Dürrî Ahmed Efendi Divanı(İnceleme-metin)
Dürrî Ahmed Efendi̇ Di̇vani (Analysis-text)
- Tez No: 556909
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FURKAN ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Dürrî, Yek-çeşm, Divan, III. Ahmed, Tarih Düşürme, Dürrî, Yek-çeşm (One-Eyed), Divan, III. Ahmed, Making Historical Verses
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 353
Özet
17. ve 18. yüzyıl Osmanlı Devleti'nde askeri, siyasal ve sosyal değişimlerin yaşanmaya başladığı bir dönem olup bu değişim ve dönüşümler birtakım edebi arayışların doğmasına sebep olmuştur. Osmanlı Devleti bu yüzyıllarda her ne kadar askeri başarı sağlamayıp, siyasal alanda da istikrarı sağlamasa da özellikle 18. yüzyılın ilk yarısında hüküm süren III. Ahmed zamanı savaştan uzak, türlü yeniliklerin yaşandığı bir refah ve eğlence dönemi olmuştur. Padişah ve devlet erkanı himayesinde edebi muhitler oluşturulmuş, bu muhitlerde toplanan şairler Osmanlı şiirinin yer yer geleneksel kalıplarının dışına çıkararak ona farklı bir ses ve boyut kazandırmışlardır. Şiirlerde yüzyıllar boyunca klasikleşmiş mana ve mazmunların yanı sıra şairler“nevzemin”şiir başlığı altında farklı mazmun ve hayaller yaratmışlardır. Ayrıca şiirde muhteva dışında şekil ve türde de değişikliğe gitmiştirler. Örneğin Nefʻî ile birlikte kaside formunda köklü değişiklikler yapılmış, şarkı şekli de Nâ'ilî ile birlikte edebiyatımıza kazandırılarak yüzyıllar içerisinde popülaritesi artmıştır. Dürrî Ahmed Efendi, 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında yaşamış olup Vanlı Dürrî, Dürrî-i Yek-çeşm diye de bilinir. Şair İstanbulʼda iyi bir eğitim görmüş olup bediheten tarih düşürme ve Farsça bilgisiyle ön plana çıkmıştır. Şiirleri mahlası olan inciye benzetilen Dürrî, dönemin padişahı III. Ahmed, sadrazam İbrahim Paşa ve birçok devlet adamının takdirini görmüş, şairler arasında saygınlık kazanmıştır. Devlet erkanına yakınlığı, tarih düşürmede mahareti ve iyi derecede Farsça bilgisi sayesinde Sadrazam İbrahim Paşa tarafından İranʼa gönderilmiş, edindiği izlenimleri İran Sefaretnamesi adlı bir eserinde toplamıştır. İran Sefaretnamesi eseriyle tanınan Dürrî Efendi'nin Divanʼı ise daha arka planda kalmıştır. Çalışmaya esas aldığımız Dürrî Divanıʼnın bilinen tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi bölümünde 3409 numarada kayıtlı bulunan bir mecmuanın içinde yer almaktadır. Mürettep bir divan özelliği taşımayan nüshada Dürrî'nin şiirleri yoğun olarak ilk varaklarda bulunmakta olup mecmuanın farklı sayfalarında da şairin şiirlerine rastlanılmıştır. Eserin çoğunluğunu tarih türünde yazılmış şiirler oluşturmakta olup bunun yanında kaside, gazel, musammat, rubai, kıta, nazm, müfredat gibi birçok nazım şekilleriyle yazılmış birçok şiir yer almaktadır. Hem kendi döneminde ve hem de kendinden sonraki yüzyıllarda hakkında övgüyle bahsedilen şairin Divanʼı çeviriyazıya aktarılıp incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
The 17th and 18th century in Ottoman Empire began a period of military, political and social changes. These changes and transformations led to the birth of some literary quests. Although the Ottoman Empire did not achieve military success in these centuries and did not provide stability in the political sphere, it was seen that III. Ahmed's time was a period of prosperity and fun away from the war, with various innovations. Under the patronage of the Sultan and the statesmen, literary circles were created, and poets gathered in these neighborhoods removed Ottoman poetry from traditional patterns and gave it a different voice and dimension. Throughout the centuries, poets have created a variety of poems and illusions under the title of“nevzemin”alongside the classic meaning and mazmuns. Apart from the content they changed the form and type of poetry. For example, along with Nefʻî, drastic changes have been made in the form of kaside, and the song form has become popular with Nâ'ilî and has become popular in the centuries. Dürrî Ahmed Efendi, also known as Dürrî the One-eyed lived in the end of the 17th century and the beginning of the 18th century. Although he was from Van, the poet was well educated in Istanbul and had come to the forefront with his ability to making historical verses and knowledge of Persian. Dürrî, whose poems were compared with minted in pearls, was the Sultan of the period III. Ahmed had seen the appreciation of Grand Vizier Ibrahim Pasha and many statesmen and gained respect among the poets. Thanks to his close proximity to the State, his ability to making history verses, and his good knowledge of Persian, he was sent to Iran by the Grand Vizier Ibrahim Pasha and collected his impressions in his book Iran Sefaretnamesi. Since Dürrî Efendi was known for his work on the Iranian expedition, his Divan remained in the background. The only known copy of the Dürrî's Divan, which is based on our study, is located in section of the Esad Efendi of the Süleymaniye Library, which is a poem magazine registered at 3409. The copy is not order of alphabet; therefore, the poems of the Dürrî are found on the different pages of the copy. The majority of the work is composed of historical verses, and there are also verses such as qasidah, ghazal, musammat, rubai, qıta nazm, and mufredat. The Divan of the poet, who had been praised for his time and in the following centuries, has been transcripted and studied.
Benzer Tezler
- Şerhü Tuhfeti'l-Manzûmeti'd-Dürriyye fî-Lügati'l-Fârsiyye ve'd-Deriyye: Bir sözlük denemesi
Şerhü Tuhfeti'l-Manzûmeti'd-Dürri'yye fî-Lügati'l-Fârsiyye ve'd-Deriyye: A trial of dictionary
SELDA ALPARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR GÜRER
- Hüseyin bin Ahmed'in Câmiü'n-Nesâyih eseri (Araştırma-inceleme ve metin 1-70B varaklar)
Hüseyin bin Ahmed's book Câmiü'n-Nesâyih (Research-review-analysis 1-70B page)
EHLİMAN SİMİTÇİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL YAVUZ
- Hüseyin Bin Ahmed'in Câmiü'n-Nesâyih eseri (Araştırma-inceleme ve metin 149-222 varakları)
Hüseyin Bin Ahmed's book: Câmiü'n-Nesâyh (Research- review-analysis 149-222 pages)
BEDİA DURAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL YAVUZ
- Son dönem Osmanlı ilmihallerinden Vesîletü'n-necât, Musahhah Dürr-i Yektâ ve ilmihal'in değerlendirme ve latinizesi
Evaluations and latinizations of the last period Ottoman catechisms? books which are Vesîletü?n-Necât, Musahhah Dürr-i Yektâ and ilmihal
NUR İLKAY CERRAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHARREM KILIÇ