Çocuklarda olumlu sosyal davranışın yordayıcıları olarak ahlaki muhakeme, ahlaki duygu ve ebeveyn davranışları
Moral reasoning, moral emotion and parenting behaviors as the predictors of prosocial behavior in children
- Tez No: 556133
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERAP AKGÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, ilk ve orta çocukluk dönemindeki çocukların ahlaki muhakeme becerileri, ahlaki duygu yükleme becerileri ve ebeveynlerinin davranışlarının çocukların olumlu sosyal davranış eğilimleri ile olan ilişkilerini incelemekti. Bu araştırmanın bir diğer amacı ise, çocukların reaktif ve proaktif saldırganlık eğilimleri üzerinde ebeveyn davranışlarının yordayıcı rolünü test etmekti. Araştırmanın örneklemi Mersin ilinde ikamet eden ve bu ildeki anaokulu ve ilkokullarda eğitim gören 4-9 yaş aralığındaki 206 çocuk (91 erkek, 115 kız) ile bu çocukların anneleri ve öğretmenlerinden oluşmuştur. Çocukların paylaşma davranışı diktatör oyununda diğer çocuklara verdikleri çıkartma sayısı ile ölçülmüştür. Çocukların ahlaki muhakeme ve ahlaki duygu yükleme becerileri ise ahlaki kural ihlalleri içeren dört ayrı öykünün okunmasının ardından sorulan sorularla değerlendirilmiştir. Annelerin düşmanca ve duyarlı davranışlarına ilişkin çocukların algıları Çocuk-Kukla Görüşmesi ile değerlendirilmiştir. Çalışmada, anneler ebeveyn düşmanlığı ve ebeveyn duyarlığını değerlendiren Ebeveyn Davranışları Ölçeğini ve çocukların olumlu sosyal davranış eğilimini değerlendiren Güçler ve Güçlükler Ölçeğini doldururken, öğretmenler çocukların reaktif ve proaktif saldırganlık eğilimlerini değerlendiren Öğretmen Kontrol Listesini ve çocukların olumlu sosyal davranış eğilimini değerlendiren Güçler ve Güçlükler Ölçeğini doldurmuştur. Yürütülen analizler sonucunda yaşla birlikte çocukların paylaşma davranışlarının arttığı bulunmuştur. Ayrıca erkek çocukların kız çocuklardan daha çok çıkartma paylaştığı gözlenmiştir. Aracılık testi için yürütülen yapısal eşitlik modellemesi analizleri, çocukların yaşı ve paylaşma davranışları arasında çocukların ahlaki muhakeme becerilerinin kısmi aracılık rolü olduğunu göstermiştir. Ayrıca, çocukların ahlaki muhakeme becerilerinin algılanan anne düşmanlığı ve çocukların paylaşma davranışları arasındaki ilişkiye tam aracılık ettiği bulunmuştur. Yaş, cinsiyet, anne ve çocuk bildirimine dayalı olarak ölçülen ebeveyn düşmanlığı ve ebeveyn duyarlığı değişkenlerinin reaktif ve proaktif saldırganlığı ne derece yordadığını test etmek amacı ile verilere iki ayrı hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Hiyerarşik regresyon analizlerinin sonuçlarına göre, cinsiyetin ve anne bildirimine dayalı ebeveyn düşmanlığının reaktif saldırganlığı anlamlı düzeyde yordadığı bulunmuştur. Buna göre, erkek çocukların reaktif saldırganlık eğilimleri kız çocuklarına kıyasla daha yüksektir. Bulgular, annelerin çocuklarına karşı düşmanca davranışları arttıkça, çocukların da reaktif saldırganlık eğilimlerinin arttığını göstermiştir. Çocukların proaktif saldırganlık eğilimleri ile yaş, cinsiyet, ebeveyn düşmanlığı ve ebeveyn duyarlığı arasında bir ilişki bulunmamıştır. Bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The main purpose of the study was to examine the relationships between moral reasoning ability, moral emotion attribution ability, parenting behaviors and prosocial behavior tendencies during the early and middle childhood. Another purpose of the study was to examine whether parenting behaviors predict the children's reactive and proactive aggression. The sample consisted of 206 children (91 males, 115 females) aged between 4 to 9 years old and their mothers and teachers living in the central of Mersin. Children's sharing measured by the number of stickers they gave to other children in the dictator game. Children's moral reasoning and moral emotion attributions were evaluated with a number of questions asked after reading four stories containing moral violations. Children's perceptions of hostile and sensitive behaviors of their mothers were evaluated with the Child-Puppet Interview. Mothers filled out the Parental Behavior Scale assessing parental hostility and parental sensitivity and the Strength and Difficulties Questionnaire, which assesses the prosocial behavior tendency of the children in this study. Teachers filled out the Teacher Check List, which assesses children's reactive and proactive aggression tendencies and Strength and Difficulties Questionnaire assessing the prosocial behavior tendencies of the children. The results of the analyses indicated that children's sharing behavior increased with age. In addition, it was observed that boys shared more stickers than girls. The results of the mediation analysis conducted with structural equation modeling showed that children's moral reasoning abilities partially mediated the relationship between age and sharing behaviors. It was also found that the relationship between perceived mother hostility and children's sharing behavior was fully mediated by children's moral reasoning abilities. To examine whether age, gender, mothers' and children's perceptions about the parental hostility and parental sensitivity predicted reactive and proactive aggression two different multiple regression analyses were performed. The results of the analysis indicated that gender and mothers' perceptions about the parental hostility significantly and positively predicted the reactive aggression. Accordingly, the boys' reactive aggression tendencies were higher than the girls. The findings showed that as the hostile behaviors of mothers towards their children increased, the tendency of reactive aggression of children increased. There was no relationship between proactive aggression tendencies of children and age, gender, parental hostility and parental sensitivity. The findings were discussed in the light of literature.
Benzer Tezler
- İlköğretim 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin ebeveynlerinin sosyal kaygıları ile çocukların sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
An investigation of the relationship between 6. and 7. grade students social skills and parental social anxiety
EBRU TOSUN SÜMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR ÖZBAY
- 5-6 yaş çocuklarının okula uyum ile öğrenme davranışları ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi
The investigation of the relationship between school adaptation of 5-6 years-old children with their learning behaviors and psychological well-being levels
HAYRİYE REYHAN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA BULUŞ
- Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların okula uyumlarını yordayan değişkenlerin incelenmesi
An investigation of the predictors of school adjustment in 5-6 year-old preschools
GÜLSÜM AKIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DEVLET ALAKOÇ PİRPİR
- İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin zorbaca davranışlarını yordamada sosyal beceri ve yaşam doyumunun rolü
The role of social skill and life satisfaction in predicting bullying among middle school students
SEHİR HİLOOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
YRD. DOÇ. DR. FULYA CENKSEVEN ÖNDER
- Ergenlerin saldırgan davranışları, baba katılımı ve baba katılımının yordayıcıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examining the relation between aggressive behaviors of adolescents, father involvement and predictors of father involvement
HİLAL KARABULUT