Ahmet Hamdi Tanpınar'ın 'Sahnenin Dışındakiler' adlı romanının söz dizimi bakımından incelenmesi
Examination of Ahmet Hamdi Tanpinar's novel named 'Sahnenin Dışındakiler' in terms of syntax
- Tez No: 553617
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DINARA DUISEBAYEVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Ahmet Hamdi Tanpınar, Sahnenin Dışındakiler, Söz Dizimi, Cümle Türleri, Ahmet Hamdi Tanpınar, Sahnenin Dışındakiler, Syntax, Types of Sentences
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 588
Özet
Yüksek lisans tezi olarak hazırladığımız bu çalışmamızda Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Sahnenin Dışındakiler adlı romanı söz diziminin bir bölümü olan cümle ve cümle türleri bakımından incelenmiştir. Cümleler bağlanış şekillerine göre tasnif edilmiştir. Çalışmanın amacı, Türk dilindeki cümle yapılarını, bilhassa cümlelerin bağlanış şekillerini Sahnenin Dışındakiler'in cümlelerinden oluşan veriler ışığında ortaya koymaktır. Bu çalışma aynı zamanda da bir yazarın eser meydana getirmedeki en önemli malzemesi olan dili nasıl kullandığını inceleme fırsatı sunacak, seçtiği kelimelerle kurduğu cümleler ışığında üslubu ile ilgili bir fikir sahibi olmamızı da sağlayacaktır. Çalışmanın hazırlanması için konu hakkında birçok kaynak taranmış, Türkiye'de neşredilen belli başlı söz dizimi çalışmaları incelenmiştir. Bu tezde cümle türleri tasnifi konusunda Leyla Karahan'ın Türkçede Söz Dizimi adlı çalışması esas alınmıştır. Türk Edebiyatı'nın Cumhuriyet dönemi romanları üzerine yapılan söz dizimi çalışmalarına bir katkı olmasını ümit ettiğimiz bu tez, metin merkezli bir çalışmadır. Tezimiz giriş, ikinci bölüm ve sonuç olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır. Giriş kısmında araştırmanın amacı, yöntem ve teknikleri hakkında bilgi verilmiştir. Araştırmanın sınırlılıkları belirtilmiştir. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın hayatı ve edebî kişiliği ile inceleme metnimiz olan Sahnenin Dışındakiler romanı kısaca tanıtılmıştır. Söz dizimi ve cümle terimlerinin tanımlarına yer verilmiş ve cümle türleri ile ilgili tasniflere değinilmiştir. Cümle türlerinin tasnifi konusunda dikkatimizi çeken problemler dile getirilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde ise esas aldığımız cümle türleri tasnifine göre fişlediğimiz cümleler ilgili başlıklar altında gösterilmiştir. Her cümlenin karşısında, başlama yerine göre sayfa numarası, yapı, anlam, yüklemin yeri ve yüklemin türü bakımından hangi özelliği taşıdığı, diğer adıyla“türü”, birer“kod”olarak adlandırdığımız kısaltmalarla belirtilmiştir. Bu kodlamalar ayrıca“Kısaltmalar”bölümünde açıklanmıştır. Cümlelerin türlerine göre gruplandırıldığı bu alt bölümlerde öncelikle tanımlara yer verilmiş, sonra ise roman metninin taranması sonucu bir araya getirilen cümlelerin sayısı belirtilmiştir. Her alt bölümde cümleleri yeniden yazarak tekrara düşmemek için tüm cümleler“bağlanma şekillerine göre”gruplandırıldıkları bölümlerde yalnızca bir kere gösterilmiştir. Sonraki gruplandırmalarda ise karışıklığa sebebiyet vermemek için iç cümlelere ayrılmadan, sadece cümle sayısı gösterilmiş ve metin içinde sayı bakımından az olan cümle türlerine ait örnek cümleler yazılmıştır. Anlam bakımından cümleler grubunda da, metindeki cümlelerin büyük çoğunluğunun olumlu cümle olması sebebiyle sadece olumsuz cümlelere, ardından da soru ve ünlem cümlelerine yer verilmiştir. Yüklemin yerine göre cümleler bölümünde de metnin neredeyse tamamının kurallı cümle olması sebebiyle sadece devrik cümleler yazılmıştır. Sonuç kısmında ise cümle türlerinin kullanımı ele alınmış ve verilerin değerlendirilmesinde elde edilen sayılar grafiklerle gösterilmiştir. Çalışmamızı hazırlarken başvurduğumuz kaynaklar ise kaynakça kısmında gösterilmiştir. Bu çalışmayla Türk Dili ve Edebiyatı araştırmalarına küçücük bir katkımız olduysa ne mutlu bize!
Özet (Çeviri)
In this study that we have prepared as master degree thesis, Ahmet Hamdi Tanpınar's novel 'Sahnenin Dışındakiler' was examined in terms of sentence and sentence types which are a part of the syntax. The sentences are classified according to their linking style. The aim of the study is to reveal the characteristics of sentence structures in Turkish language, especially the connection forms of sentences, in the light of scientific data. Besides this, the most essential material to examine the language, used in the composition of a literary work by an author, to, to have an idea about the style looking at the words used the sentences he formed. Many sources have been scanned and various syntax studies have been studied. In this thesis, classifications have been made based on Leyla Karahan's study 'Syntax in Turkish'. Our thesis which is an addition to the syntax studies of the novels of the republican period is a text-centered study. The thesis consists of INTRODUCTION, PART II and CONCLUSION parts. In the introduction part, information about the purpose, method and technique of the research are given. The limitations of the research are indicated. Together with a brief information about Ahmet Hamdi Tanpınar's life, it is mentioned about his literary personality. Along with this, in this part also has been given place to the summary of the novel 'Outside the Scene'. Syntax and Sentence topics were mentioned and it has been referred to the issue of how sentences are classified by linguists. In the first part of the study, all sentences in the novel were processed and classified. In the thesis they are shown under the headings they belong to. In front of each sentence, characteristics of sentences the form of abbreviations (encodings) are listed in terms of the structure, meaning, the position of the predicate and the type of predicate. These encodings are described in the Abbreviations section. In these headings, we grouped the sentences first, and then the number of sentences is indicated by numbers. In each chapter, all sentences are shown once in the sections separated by their connection styles in order not to repeat the sentences. In the next groupings, only the sentence number is shown and the types of sentences in the text are indicated in terms of number. In the sentences group in terms of meaning, as the majority of sentences in the text is a positive sentence, only the negative sentences, question and exclamation sentences are included. In the sentences section, instead of the sentence, almost all of the text is a regular sentence, only inverted sentences are included. In the conclusion part, the use of sentence forms and their reasons are shown. The numbers are shown in Graphs. Based on the writing style, the findings about the author are listed. In the final part, resources referenced to embody our work are included
Benzer Tezler
- Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Mahur Beste ve Sahnenin Dışındakiler romanlarında dolaylı tümleci oluşturan kelime grupları ve özellikleri
Word groups that make up the indirect object and their in Ahmet Hamdi Tanpınar's Mahur Beste and Sahnenin Dışındakiler novels
MÜKREMİN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİM KÜÇÜK
- Türk edebiyatında Millî Mücadele algısı ve millî edebiyatta mütareke
Başlık çevirisi yok
ELİFNUR AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Bilgi ÜniversitesiKültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN AKTAR
- Ahmet Hamdi Tanpınar'ın roman ve hikayelerinde tipler
The characters in Ahmet Hamdi Tanpınar's novels and stories
MEHMET GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıHarran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MUSTAFA SARI
- Ahmet Hamdi Tanpınar'ın 'Sahnenin Dışındakiler' adlı romanında cümle tipleri
Analyzing the sentence types in Ahmet Hamdi Tanpınar's 'Sahnenin Dışındakiler' novel
CANSU CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MEHDİ ERGÜZEL
- Ahmet Hamdi Tanpınar'ın 'Sahnenin Dışındakiler adlı eseri üzerinde cümle bilgisi incelemesi
Analysis of sentence knowledge on Ahmet Hamdi Tanpinar's 'Outside the Stage'
ÖZGE ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANİFİ VURAL