Endemik Salvia siirtica türünün sekonder metabolitlerinin izolasyonu ve biyolojik aktivitelerinin belirlenmesi
Isolation of secondary metabolites of the endemic Salvia siirtica species and determination of the biological activities
- Tez No: 552651
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULSELAM ERTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kimya, Chemistry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kimya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 266
Özet
Dünya'da 900'ü aşkın, Türkiye'de ise 98 kadar Salvia L. (Lamiaceae) türü doğal olarak yetişmektedir. Bu 98 türün 53'ü endemiktir. Salvia cinsine ait türler terpenler ve flavonoitler bakımından zengindir. Salvia türleri içerdikleri sekonder metabolitlerin çeşitliliğinden dolayı antioksidan kapasitelerinin yanında mükemmel antimikrobiyal aktiviteye sahiptirler. Bunlardan bazıları damar tıkanıklığı, beyin fonksiyon bozuklukları ve kanser gibi birçok patolojik rahatsızlıklara karşı kullanılır. Salvia cinsine ait türler farklı tıbbi değerlerinden dolayı yoğun bir şekilde araştırma konusu olmuştur. Birçok Salvia türü tonik, antiromatizmal ve kronik ağrı kesici olarak geleneksel tıpta ve lezzetli baharat olarak eski çağlardan beri kullanılmaktadır. Aynı zamanda birçok çalışma Salvia cinsinin önemli bir potansiyel antioksidan kaynağı olduğunu göstermektedir. Bu çerçevede bölgemizin bir değeri olan endemik Salvia siirtica Kahraman, Celep & Doğan türünün kimyasal ve biyolojik yönden detaylı bir şekilde incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada S. siirtica'nın, kloroform ve etanol ekstreleri hazırlanarak antioksidan, antikolinesteraz, tirozinaz ve üreaz enzim aktiviteleri araştırılmış ve yine ekstrelerin kimyasal profili ışığında preparatif HPLC ve diğer klasik kromatografik yöntemlerin kullanılması ile sekonder metabolitler saflaştırılarak yapıları spektroskopik yöntemlerle aydınlatılmış, izole edilen bileşiklerin antioksidan aktivitelerinin belirlenmesini takiben üreaz, antikolinesteraz ve tirozinaz enzim aktiviteleri de tayin edilmiştir. Ayrıca bu türün yaprak, dal, çiçek, kök ve bunların karışımından hazırlanan etanol ekstreleri ile karışık kısımların petrol eteri ve kloroform ekstrelerinde LC-MS/MS ile bazı flavonoit ve fenolik bileşiklerin miktar tayini yapılmıştır. Bu türün tüm bölümlerinin petrol eteri ekstresi hazırlanarak GC-MS/MS ile yağ asidi profili belirlenmiştir. Genel olarak hazırlanan etanol ekstrelerinin CUPRAC, DPPH serbest radikali giderim aktivitesi ve ABTS katyon radikali giderim aktivitesi yöntemlerinde yüksek bir antioksidan potansiyelinin olduğu belirlenmiştir. Ana kolonlardan elde edilen fraksiyonlardan özellikle polar olanların üç yöntemde de oldukça aktif olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bileşiklerden fenolik yapıda olanların antioksidan bakımından oldukça aktif olduğu ve etanol ekstrelerinin hem asetil- hem de butiril-kolinestreaz enzimine karşı orta-yüksek derecede aktivite gösterdiği belirlenmiştir. Elde edilen saf maddelerin ise düşük bir antikolinesteraz aktivite gösterdiği tespit edilmiştir. Elde edilen hiçbir ekstrenin antiüreaz aktivite göstermediği, antitirozinaz aktivilerinin ise düşük olduğu belirlenmiştir. LC-MS/MS sonuçları değerlendirildiğinde S. siirtica'nın rozmarinik asit bakımından oldukça zengin olduğu belirlenmiştir. Özellikle SS-K ve SS-Y ekstrelerinin rozmarinik asit bakımından çok zengin olduğu (12285.62 ve 10037.49 µg analit/ g ekstre, sırasıyla) tespit edilmiştir. HPLC-IT-TOF-MS ile ana ekstreler taranmış ve 54 bileşik için kapalı formül ve olası bileşik isimleri tespit edilmiştir. S. siirtica'nın 2015-2016-2017 yıllarında toplanan örneklerinin yağ asidi içerikleri GC-MS ile analiz edilmiş ve oleik asit, cis-11-eikosenoik asit, erusik asit ve nervonik asidin majör bileşenler olduğu belirlenmiştir. İzolasyon çalışmalarında ise S. siirtica'nın toprak altı ve toprak üstü kısımlarından hazırlanan ve antioksidan bakımdan aktif olan etanol ekstrelerinden 4'ü yeni (21α-hidroksi-2α,3β-diasetoksi urs-9(11),12-dien, 3β-hidroksi-2-asetoksi urs-9(11),12-dien, 2α,3β,21α-trihidroksi urs-9(11),12-dien, 1α,21α-dihidroksi-2,3-(1',1'-dimetil-dioksimetilen) urs-9(11),12-dien) olmak üzere toplam 21 madde elde edilmiştir. Diğer bileşiklerin ise triterpen yapısındaki ursolik ve oleanolik asit, steroit yapıda β-sitosterol ile stigmasterol, diterpen yapısında ferruginol, sugiol ve 4,12-dihidroksi sapriparakinon, fenolik-flavonoit yapıda olanların ise salvigenin, apigenin, luteolin 7-glikozit, rozmarinik asit, fumarik asit, kafeik asit, kumarik asit, 4-hidroksibenzoik asit, bis-(2-etil hekzil) benzen-1,2 dikarboksilat ve bis(2-etil hekzil) tereftalat olduğu belirlenmiştir. Kimyasal içeriği ve biyolojik aktiviteleri ilk kez incelenen S. siirtica'nın elde edilen sonuçları bilim dünyasına kazandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Over 900 Salvia L. (Lamiaceae) species in the world and up to 98 of them in Turkey grow naturally. 53 of these 98 species are endemic. The species of Salvia are rich in terpenes and flavonoids. Salvia species have excellent antimicrobial activity in addition to their antioxidant capacity due to the variety of secondary metabolites they contain. Some of these are used against many pathological diseases such as vascular occlusion, brain dysfunction and cancer. The species belonging to the genus Salvia have been extensively researched because of their various medical uses. Many Salvia species have been used in traditional medicine as a tonic, antirheumatic and chronic painkiller and as a delicious spice since ancient times. At the same time, many studies have shown that the genus Salvia has the potential to be a significant antioxidant source. In this context, it is aimed to investigate the chemical and biological aspects of the endemic Salvia siirtica Kahraman, Celep & Doğan, which is a value of our region. In this study, chloroform and ethanol extracts of S. siirtica were prepared and antioxidant, anticholinesterase, tyrosinase, and urease enzyme activities were investigated. Then, in the light of the chemical profile of the extracts, the secondary metabolites were purified by the use of preparative HPLC and other conventional chromatographic methods and their structures were illuminated by spectroscopic methods; and after the antioxidant activity of the isolated compounds was determined, urease, anticholinesterase and tyrosinase enzyme activities were also determined. In addition, some flavonoids and phenolic compounds were quantified by LC-MS / MS in petroleum ether and chloroform extracts of mixed fractions and the ethanol extracts that were prepared by the leaves, branches, flowers, roots and the mixture of these parts of this species. Petroleum ether extract for all parts of this species was prepared, and the fatty acid profile was determined by GC-MS / MS. Generally, it was determined that ethanol extracts have a high antioxidant potential in CUPRAC, DPPH free radical removal activity and ABTS cation radical removal activity methods. It was determined that especially the polar fractions obtained from the main columns were quite active in three methods. It was determined that the obtained phenolic compounds were highly active in antioxidants and ethanol extracts have moderate to high activity against both acetyl and butyryl-cholinesterase enzymes. It was found that the obtained pure substances had low anti-cholinesterase activity. None of the extracts showed antiurease activity, and all of them had a low antityrosinase activity. When the LC-MS/MS results were evaluated, it was determined that S. siirtica was very rich in rosmarinic acid. In particular, the extracts of SS-K and SS-Y were found to be very rich in rosmarinic acid (12285.62 and 10037.49 µg analyte/g extract, respectively). The main extracts were screened by HPLC-IT-TOF-MS, and molecular formulas and possible compound names were established for 54 compounds. Fatty acid contents of samples collected from S. siirtica in 2015-2016-2017 years were analyzed by GC-MS. It was found that oleic acid, sis-11-eicosenoic acid, erucic acid and nervonic acid are major components. In the isolation studies, total 21 substances, 4 of which were new (21α-hydroxy-2α,3β-diacetoxy-urs-9(11),12-diene, 3β-hydroxy-2α-acetoxy-urs-9 (11),12-diene, 2α,3β,21α-trihydroxy-urs-9(11),12-diene and 1α,21α-dihydroxy-2,3-(1,1-dimethyl-dioximethylene)-urs-9(11),12-diene) were obtained from the root and aboveground parts of S. siirtica and which were active in antioxidant ethanol extracts. Other compounds were found to be ursolic and oleanolic acid in the triterpene structure; β-sitosterol and stigmasterol in the steroid structure; ferruginol, sugiol, and 4,12-dihydroxy sapripara-quinone in the diterpene structure. The ones who were in the phenolic-flavonoid structure were found to be salvigenin, apigenin, luteolin 7-glycoside, rosmarinic acid, fumaric acid, caffeic acid, coumaric acid, 4-hydroxybenzoic acid, bis-(2-ethyl hexyl) benzene-1,2 dicarboxylate and bis(2- ethyl hexyl) terephthalate. The results obtained from the S. siirtica, whose chemical content and biological activities were investigated for the first time, were introduced to the scientific world.
Benzer Tezler
- Morphology, anatomy and systematics of the genus Salvia L. (Lamiaceae) in East Southeast Anatolia, Turkey
Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bulunan Salvia L. (Lamiaceae) cinsinin morfolojisi, anatomisi ve sistematiği
AHMET KAHRAMAN
- Endemik Salvia cerino-pruinosa rech var. elazigensis bitkisinin kallus kültürlerinin optimizasyonu ve etanol ekstrelerinin biyolojik aktivitelerinin belirlenmesi
Optimization of callus cultures and determination of biologic activities of ethanol extracts of endemic Salvia cerino-pruinosa Rech var. elazigensis
ZÜLEYHA TOPTAMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyoteknolojiBatman ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN TİLKAT
- Endemik Salvia pseudoeuphratica Rech.f. bitkisinin hücre süspansiyon kültürlerinin optimizasyonu ve bazı AgNP uygulamalarının total fenolik, flavonoid, antioksidan aktivite ile bazı terpenoid bileşiklerin miktarları üzerine etkileri
Optimization of cell suspension cultures of endemic plant Salvia pseudeuphratica Rech.f. and effects of some AgNP applications on total phenolic, flavonoid, antioxidant activity, and some terpenoid compound levels
AYŞE HOŞER MÜJDECİ
Doktora
Türkçe
2024
BiyolojiBatman ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN TİLKAT
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET AKDENİZ
- Endemik Salvia huberi hedge türünün polifenol oksidaz aktivitesi
Polyphenoloxidase activity of endemic Salvia huberi hedge
PAKİZE ÖZKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
BiyokimyaBalıkesir ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERAP DOĞAN
- Salvia verticillata (subsp. amasiaca ve subsp. verticillata) ve S. euphratica (var. euphratica ve var. leiocalycina)'dan elde edilen özütler ve uçucu yağların antioksidan aktivitelerinin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi
A comparative evaluation of the antioxidant activities of the extracts and essential oils of salvia verticillata (subsp. amasiaca and subsp. verticillata) and S. euphratica (var. euphratica and var. leiocalycina)
ÖNDER YUMRUTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BiyolojiCumhuriyet ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATALAY SÖKMEN
