olduğu görülmüştür. Kentsel yeşil alanların sunduğu ekosistem servisleri ve insanlar arasındaki etkileşime imkân vermesi, kolektif hareketleri destekleme gibi sosyal potansiyellere sahip olması hem EH hem SEH için bu alanları adeta rezerv alanlara dönüştürmektedir. Bu araştırma sonuçlarına göre EH ve SEH ile kentsel yeşil alanların varlığı arasında güçlü bir ilişki olduğu gözlenmiştir. Tezin hipotezi bağlamında öne sürülen; doğru uygulama araçlarıyla EH ve SEH'in kentsel alanlara adaptasyonunun ekosistemler üzerindeki etkiyi azaltacağı yönündeki hipotez, bu hafızaların kullanıcılar üzerindeki ve ekolojik bilinç oluşturmaları konusundaki etkileriyle kısmen doğrulanmıştır. Kentlerdeki kent bahçeleri, parklar, tarım alanları, vb. yeşil alanlar her iki hafızayı da destekleyerek kullanıcılar üzerinde, özellikle gıda üretimi üzerinden, ekosistem servislerine karşı bir farkındalık yaratmaktadır. Ancak hafızaların taşınması ve gelecek kuşaklara aktarılması noktasında bu yeşil alanların yönetimleri etkili olmaktadır ve işletme yöntemleri bazen bu hafızaların taşınması konusunda engelleyici olabilmektedir. Bu çalışma EH ve SEH'in kentsel alandaki ekosistem ilişkileri ve kullanıcıların ekolojik algıları üzerindeki etkisini ve İstanbul'da yer alan bostanlar ve hobi bahçeleri gibi kent içi tarım alanlarının bu hafızalarla ilişkisini ortaya koyma açısından literatüre katkı sağlamaya çalışmıştır. Ayrıca EH ve SEH'in değerlendirilmesi noktasında ortaya koyduğu değerlendirme ölçeği yaklaşımıyla da literatüre bir katkı sağlamayı hedeflemiştir.
Özet (Çeviri)
Urbanization trend steers people to live in cities and cities has been expanding and occupying more areas, and through the natural ones which supply many ecological services. In relation to that this urbanisation trend creates a gap between human and nature because it reduces the interaction between people and nature and the access to green spaces. Populations living in cities do not think about the impacts of their industrial, agricultural activities or their consumption habits on ecosystem well-being. Since cities start to move away from nature, citizens also tend to be away from nature. Increasing pressure on natural systems and the transformation of natural areas decrease the places which supply a space for ecological and social-ecological memory to be sustained. As a conclusion of the missing memory, the city – human – nature triangle starts to be separated from each other. It is claimed that this bridge can be linked by using knowledge of local people. In this thesis, Ecological Memory (EM) and Social-Ecological Memory (SEM) concepts are used to fill this gap and linking human and nature. For using EM and SEM concept in cities, we need to keep them in urban areas in a place where people can interact with each other and get in connection with nature. We can call them as reserve areas; such as parks, community gardens, private gardens etc. If EM and SEM are assumed to be sustained in cities, urban green spaces become critical elements. Those areas increase the connection between users and thus, it helps local environmental knowledge to interact among users. Urban green areas prevent some trends in cities such as privatisation of land, decreasing contact between people and nature and the impoverishment of ecological habitats and functions. In the nature protection approaches developed in recent years humans have been proposed as a critical factor and the local knowledge of natural resources management of the local people. In the literature“local (ecological) knowledge”is related to“Community Based Conservation (CBC)”. CBC is often handled together with SEM and EM, and these concepts are considered as they are compatible concepts with each other. EM and SEM are preferred because they involve all related concepts such as CBC and local ecological information. Within the scope of this thesis, EM and SEM have been suggested as concepts to create liveable and environmentally friendly cities. The decrease of urban green areas, which are the main problems observed in urban areas, is shown as a reason for the loss of EM and SEM in urban areas. As a result of the literature researches, it is seen that urban green areas are critical for the two dimensions of ecological memories. The social potential and ecosystem services provided by urban green areas make them kind of reserve spaces of EM and SEM. The results of this study showed that there is a relationship between EM and SEM and the presence of urban green areas. The hypothesis of this thesis which was the adaptation of EM and SEM into urban areas with the relevant implementation tools can reduce the urban areas' effect on ecosystems partly confirmed by impacts of these memories on users and on creating ecological awareness. Urban green spaces support two of the ecological memories, creating an awareness of ecosystem services, especially through food production. However, green space management has a great impact on the transfer of memory and knowledge to the future generations. This study aims to contribute to the literature in terms of showing the impacts of EM and SEM on ecosystem relations in urban areas and the ecological perceptions of users and the relation of urban agriculture areas such as community gardens and hobby parks in Istanbul with the two ecological memories. The thesis also tries to make a contribution to the literature with the evaluation criteria and the scales of EM and SEM.
Benzer Tezler
- Peyzajın hafızasını oluşturan kodlar ve peyzaj tasarımı pratiğindeki yeri: Bir model önerisi
Codes of the landscape memory and its role in the content of landscape design practice: A model proposal
ARZU GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİYE EŞBAH TUNÇAY
- Developing ecological urban planning model for african sahara region, case of Adrar city - Algeria
Afrika sahra bölgesi için ekolojik kent planlama modelinin geliştirilmesi, Adrar kenti örneği - Cezayir
CHOUAIB GUERROUT
Doktora
İngilizce
2021
Mimarlıkİstanbul Okan ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR BAŞER KALYONCUOĞLU
- Güney Orta Etiyopya'nın sosyo-politik tarihi (1870-1974)
Socio-political history of South Central Ethiopia (1870-1974)
NEGESSO JIMA DUIBE
- Derin ekoloji ve İslam'da insan-doğa ilişkisi
Human-nature relations in deep ecology and Islam
AYŞE YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
SosyolojiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAHİDE KONAK
- Assessing the Bosphorus as a migratory corridor for Pipistrellus nathusii using acoustic monitoring methods
Akustik izleme yöntemleri kullanılarak Pipistrellus Nathusii için Boğaziçi'nin göç koridoru olarak değerlendirilmesi
TUĞÇE NUR İLBAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Biyolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRAH ÇORAMAN