Relationships between delusion-like experiences, lack of control, pattern perception, false memory and decision making
Delüzyona benzer deneyimler, kontrol eksikliği, örüntü algısı, bellek yanılgısı ve karar verme arasındaki ilişkiler
- Tez No: 542911
- Danışmanlar: PROF. DR. METEHAN İRAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Bahçeşehir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji, İnsan Bilimleri ve Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilişsel Nöropsikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 81
Özet
Delüzyon benzeri deneyimlerle sağlıklı popülasyon içerisinde sıklıkla karşılaşılmaktadır ve bu tipte deneyimlere sahip olan kişilerin bilişsel süreçlerini anlamak, sağlıklı nüfus içerisindeki bazı davranışsal farkları açıklama hususunda önem arz etmektedir. Delüzyonların psikozlu hastalardaki sahte anı üretimiyle ilişkili olduğunu gösteren çalışmaların ışığında, psikoz spektrumuna getirilen devamlılık yaklaşımı göz önünde bulundurularak, delüzyona benzer deneyimleri olan sağlıklı kişiler ve delüzyona benzer deneyimleri olmayan sağlıklı kişilerin sahte anı üretme performansı bir DRM paradigması kullanılarak ölçülmüştür. Sonuca atlama yatkınlığı, literatürde delüzyonlar ve delüzyona benzer deneyimler ile ilişkilendirilen bir başka kavramdır; fakat bu çalışmalardaki bulguların aksi yönde bulgulara sahip çalışmalar da belirtilen ilişkinin geçerliliğini sorgulamaktadır. Bu tartışma konusu ilişkiyi bu çalışma içerisinde gözlemlemek adına literatürde pek çok kez kullanılan bead task (boncuk görevi) kullanılmıştır. Kontrol eksikliği sıklıkla yanılsamalı örüntü algısı ile ilişkilendirilmekte olup pek çok çalışma yanılsamalı örüntü algısını kişilerde örüntü arama ihtiyacını tetikleyerek arttırdığını öne sürmektedir. Delüzyona benzer deneyimlerin var olmayan sonuçlara dayalı davranışsal biçimlerle ilişkisi göz önünde bulundurularak, literatürde doğrudan delüzyona benzer deneyimler ile yanılsamalı örüntü algısı arasında bir ilişki kurulmadığı için, delüzyona benzer deneyimleri olan sağlıklı kişiler ve delüzyona bağlı deneyimleri olmayan sağlıklı kişilerin yanılsamalı örüntü algısı performansı, delüzyona benzer deneyimlerle kontrol eksikliği arasındaki etkileşimi görmek için bir kavram saptama görevi ile kontrol eksikliği manipülasyonu da yapılarak, bir görsel gürültü göreviyle ve bu göreve dayalı bir görüntü tanıma göreviyle ölçülmüştür. Çalışmaya delüzyona benzer deneyim düzeyleri Peters Delusional Inventory (PDI) ile ölçülen 49 sağlıklı üniversite öğrencisi katılmıştır (düzeyi yüksek 25 kişi, düzeyi düşük 24 kişi). Çoklu varyans analizi sonucunda, yüksek delüzyon benzeri deneyim düzeyinin yanılsamalı örüntü algısını, yanılsamalı tanımlamayı ve görüntü tanıma görevindeki yanlış pozitif cevapları anlamlı şekilde arttırdığı görülmüştür. Düşük delüzyon benzeri deneyim düzeyinin ise her iki görevde de yanlış negatif cevapları arttırdığı görülmüştür. Kontrol eksikliğinin ise görüntü tanıma görevindeki yanlış pozitif cevapları anlamlı şekilde arttırdığı görülmüştür. Görüntü tanıma görevinde, yüksek delüzyona benzer deneyim düzeyine sahip kişilerin, kontrol eksikliği manipülasyonuna daha hassas olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tek faktörlü varyans analizi sonucunda delüzyon benzeri deneyim düzeyinin sahte anı üretimi ve sonuca atlama davranışı üzerinde anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. Sonuçlar belirsizlik içeren uyarıcılar karşısında, hem tanıma hem de ilk algılamaya bağlı karar verme sürecinde delüzyon benzeri deneyim düzeyinin belirleyici bir rol oynadığına ve kontrol eksikliğinin belirsiz uyarıcıya yönelik tanımada etkin bir rolü olduğuna işaret etmektedir. Delüzyon benzeri deneyimlerin kontrol eksikliğine bağlı, telafi etme amacıyla örüntü arama davranışının artması anlamında yatkınlık oluşturduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Delusion-like experiences (DLE) are commonly found in healthy population and understanding its cognitive mechanisms carries an importance for explaining some of the behavioral differences among healthy population. In light of former evidence showing that delusions are related to false memories in psychotic patients, considering the continuum approach to the spectrum, false memory performance of healthy people with DLE was investigated in comparison to healthy people without DLE with the Deese, Roediger and McDermott (DRM) paradigm. Previous research has shown jumping to conclusions (JTC) bias is common among people with DLE and psychotic patients while some research has questioned the validity of these results and claimed the opposite. JTC bias was investigated with the bead task to test the validity of the relationship for this study. Lack of control (LOC) is often associated with illusory pattern perception and reported to increase pattern seeking behavior. Since no direct association between DLE and illusory pattern perception have been established, considering evidence for a relationship between illusory pattern perception and behavioral patterns which are based on non-existent conclusions, illusory pattern perception of people with DLE and without DLE was measured using structured and unstructured noised images and an image recognition task based these noised images with a concept identification paradigm which is used for manipulation of LOC. 49 healthy university students (25 with DLE, 24 without DLE according to Peters Delusional Inventory) participated in the study. Multiple analysis of variance revealed that high level of DLE significantly increased illusory pattern perception, illusion of identifying and false positive image recognition while results indicated that low level of DLE increased false negative responses in both tasks. LOC significantly increased false positive image recognition. It is also reported that people with high DLE was more vulnerable to LOC manipulation for producing false positive image recognition. One way analysis of variance indicated that DLE had no significant effect on false memory performance and JTC bias. Findings revealed that DLE is a significant factor for finding illusory patterns when making a decision both during the initial perception process of a visually ambiguous stimulus and recognition of a visually ambiguous stimulus. LOC was significant for finding illusory patterns during recognition of the ambiguous stimuli. It is also concluded that high DLE predisposes a vulnerability for increasing pattern seeking behavior to compensate as a result of LOC manipulation.
Benzer Tezler
- Çağdaş sanatta taklit, aldanma ve Trompe l'oeil
Imitation, deception and Trompe l'oeil in contemporary art
HÜSEYİN ARICI
- Felsefe ve kelam ilişkisinde nefs teorisi: Seyyid Şerif Cürcânî örneği
The theory of soul in the relationship between philosophyand theology: The example of Seyyid Sharif Jurjânî
SEVİLAY KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE TOKSÖZ
- Sınav kaygısı ile geleceğe yönelik umut beklentisi arasındaki ilişki: 17-18 yaş arası İstanbul lise son sınıf öğrencileri üzerine bir araştırma
The relationship between test anxiety and future concerns: A research in İstanbul on high school seniors ages 17-18
SERRA SERİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiBeykent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN EBADİ
- Şizofreni hastalarında serotonin taşıyıcı gen polimorfizmi
Serotonin transporter gene polymorphism in patients with schizophrenic disorders
FATMA ÇOKER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2004
PsikiyatriCumhuriyet ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN DOĞAN
- Teknoloji sektöründe faaliyet gösteren girişimcilerin risk alma eğilimleri üzerinde bilişsel yanlılıkların etkisi
The effects of cognitive biases of entrepreneur's risk taking propensity in the technology sector
MUHAMMED YASİN SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeYıldız Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASİN ŞEHİTOĞLU