Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla Türkiye ve fitocoğrafik bölgelerinin arazi örtüsü durumunun ve zamana bağlı arazi örtüsü değişiminin incelenmesi
Investigation of land cover status and temporal land cover change in Turkey and its phytogeographic regions with the help of remote sensing and geographic information systems
- Tez No: 550028
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KERİM GÜNEY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Dünya yüzeyi var olduğu günden bugüne kadar sürekli bir değişim içerisindedir. Bu değişimlerin bir kısmı ekosistemin doğal süreçleri olarak görülebilir. Fakat sanayi devrimi ile büyük artış gösteren toprak üzerindeki antropojenik kaynaklı etkiler, ekosistem dinamiklerini temelinden bozmaktadır. Arazi örtüsü üzerindeki bu değişimler, toprak kalitesini, su kalitesi ve varlığını, iklimi ve dünya üzerindeki canlı yaşamı olumsuz yönde etkilemektedir. Bahsedilen negatif etkileri, kapsamlarını ve gelecek yıllarda yaşanabilecek olumsuz koşulları tespit etmek amacıyla, arazi örtüsünün mevcut durumu ve zamana bağlı değişiminin incelenmesi oldukça önemli bir husustur. Günümüzde popülerliğini çokça arttırmış olan bu çalışma konusu, coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama teknikleri yardımı ile zamandan, iş gücünden ve maliyetlerden tassarruf sağlayarak kolayca yapılabilmektedir. Bu tez çalışması kapsamında, coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama teknikleri kullanımı ile ülkemiz sınırlarını kapsayacak şekilde, üç farklı zamansal döneme ait arazi örtüsü haritalarının, orta seviye mekânsal çözünürlüğe sahip (30 metre) Landsat uydu fotoğrafları ile oluşturulması planlanmıştır. Yerli ve yabancı literatür içerisinde, orta veya yüksek çözünürlüğe sahip uydu veya hava fotoğrafları yardımı ile Türkiye sınırları için farklı zamansal dönemleri içeren arazi örtüsü ve değişimi çalışmalarının noksanlığından ötürü, bu konunun çalışılmasının gerekli olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışma içerisinde, farklı bir görüntü işleme metodunun oluşturulması ve test edilmesi, Türkiye'nin mevcut ve geçmiş iki farklı dönemi içerisindeki arazi örtüsü durumlarının ve değişimlerinin incelenmesi ve farklı iklimsel ve floristik özelliklere sahip fitocoğrafik bölgelerin arazi örtüsü durumlarının ve değişimlerinin incelenmesi ana amaçlar olarak belirlenmiştir. Arazi örtüsü haritalarının oluşturulmasında, birçok farklı görüntü işleme metodu kullanılmaktadır. Büyük ölçekli çalışmalara başlamadan önce, seçilecek pilot alan veya alanların farklı görüntü işleme teknikleri ile denemelere tabi tutulması, çalışmanın doğruluğunu arttırmaktadır. Bu görüntü işleme teknikleri kullanılarak elde edilen arazi örtüsü haritaları içerisinden en çok doğruluk oranına sahip üç arazi örtüsü haritasının seçilerek tek bir arazi örtüsü haritasına haline dönüştürülmesi işlemine, bu çalışmada 'En İyi Üç' (EİÜ) görüntü işleme metodu adı verilmiştir. Bu yöntemsayesinde elde edilen arazi örtüsü haritalarınının ortalama doğruluğunun ve kappa katsayılarının oldukça arttığı gözlemlenmiş ve böylece tüm Türkiye sınırlarını kapsayan üç farklı zamansal döneme ait 150 adet Landsat uydusu görüntüsünün, bu yöntem dâhilinde işlenmesine karar verilmiştir. Bu çalışmada, EİÜ yöntemi kullanılarak oluşturulan, ülkemiz sınırlarını kapsayan güncel arazi örtüsü haritası, doğrulama testine tabi tutulmuş ve %91 ortalama doğruluk ve 0.876 kappa katsayısı gibi oldukça yüksek doğruluk oranları elde edilmiştir. Geçmiş yıllara ait oluşturulmuş arazi örtüsü haritaları, örnek alanların seçiminin zorluğundan ötürü, doğrulama analizlerine tabi tutulmamıştır. EİÜ yöntemi ile elde edilen ülke ve fitocoğrafik sonuçlara ek olarak, CORINE arazi örtüsü veri setleri çalışmaya dâhil edilmiş ve elde edilen sonuçlar ile kıyaslanmıştır. Tüm Türkiye için elde edilen sonuçlar incelendiğinde, ülkemizin 30 yıl içerisinde verimli ormanlık alanlarını arttırdığı ve ülke çapında yeşil alanların arttığı tespit edilmiştir. Fakat CORINE 3. seviye arazi örtüsü sınıfları dikkatle incelendiğinde, karışık orman kompozisyonlarının ülkemizde oldukça azaldığı görülmüştür. Ormanlık alanlar haricinde, sulak alanlarda ve tarım alanlarındaki artış ve vejetasyonca fakir alanlardaki azalış dikkat çeken diğer bir bulgudur. Floristik bölgeler içerisindeki değişimler incelendiğinde, Avrupa-Sibirya ve Akdeniz fitocoğrafik bölgelerinin karakteristik yapısını koruduğu ve arttırdığı, Iran-Turan fitocoğrafik bölgesinde ise beklenmedik şekilde ormanlık alanı artışı yaşandığı tespit edilmiştir. Bu tez çalışması, bu zamana kadar ülkemiz sınırları için yapılmış en detaylı arazi örtüsü çalışmalarındandır. Elde edilen veriler, ülkemizdeki ilgili bakanlıklar, genel müdürlükler, şehir planlamacılar ve akademisyenler açısında oldukça önemli olup, gelecek yıllarda yapılacak faaliyetlere veri kaynağı oluşturacak niteliktedir. Hızla ilerleyen teknoloji yardımı ile bu ve benzeri çalışmalar, geliştirilebilir ve küresel iklim değişikliği gibi global sorunlarla başa çıkmak adına en çok başvurulan çalışmalardan olacağı öngürülmektedir.
Özet (Çeviri)
The surface of the Earth has been constantly changing since its existence. Some of these changes can be seen as the natural processes of the ecosystem. However, the anthropogenic effects on the land, which has greatly increased by the industrial revolution, disrupt the dynamics of the ecosystem. These changes on land cover negatively affect soil quality, water quality and presence, climate and living creatures on earth. In order to determine the negative effects, their scope and adverse conditions that may occur in the coming years, it is very important to examine the current situation of the land cover and its change in time. Nowadays, this study subject, which has greatly increased its popularity, can be made easily by providing savings from time, labor and costs with the help of geographical information systems and remote sensing techniques. Within the scope of this thesis, land cover maps of three different temporal periods were planned to be constructed with Landsat satellite images having a medium spatial resolution (30 meters) and covering the borders of our country with the use of geographical information systems and remote sensing techniques. Due to the lack of land cover and change studies in native and foreign literature with the help of a medium or high resolution satellite or aerial images in different temporal periods for the borders of Turkey, it was determined that it is necessary to study this subject. Generating and testing a different image processing method, investigating current and historical land cover conditions and land cover changes of Turkey, and investigating current and historical land cover conditions and land cover changes of phytogeographical regions of Turkey which have different climatic and floristic characteristics were planned as main purposes of this study. Many different image processing methods are used in the creation of land cover maps. Before starting large-scale studies, testing the pilot area or areas to be selected with different image processing techniques increases the accuracy of the study. The process of converting three land cover maps with the most accurate from the land cover mapsobtained by using these image processing techniques to a single land cover map is named 'The Best Three' (TBT) image processing method in this study. It was observed that the average accuracy and the kappa coefficients of the land cover maps increased with this method. Thus, covering the entire border with Turkey, belonging to three different time periods, 150 Landsat images was decided to be processed with this method. The current land cover map, which is composed of TBT method, covering the borders of our country, has been subjected to a accuracy assessment and very high accuracy rates such as 91% average accuracy and 0.876 kappa coefficient have been obtained in this study. The land cover maps of the previous years have not been subjected to accuracy analyzes because of the difficulty of the selection of sample areas. In addition to the country and phytogeographic results obtained by TBT method, CORINE land cover data sets were included in the study and compared with the results obtained. Considering the results obtained for whole country, there has been found a great increase in densely forested areas and has been found to an increase the green fields in 30 years. However, when the CORINE 3rd level land cover classes were examined carefully, it was seen that mixed forest compositions decreased considerably in our country. Except for forests, the increase in wetlands and agricultural fields and in decrease in sparsely vegetated areas are another remarkable results. When the changes in the floristic regions are examined, it has been determined that the EuroSiberian and Mediterranean phytogeographic regions have retained and increased their characteristic structure, while in Irano-Turanian phytogeographic region an unexpected increase in forested area was observed. This thesis study can be called as the most detailed land cover study for the borders of our country. The data obtained in this study are very important in terms of the relevant ministries, general directorates, city planners and academicians of our country and they are great data sources for future activities. With the help of rapidly advancing technology, these and other studies can be developed and it is foreseen that there will be the most applied studies to deal with global problems such as global climate change.
Benzer Tezler
- SYİ (Standartlaştırılmış Yağış İndeksi) verilerinin yardımıyla adana kuraklık analizi
Adana drought analysis with the help of SPİ (Standardized Precipitation Index) data
BURAK YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Peyzaj MimarlığıÇukurova ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VEDAT PEŞTEMALCI
- Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla orman ekosistemlerinin konumsal ve zamansal değişiminin incelenmesi: Devrez planlama birimi örneği
Analyzing spatial and temporal changes in forest ecosystems using remote sensing and geographical information systems: a case study in Devrez forest planning unit
HÜSEYİN CİHAD ANLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Ormancılık ve Orman MühendisliğiÇankırı Karatekin ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDAT KELEŞ
- Hastalıkların coğrafi konum ile ilişkisinin mekânsal analizlerle değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
HATİCE GİZEM GÜMÜŞ DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Jeodezi ve FotogrametriMersin ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LÜTFİYE KUŞAK
- Ankara kenti ve yakın çevresinin zamansal değişiminin uzaktan algılama (UA) ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak incelenmesi
An analysis of temporal changes of ankara city and surrounding areas using remote sensing (RS) and geographic information system (GIS)
İDRİS ALTUNKAYNAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge PlanlamaÇukurova ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT ŞENOL
- Çukurova deltası kıyı alanında arazi örtüsü değişimlerinin belirlenmesinde farklı uzaktan algılama yöntemlerinin değerlendirilmesi
Assesing different remote sensing techniques to detect land use/cover changes in coastal zone of Çukurova deltas
ANIL AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Peyzaj MimarlığıÇukurova ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. SÜHA BERBEROĞLU