Geleceği geçmişle kurgulamak: Bilim kurgu romanları ve çağcıllaştırılmış mitler
Fictionalising the future with the past: Science fiction novels and modernized myths
- Tez No: 542863
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SEMERCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Karşılaştırmalı Edebiyat, Comparative Literature
- Anahtar Kelimeler: mit, bilim kurgu, çağcıl mitler, arketipçi eleştiri, monomit, myth, science fiction, modern myths, archetypal criticism, monomyth
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Karşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 284
Özet
İnsanlığın var oluşundan beri mitler yaşamın temel gizemlerin anlaşılır kılma adına araç olmuştur. İnsanlar bilimsel bilginin yokluğunda hayal gücü yardımıyla doğa, doğaüstü varlıklar ve onların eylemleri ile ilgili mitler yaratmışlardır. Zamanla, yaratılan mitler önce sözlü sonra yazılı hâlde sonraki nesillere aktarılmıştır. Böylelikle mitler geçmişten günümüze ilksel zihinden modern düşünceye geçişte kültürel, toplumsal, eğitsel ve sanatsal çalışmaların ilgi alanına giren değerler hâline gelmiştir. Çağcıl toplumda mit genellikle tarihsel ve ilksel olarak düşünülse de, bugün edebiyat dünyasında mitler çağcıl söylemlere dönüşmeye başlamıştır. Mitlerin yeniden yorumlandığı en geniş alanlar sinema ve edebiyattır. Mitin çağcıl dünya ile arasındaki bağı kuran ise bilim kurgu eserleridir. Bilim kurgu, mitleri, bilimsel ve teknolojik gelişmelerle harmanlayarak gelecekte alternatif dünya ve yaşam alanları yaratır. Geçmişin, şimdinin ve geleceğin bir arada kullanımıyla oluşturulan bu yaşam alanları temelde mitik izler taşır. Mitlerin sürekliliğini sağlayan tüm kültürel alanlarda kendini yeniden üretebilmesidir. Bilim kurgu eserlerindeki çağcıl mitler, insanlığın zamana ve teknolojik gelişmelere paralel bir şekilde değer yargılarıyla bağının devam edeceğinin göstergesidir. Bunun yanı sıra bilim kurgu çağcıl mitlerle hayal gücünün sınırlarını açığa çıkarır ve insanları aydınlatarak geleceğe hazırlar. Bu çalışma mit ve bilim kurgu ilişkisine odaklanarak bilim kurgunun çağcıl toplumda mit görevi üstlendiğini ortaya çıkarmaya çalışmıştır. Aynı zamanda bilim kurgu eserlerinin işlevsel açıdan mitlerle hangi benzerlikleri taşıdığı ve mitlerin bilim kurgu eserlerine hangi açılardan kaynaklık ettiği irdelenmiştir. Çağcıllaşan mitler olarak bilim kurgu insanlığın geleceğini ve gelecek yaşamları konu edinmiştir. İncelediğimiz eserlerde de gelecek toplumları ve dünya dışı gezegenler ile ilgili mitler üretilmiştir. Bilim kurgu eserlerinin çağcıl toplumun mitleri olduğu düşüncesinden hareketle, Douglas Adams'ın“Otostopçunun Galaksi Rehberi”ve Frank Herbert'ın“Dune”eserlerinde arketipçi eleştiri ve monomit kullanılarak çağcıl mitlerin izleri sürülmüştür. Bu bağlamda alana katkı sağlamayı amaçlayan çalışmamız bilim kurgu eserlerinin mitleri çağcıllaştırarak toplumun mit ihtiyacını karşıladığı ve bunu yaparken mitlerin işlevlerinden, konu zenginliğinden ve arketiplerden faydalandığı ortaya koymuştur. Bilim kurgu eserlerini mitlerin çağcıl şekli olarak değerlendirdiğimiz bu çalışmanın karşılaştırmalı edebiyat ve karşılaştırmalı mitoloji alanlarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Since the existence of humanity, myths have become an instrument for the main mysteries of life to be understandable. In the absence of scientific knowledge, people created myths about nature, supernatural beings and their actions with the aid of imagination. Over time, the myths were transmitted to the next generation first in verbal and then in written form. Thus, during transition from primitive mind to contemporary thought, the myths became the materials in the ineterest of cultural, social, educational and artistic works from the past to the present. In modern society, myth is generally thought of as a historical and primary, but today myths in the world of literature have begun to turn into modern discourses. Literature is the largest field in which myths are reinterpreted, and science fiction is the link between myth and the modern world. Science fiction creates an alternative world and living spaces in the future by combining myths, scientific and technological developments. These living spaces, created by the combination of the past, present and future, have basically signs of mythology. Myths are able to reproduce themselves in all the cultural spheres and this provides continuity. Modern myths created in science fiction works also show that the connection between humanity and holiness will continue in parallel with time and technological developments. Besides, science fiction opens the boundaries of imagination with modern myths that it creates and prepares people for the future by illuminating them. This work focused on the relation between myth and science fiction and tried to reveal that science fiction takes on a myth task in modern society. At the same time, it was studied to reveal what similarities science fiction had with myths and how myths formed basis for science fiction works. As modern myth, science fiction has dealt with the future of humanity and future lives. Future societies and myths about extraterrestrial planets were also created in the works we studied. Considering that science fiction works are the myth of modern society; in Douglas Adams' 'The Hitchhiker's Guide to the Galaxy' and in Frank Herbert's 'Dune', archetypal criticism and monomyth were used and modern myths were searched. In this context, our works which aimed to contribute to the field revealed that science fiction works fulfill the mythical need of the society by modernizing myths and in doing so benefited from the functions of myths, richness of the issue and archetypes. It is thought that the evaluation of science fiction works from a modern myths point of view contributes to the fields of comparative literature and comparative mythology.
Benzer Tezler
- Else Günther als Kinderbuchautorin und ihr Beitrag zur interkulturellen Erziehung
Çocuk kitabı yazarı olarak Else Günther ve onun kültürlerarası eğitime katkısı (Else Günther as a children's book autor and hercontribution to intercultural education)
HALİME YEŞİLYURT
Doktora
Almanca
2020
Alman Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ÖZTÜRK
- 1980 sonrası İngiliz romanında tarihin kurgusallaştırılması
Fictionalizing history in English novel (1980-2004)
SAMET KALECİK
Doktora
Türkçe
2018
İngiliz Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZAN TUTAŞ
- La problématique de l'espace et du temps dans l'écriture d'Assia Djebar et de Nedim Gürsel
Assia Djebar'ın ve Nedim Gürsel'in yazınında zaman ve mekan sorunsalı
CANSU GÜMÜŞTAŞ ŞEN
Yüksek Lisans
Fransızca
2014
Fransız Dili ve EdebiyatıGalatasaray ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SIDIKA SEZA YILANCIOĞLU
- Sinema ve terapi Venüs'ün Çiçek Sepeti
Cinema and theraphy the Flower Basket of Venus
CANEL BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF.DR. SEMİR ASLANYÜREK
- Use of augmented reality technologies in cultural heritage sites; Virtu(Re)Al Yenikapı
Arttırılmış gerçeklik teknolojilerinin kültürel miras alanlarında kullanımı; Yenikapı örneği
SİBEL YASEMİN ÖZGAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YÜKSEL DEMİR