9.-14. yüzyıllar arası yazılmış Arapça tarih kaynaklarında terminoloji
Terminology in Arabic history sources written between 9th and 14th centuries
- Tez No: 547510
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET FARUK TOPRAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Terminoloji, Arapça Tarih Kaynakları, Araplarda tarih ilmi, 9-14. Yüzyıllar, Terminology, Arabic history sources, the 9th and 14th centuries, History of science in the Arabs
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
İslam tarihinde 9. ve 14. Yüzyıllar arasındaki dönem farklı alanlarda birçok konunun ele alındığı ve birçok temel eserin telif edildiği bir zaman aralığıdır. Tezde incelenen veritabanı Abbasi halifesi el-Mûtevekkil dönemi (m.850) ile Memlûkların kurulduğu (m.1258) yılları arasında yazılan dokuz eserin incelenmesi ile oluşturulmuştur. Bunlar o dönemin edebi yazın ürünleri içinde hem dilsel, hem edebi, hem de kültürel açıdan ön plana çıkmış kapsamlı eserlerdir. Tezde eserlerin incelemesine geçmeden önce giriş bölümünde tarih ve terminoloji kelimelerinin tanımı yapılmış, Araplarda tarih ilminin ortaya çıkışı, gelişim evreleri, bu dönemdeki müellifler ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. Bu bilgiler incelenen dönemin tarihi, siyasi ve kültürel durumunun anlatılmasıyla da desteklenmiştir. Ayrıca rivayetçi tarih yazımının olumsuz etkileri ve neden-nasılcı tarih anlayışının ortaya çıkışı ele alınmıştır. Tezin birinci, ikinci ve üçüncü bölümleri söz varlığı incelemesi ve üslup özelliklerini kapsamaktadır. Birinci ve ikinci bölümlerde sırasıyla bu klasik kaynaklarda öne çıkan fiiller ve isimler incelenmiştir. Bunlardan günümüzde anlam değişimine uğrayanlar, tıp ve askeri terimler ile arkaik kelimeler ayrı olarak belirtilmiş ve incelenen her bir terim ayrı bir başlık altında eserde geçtiği yerden verilen örnekler ve bu örneklerin Türkçe çevirileriyle birlikte açıklanmıştır. Bu açıklama yapılırken gerekli görülen yerlerde Kur'an-ı Kerim'den de örnekler aktarılmıştır. Tezin üçüncü bölümünde 9-14. Yüzyıllara ait eserlerdeki üslup özellikleri tezde incelenen eserler ve bu eserlerden elde edilen terminoloji bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışma bu yönleriyle incelenen yüzyıllara ışık tutmakta, bilimin her alanından birçok araştırma için de kaynak niteliği taşıyacak veriler içermektedir.
Özet (Çeviri)
The period between the 9th and 14th centuries in the history of Islam is a time period in which many subjects are discussed in different fields and many basic works are written. The database which was examined in the thesis was formed by examining the nine works written between the Abbasid caliph al-Mutevekkil period (m.850) and Mamluks (m.1258). These are comprehensive works that have come to the forefront both linguistic, literary and culturally prominent in that period. Before the examination of the works in the thesis, the history and terminology words were defined in the introduction and were given information about the emergence of the history of science in the Arabs, stages of development, authors and works of this period. This information was supported by the historical, political and cultural situation of the period examined. In addition, the negative effects of narrative historiography and the emergence of the reason-howist history were discussed. The first, second and third parts of the thesis covered the vocabulary analysis and stylistic features. In the first and second chapters, the verbs and nouns which are prominent in these classical sources are examined. Today, those who have undergone meaning change, medical and military terms and archaic words have been mentioned separately, and each term under study is explained under a separate title together with the examples given in the book and the Turkish translations of these examples. While making this explanation, samples from the Quran have been given in the places deemed necessary. In the third part of the thesis, the stylistic features of 9-14. centuries works are evaluated in the context of the works examined in the thesis and the terminology obtained from these works. The study sheds light on the centuries studied in these aspects, and includes data that will be the source for many researches from all fields of science.
Benzer Tezler
- Türk İslam sanatında cam kandiller (9.-14. yüzyıllar arası)
Oil glass lamps in the Turkish İslamic art (9th-14th centuries)
LEVENT YONAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BANU MAHİR
- Formation of an Ottoman town in the Balkans; the case study of Kavala
Balkanlarda bir Osmanlı şehrinin kuruluşu; Kavala örneği
VELIKA IVKOVSKA
- The Ancient South Marmara Harbors
Antik Güney Marmara Limanları
SERKAN GÜNDÜZ
Doktora
İngilizce
2015
ArkeolojiUludağ ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ŞAHİN
PROF. DR. MARTİNA SEIFERT
- Tire Necip Paşa Kütüphanasi'nde bulunan İbn-i Sina'ya ait Kitab-üş Şifa ve İbn-i Kasım'a ait Ravzul Ahyar isimli yazmalardaki tezhiplerin Türk sanatı tarihi açısından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ESİN GÜRTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
El SanatlarıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR DENİZ
- The historical topography of a provincial Byzantine city in Thrace with special attention to the fortifications: Vize (Bizye)
Trakya'da bir Bizans kentinin surlar odaklı tarihsel topoğrafyası: Vize (Bizye)
AYÇA BEYGO
Doktora
İngilizce
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ