Türkçe öğretim programlarının ve Türkçe ders kitaplarının kültür aktarımı bağlamında somut olmayan kültürel miras ögeleri açısından incelenmesi
An analysis of Turkish curriculum and Turkish course books in terms of intangible cultural heritage elements in the context of cultural transfer
- Tez No: 551293
- Danışmanlar: PROF. DR. MUAMMER NURLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 462
Özet
Kültür aktarımı ve kültürün temel dil becerilerinin edinimindeki işlevleri, Türkçe öğretim programlarında (2006, 2015, 2017, 2018) çeşitli başlıklar ve maddeler hâlinde değinilen bir konudur. Bu nedenledir ki dil uzmanları, dile ve dil edinimine dair bilgiler verirken dil- kültür ilişkisine dikkat çekmeye ihtiyaç duymuşlar; genellikle de bu konuyu ayrı bir başlık açarak ele almışlardır. Millî Eğitimin Genel Amaçları'nda ve Türkçe öğretim programlarının özel amaçlarında kültürün eğitim yoluyla aktarımının önemine değinildiği gibi dilin edinimi için kültüre, kültürün yaşatılması içinse dile büyük rol düşmektedir. Öğretim programlarının esaslarına göre hazırlanan ders kitapları, ders öğretmenleri farklı tercihlerde bulunmadığı sürece, Türkçe derslerinin hangi konular ve etkinlikler çerçevesinde ilerleyeceğini belirleyen temel materyal konumundadır. Bu bakımdan dil becerilerinin edinim sürecinde kültürden ne oranda ve ne şekilde yararlanıldığının ortaya koyulması önemlidir. Bu çalışmanın amacı Türkçe ders kitaplarının dil becerilerini edinme süreçlerinde kültürden yararlanma biçimlerini nitelik ve nicelik bakımından ortaya koymaktır. Araştırma nitel bir çalışmadır. Verilerin toplanmasında nitel araştırma veri toplama yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2006, 2015, 2017, 2018 Türkçe öğretim programları ile 2017-2018 ve 2018-2019 eğitim- öğretim yıllarında kullanılan Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Örneklemi oluşturan ders kitapları basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle tespit edilmiştir. Veri toplama aracı olarak Somut Olmayan Kültürel Miras Sözleşmesi çerçevesinde oluşturulan“Halk Bilimi Kadroları”tasnifi kullanılmış ve bu tematik çerçeveye göre veriler işlenmiştir. Kitaplarda yazılı veya görsel olarak bu tasnifte yer alabileceği düşünülen her bulgu, MAXQDA 12 nitel veri analiz programında kodlanmıştır. Her ders kitabının bulguları“Halk Bilimi Kadroları”alt başlıklarındaki kültür sahalarına göre tasniflenmiş ve betimsel analiz yöntemiyle yorumlanmıştır. Ders kitaplarından elde edilen verilerden hareketle ders kitapları kültürel nitelikler ve nicelikler bakımından mukayese edilmiştir. Bu mukayeselerden hareketle de Türkçe ders kitaplarının dil- kültür ilişkisi bağlamında Türkçe öğretim süreçlerinde kültürel unsurların işlevleri mercek altına alınmıştır. Elde edilen verilerin mukayese edildiği hususlar şu şekilde sıralanabilir: Kitapların taşıdığı kültürel unsur varlığı, kültür sahalarına göre taşıdıkları bulguların niceliği, hedef kazanımların edinimi için tasarlanan etkinliklerde kültürel unsurlardan yararlanılma sıklığı, aynı zamanda kültürel unsur olan atasözleri ve deyimlerin söz varlığı bakımından kitaplardaki nicelik durumu, kitap görsellerinde kültürel unsurlardan yararlanılma durumu, ders kitaplarında tespit edilen kültürel unsurların UNESCO listelerinde yer alma durumu. Söz konusu verilerin yan yana getirilerek birbiriyle mukayese edilmesiyle ders kitaplarının birbirine nispetle ön plana çıkan güçlü ve zayıf yönlerinin ortaya koyulması, buna bağlı olarak ders kitaplarının daha nitelikli olmasına, sunulan önerilerle zemin hazırlanmıştır. Söz konusu bulgularda aynı zamanda Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri, Dünya Miras Geçici Listesi, UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi, Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri, UNESCO Dünya Belleği Programı içinde yer alan unsurlar ayrıca tasniflendirilmiştir. Bu tasnifle beraber Türkçe ders kitaplarında UNESCO'nun korunmasına ve kuşaktan kuşağa aktarılarak yaşatılmasını amaçladığı unsurlardan hangilerinin yer aldığı da saptanmaya çalışılmıştır. Yapılan araştırmanın sonucunda aynı öğretim programının esaslarına bağlı olarak hazırlanmalarına rağmen ders kitapları arasında kültür aktarımına verilen önem ve dil becerilerinin ediniminde kültürden yararlanma hususlarında ciddi farklılıklar saptanmıştır. Elde edilen veriler ışığında incelenen kitaplar arasında MEB Yayınları tarafından hazırlanan 5. sınıf ders kitabında (2017-2018, 2018-2019), 6. sınıf ders kitabında (2018-2019) ve 2006 Türkçe Öğretim Programı esaslarına göre hazırlanan 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında tercih edilen metinlerin kültürel niteliklerinin zengin olmasına ve hedef kazanımların edinilmesi için kültürden faydalanılmasına yönelik olarak daha çok çaba gösterildiği sonucuna ulaşılmıştır. Kültürel unsur miktarı olarak 5. sınıf Türkçe ders kitabında 115, 2006 Türkçe Öğretim Programı çerçevesinde oluşturulan 8. sınıf MEB Yayınları Türkçe ders kitaplarında 100, 6. ve 8. sınıf MEB Yayınları Türkçe ders kitaplarında 80, 6. sınıf Başak Yayınları Türkçe ders kitaplarında 63, 7. sınıf Ez-De Yayınları ders kitaplarında 49, 2018 Türkçe Öğretim programları çerçevesinde MEB Yayınları tarafından hazırlanan 7. sınıf Türkçe ders kitabında ise 40 adet kültürel unsur tespit edilmiştir. Ders kitaplarının içeriğindeki mevcut kültürel unsurlardan etkinliklerde yararlanılma oranları ise 5. sınıf MEB Yayınları Türkçe ders kitabında %77, 6. sınıf MEB Yayınları Türkçe ders kitabında %69, 2006 Türkçe Öğretim Programı çerçevesinde oluşturulan 8. sınıf MEB Yayınları Türkçe ders kitaplarında %49, 6. sınıf Başak Yayınları Türkçe ders kitaplarında %47, 7. sınıf Ez-De Yayınları ders kitaplarında %43, 2018 Türkçe Öğretim programları çerçevesinde MEB Yayınları tarafından hazırlanan 7. sınıf Türkçe ders kitabında %41 civarında olduğu tespit edilmiştir. 5. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan 83 görsel kültürel unsurlarla ilişkilendirilebilmiştir. Bu miktar 6. sınıf MEB Yayınları ders kitabında 47, 8. sınıf MEB Yayınları (2017-2018) ders kitabında 45, 6. sınıf Başak Yayınları ve 8. sınıf MEB Yayınları (2018-2019) ders kitaplarında 44, 7. sınıf MEB Yayınları ders kitabında 32, 7. sınıf Ez-De Yayınları ders kitabında ise 28 adettir. Araştırmanın bulguları doğrultusunda birtakım önerilere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The functions of culture transfer and culture in the acquisition of basic language skills are mentioned in the Turkish curriculum (2006, 2015, 2017, 2018) in the form of various topics and articles. For this reason, language experts need to draw attention to the language-culture relationship while giving information about language and language acquisition; they also discussed this issue by creating a different title. In the General Purposes of National Education and the specific aims of the Turkish curriculum, as it emphasizes the importance of the transfer of culture through education, it has a great role for culture for the acquisition of language and language for the survival of culture. The course books prepared according to the principles of the curricula are the basic material which determines the subjects and activities of Turkish lessons, unless the instructors have different preferences. In this aspect, it is important to determine the extent to which and how the culture is used in the process of acquisition of language skills. The aim of this study is to reveal the qualitative and quantitative forms of using course books in the process of acquiring language skills of Turkish course books. Research is a qualitative study. In the collection of data, document analysis of qualitative research data collection methods was used. The study group of the research consisted of Turkish, 2006, 2015, 2017, 2018 Turkish curriculum and Turkish course books used in the academic years 2017-2018 and 2018-2019. The sample course books were determined by simple random sampling method. The data collection tool was used to classify the Folklore Staffing which was established within the context of the Intangible Cultural Heritage Convention and the data were processed according to this thematic framework. Any findings that are considered to be included in the books in written or visual form are coded in MAXQDA 12 qualitative data analysis program. The findings of each course books are classified according to the cultural fields in the sub-headings of Folklore Framework and interpreted using descriptive analysis method. Based on the data obtained from the course books, the course books were compared in terms of cultural qualities and quantities. According to these comparisons, the functions of cultural elements in Turkish teaching processes in the context of the language-culture relationship of Turkish course books have been examined. The points where the data are compared can be listed as follows: The presence of the cultural element that the books carry, the quantity of the findings they carry in relation to the cultural sites, the frequency of the use of cultural elements in the activities designed for the acquisition of the target gains, the quantity of books in terms of the vocabulary of proverbs and idioms which are also the cultural element in the book, the use of cultural elements in their visuals, the presence of cultural elements in the course books on the list of UNESCO lists. The comparison of these data with each other and comparing the strengths and weaknesses of the course books with each other figures out the conclusion; the course books are more qualified. The findings also include the National Inventory of Intangible Cultural Heritage, the Temporary List of the World Heritage, the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of UNESCO, the National Inventory of Living Human Treasures, the UNESCO World Memory Program. With this classification, it is tried to determine which elements of the preservation of UNESCO in Turkish course books to be while keeping it alive from generation to generation. As a result of the research, although they were prepared in accordance with the principles of the same curriculum, there were significant differences in the importance given to transfer of culture between course books and utilization of culture in the acquisition of language skills. In the light of the data obtained in the fifth grade course book prepared by MEB Publications (2017-2018, 2018-2019), in the 6th grade course book (2018-2019) and in the 8th grade Turkish course books prepared in accordance with the principles of the 2006 Turkish Curriculum it has been concluded that more efforts have been made in order to ensure that the cultural characteristics of the preferred texts are rich and the culture for the achievement of the target gains. In point of amount of cultural element, 115 cultural elements in 5th grade Turkish course books, 100 cultural elements in 8th grade MEB Publications in the context of Turkish Curriculum Turkish, 80 cultural elements in 6th and 8th grade MEB Publications in Turkish course books, 63 cultural elements in 6th grade Başak Publications in Turkish course books, 49 cultural elements in In the 7th grade Ez-De Publications course books, and lastly 2018 Turkish In the 7th grade Turkish course book prepared by MEB Publications within the framework of educational programs, 40 cultural elements were identified. The utilization rate of existing cultural elements in the content of course books in the activities of the 5th grade MEB Publications Turkish course book 77%, 6th grade MEB Publications Turkish course book 69%, 2006 8th grade MEB Publications Turkish course books created within the framework of the Turkish Course Book 49%, 6 Grade: Başak Publications 47% in Turkish course books, 43% in 7th grade Ez-De Publications course books, 2018 in Turkish 7th grade Turkish course book prepared by MEB Publications within the framework of Turkish curriculum %41 are observed. The 8th grade Turkish course book included 83 visual cultural elements. This amount is in the 6th class MEB Publications course book 47, 8th grade MEB Publications (2017-2018) course book 45, 6th class Başak Publications and 8th grade MEB Publications (2018-2019) course books 44, 7th grade MEB Publications In the course book 32, in the course book of the 7th grade Ez-De Publications 28 books. In accordance with the findings of the research, some suggestions were given.
Benzer Tezler
- Türkiye ve Cezayir milli mücadelelerinin ders kitaplarına yansımalarının karşılaştırılması
A comparison of textbooks reflected i̇n the national struggle of Turkey and Algeria
ŞEHMUS UZUNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAdıyaman Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET YILDIZ
- İlköğretim okulları ikinci kademe din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme sorunları
Measurement and evaluation issues for primary school second level religious culture and ethics knowledge teachers
ALİ GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Eğitim ve ÖğretimErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET ŞEVKİ AYDIN
- Değerler eğitiminde edebî ürünlerden yararlanma: Nasreddin Hoca fıkraları
Utilisation of literary products in education of values: Nasreddin Hodja narratives
TUĞBA DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL GÜLEÇ
- Çokkültürlülük bağlamında ortaöğretim İngilizce ders kitaplarının incelenmesi
Investigation of the English coursebooks in secondary education within the context of multiculturalism
DERYA ÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİRAY DAĞYAR
- Türkiye ve İngiltere'de ortaöğretim görsel sanatlar öğretiminin karşılaştırmalı olarak incelenmesi
A comparative analysis of secondary education visual arts teaching in Turkey and England
MURAT GÜRBÜZ
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGörsel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. ŞENİZ AKSOY