Lise düzeyindeki özel okullarda ve devlette çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve yaşam doyumunun bu okullardaki öğrencilerin başarılarına etkisi
Effect of level of burnout and life satisfaction among public and private high school teachers on student success
- Tez No: 545076
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH BAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gelişim Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Bu çalışma; lise düzeyinde özel okullarda ve devlet okullarında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve yaşam doyumlarının bu okullarda eğitim gören öğrencilerin başarılarına etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini İstanbul ilinde hizmet veren özel okullar ve devlet okullarında çalışan öğretmenler ve bu okullarda eğitim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmaya hâlihazırda görevine devam eden 375 öğretmenin gönüllü olarak katılımı sağlanmıştır. Çalışma verilerinin elde edilmesi için katılımcılara sosyo-demografik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla kişisel bilgi formu verilmiştir. Araştırmada tükenmişlik düzeyini belirlemek için Maslach Tükenmişlik Ölçeği, yaşam doyumu düzeyini belirlemek için Dinear Yaşam Doyum Ölçeği, öğrencilerin başarı düzeylerini belirlemek için, ÖSYM'nin ulusal sınav sonuç verileri, MEB'in okullara göre ulusal sınav sonuç verileri kullanılmıştır. Verilerin analizi IBM SPSS versiyon 21 paket programında yapılmıştır. Çaprazlama veri analizleri yapılarak araştırma grupları arasında ilişkiler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonraki değerlendirmede ise Maslach Tükenmişlik Ölçeği ile çalışmaya katılan katılımcıların kişisel bilgi formundaki demografik durumlarına göre, özel ve devletteki verileri karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma tükenmişlik ölçeğinin alt başlıklarına göre ayrı ayrı analiz edilmiştir. Daha sonra yine katılımcıların demografik durumlarına göre Yaşam doyum verileri özel ve devlet olarak karşılaştırılmıştır. Katılımcılara uygulanan yaşam doyumu envanteri ile tükenmişlik ölçeği arasındaki korelasyon incelenmiştir. İstanbul ilindeki okul türleri, öğretmen dağılımları, öğrenci sayıları, Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Müdürlüğü nün verilerine göre düzenlenmiştir. Sonuç olarak da özel sektördeki öğretmenlerle, devletteki öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve yaşam doyum oranlarının öğrencilerin başarısını etkileme biçimleri ve bu okullardaki başarı durumu okullardaki diğer değişkenlere göre incelenmiştir. Araştırmada özel okul ve devlet okullarındaki öğretmenlerin, tükenmişlik düzeyleri arttıkça yaşam doyum oranlarının azaldığı gözlenmiştir. Yine bu araştırmada özel sektörde çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin devlette çalışan öğretmenlere göre daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Ayrıca özel sektörde çalışan öğretmenlerin yaşam doyum oranlarının devlette çalışan öğretmenlere göre daha düşük olduğu gözlenmiştir. Yapılan araştırmada tükenmişlik düzeylerinin artışının sadece okul türüne bağlı olmayıp çalışma koşullarının olumsuzluğu ve yorucu olmasıyla da ilişkili olduğu gözlenmiştir. Aynı şekilde yaşam doyum oranındaki düşüklüğün nedeninin de yalnızca okul türü olmayıp çalışma koşulları ve yorucu olmasıyla ilişkili olduğu gözlenmiştir. Hâlihazırda görevde olan özel sektör ve devlet okullarındaki öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin ortalaması %60,77 olduğu saptanmıştır. Duygusal tükenme alt boyutu ortalamasının %21,03, duyarsızlaşma alt boyutu ortalamasının %9.37, kişisel başarı alt boyutu ortalamasının %30,36 olduğu saptanmıştır. Yaşam doyumu ortalamasının %15.57 olduğu saptanmıştır. Araştırmada ayrıca sosyo-demografik özelliklerin tükenmişlik düzeyi ve yaşam doyumu düzeyi üzerinde etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin stres düzeylerinin etkili olduğu tükenmişlik düzeyi ve yaşam doyum oranlarının bire bir iletişim halinde olduğu öğrencilerin, ulusal sınavlardaki başarısı üzerinde bire bir etkili olduğu gözlenmiştir. Öğretmenlerin çalışma koşulları çalıştıkları bölgenin sosyo ekonomik koşullarına göre şekillendiği gibi, tükenmişlik düzeyleri ve yaşam doyumları da bu durumdan etkilenmektedir. Karşılıklı etkileşim halinde bulunan birçok değişkenin olduğu bu çalışma şartları öğretmen üzerinde ve buna bağlı olarak etkileşim halinde olduğu öğrenci üzerinde etki oluşturmaktadır. Durumu belirleyen değişkenler açısından bakıldığında, okulun fiziki koşulları, bulunduğu bölgenin sosyo ekonomik koşulları, okulun türü, okulun yönetim anlayışı, öğretmenin özlük hakları, veli ve öğrencinin bilinçlilik düzeyi, okuldaki öğretmen başına düşen öğrenci sayısı, okulun eğitim felsefesi, eğitimin amaçları gibi birçok farklı olgusal etki ile karşılaşmaktayız. Bütün bu durumlar öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerine ve yaşam doyumlarına etki ettiği gibi, öğrenci başarısına veli memnuniyetine de etki etmektedir. Öğretmenlerin bireysel sosyo-demografik durumlarına göre baktığımızda ise en çok farkın öğretmenlerin çalışma yılına bağlı ortaya çıktığını görmekteyiz. Elde edilen sonuçlar ışığında; özel sektörde ve devlette çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerini azaltacak yaşam doyum oranlarının yükselmesini sağlayacak, buna bağlı olarak da öğrenci başarısını yukarı taşıyacak, sektörel bazda alınabilecek önlemler ve yapılacak uygulamalar hakkında öneriler sunulmuştur. Yaptığımız bu çalışmada, öncelikle danışmanlığımı yapan saygıdeğer hocam Fatih Bal beyefendiye ve üniversitenin enstitü çalışanlarına teşekkür ve minnettarlığımı sunuyorum.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study was to determine the impact of level of burnout and life satisfaction among public and private high school teachers in student success. The sample of the research has generated the working teachers and the students in public and private schools in İstanbul and there has been provided 375 existingly active teachers voluntarily. For obtaining the data of this research and characteristics of socio-demographic level, personal information forms have been given to the volunteers. In this study, Maslach burnout inventory for specifying the level of burnout and Dinear saturation scale for specifying the level of life satisfaction, ÖSYM's national test results and MEB's national test results according to schools for the success of students have been involved. The data examined with crosswise analysis to observe relationships between research groups and analysis data obtained from survey were worked by Spss version 21. The next step of evaluation was to compare of outputs of public and private schools according to demographic and socio-background characteristics gained from personal information forms. This comparing was analyzed separately as to subheadings of burnout inventory. In parallel with, life satisfaction outputs were beheld as to demographic situations of volunteers. As a result, correlation between these analysis and impact on students' success was investigated in respect to type of school, distribution of teachers, number of students and the data of MEB. In this research, there is an observation which includes when the burnout level of public and private school teachers increases, the ratio of life satisfaction decreases. Correspondingly, the burnout level of private school teachers is higher than the public school teachers' and life satisfaction level of private school teachers is less than the level of public school ones. In the same manner, the outputs indicate that burnout level does not only depend on school type but also negativities of working conditions and tiring activities in school. For the life satisfaction level, these implications can be repeated. Determinations of the study are that average of burnout level of public and private school teachers is 60.77 %, average of sub-dimension of emotional exhaustion is 21.03 %, average of sub-dimension of depersonalization is 9.37% and average of sub-dimension of self-achievement is 30.36%. Concurrently, average of life satisfaction has appeared as 15.57%. Socio-demographic situations, level of stress in work, physical conditions of school, school type, student-teacher ratio, management mentality of school, personal rights, parents' awareness etc. affect the burnout level and life-satisfaction level. In the lights of the results obtained, suggestions and applications have been submitted for the reducing of burnout level and raising of the life satisfaction level of teachers and, parallel with that, enhancing level of achievement of students.
Benzer Tezler
- Türkiye ile bazı Avrupa Birliği ülkelerindeki okul yöneticilerinin yetiştirilme ve atanma süreçlerinin karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
NADİR BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BATTAL ASLAN
- Özel okullarda okul içi süreçlerin ayrıcalıklı kimliğin kurulumunda ve yeniden üretimindeki rolü
The role of in-school processes in private schools in the establishment and reproduction of the privileged identity
AYŞE SOYLU
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitimin Kültürel Temelleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA SEVER
- Okul yöneticilerinin liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Analyzing the relation of school principals' leadership behaviors on teachers' work motivation
ASLIHAN ÖZMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
PROF. ENGİN KARADAĞ
- Milli Eğitim Bakanlığı programı ve Uluslararası Bakalorya Diploma Programının okul yöneticilerinin program yönetimi becerileri açısından karşılaştırılması
Comparison of ministry of national education program and the International Baccalaureate Diploma Program in terms of program management skills of school principals
KÖKSAL ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABRİ ÇELİK
- Özel okullarda yetenek yönetimi uygulamaları ve öğretmenlerin iş performansları arasındaki ilişki
The correlation between talent management practices and teacher performance in private schools
SEHER ESTELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Kültür ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SULTAN BİLGE KESKİNKILIÇ KARA