Kırım Tatarlarında aile (1700-1750) (Şer'iyye sicillerine göre)
Family in Crimean Tatars (1700-1750) (In Religious court records)
- Tez No: 557384
- Danışmanlar: PROF. DR. NURİ KAVAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Tarih alanında, özellikle de sosyal yapının araştırılmasında kullanılacak kaynakların başında, gerçekçi ve yoruma dayanmayan verileri ihtiva eden“Şer'iyye Sicilleri”gelmektedir. Osmanlı Devleti'nde olduğu gibi Kırım Hanlığında da kadılar tarafından kayda alınmış olan siciller devlet ve halk arasındaki ilişkilerde adeta bir köprü görevi görmüşlerdir. Siyasî, idarî, hukukî ve sosyal tarih araştırmalarının başlıca kaynaklarından birisini teşkil eden“Şer'iyye Sicilleri”sunduğu zengin veri kaynakları ile bölgenin sosyo-ekonomik ve kültürel yapısına dair içerdiği örnekler, yüzyıllar sonra bile araştırmacılar tarafından doğru bilginin edinilmesinde büyük önem arz etmektedir. Sicillerin içerisinde yöre insanının şikâyet ve dilekleri, gerek merkezden kadıya gönderilmiş ferman, berat gibi emirler gerekse de kadı tarafından merkeze gönderilen ilam ve hüccetler ile kişilerin ölümleri halinde mal varlıklarının tespit edildiği terekelerden tutun da hemen hemen her alana dair kayıtlar bulunmaktadır. Ayrıca son yıllarda tarih alanında aile kurumuna dair yapılan araştırmaların çoğalması bu konunun ehemmiyetini gözle önüne sermektedir. Karadeniz'in kuzeyinde çok geniş bir sahaya hükmeden Kırım Hanlığı, Osmanlı Devleti'nin yalnızca kuzeyde değil, doğu ve batıda da her daim yanında bulunmuş, desteğini her zaman hissettirmiştir. Nitekim Kırım Hanlığı'nın 1783 senesinde Ruslar tarafından ilhakı da Osmanlı Devleti'nin savaş meydanlarındaki yenilgi sayısını arttırmıştır. İşte bu sebeplerden ötürü Kırım Hanlığı Tarihinin araştırılması Osmanlı Tarihi bağlamında bir zarurettir. Bu tezin hazırlanmasındaki ilk amaç Kırım Tatarlarının gündelik yaşamlarını daha net bir biçimde gözler önüne serebilmektedir. Kırım Hanlığı Şer'iyye Sicilleri kullanılarak şehir tarihi yazımı çok defa kaleme alınmıştır. Ancak aile konusunda daha önce bir araştırmanın yapılmamış olması çalışmamızın temel motivasyonunu oluşturmuştur. Tez toplam 6 ana bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde Kırım'ın tarihçesi yer almaktadır. Bu bölüm üç alt başlık halinde incelenmiş olup ilk olarak Tatarlardan önce Kırım'ın tarihçesi, ardından yarımadanın Türkleşme süreci ve en nihayetinde de Kırım Hanlığı Tarihi anlatılmıştır. İkinci bölümde İslâmiyet öncesi Türklerde aile konusu işlenmiş ve eski Türk-Tatar topluluklarının aile kurumuna bakış açıları aktarılmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde Müslüman Kırım Tatarlarında aile konusu işlenmiştir. Evliliğe gidilen süreçte Kırım Tatarlarının nişan, nikâh gibi gelenekleri sicillerden örneklerle kaleme alınmıştır. Dördüncü bölümde evliliğin taraflara yüklediği hak ve sorumluluklar anlatılmıştır. Beşinci bölümde boşanma konusu işlenmiş ve en nihayetinde altıncı ve son bölümde ise miras ve paylaşım konusu incelenerek çalışma tamamlanmıştır.
Özet (Çeviri)
In the researches conducted in the field of history, the most important sources in which social structure is conveyed without any exaggeration or commenting and also which is realistic are sharia records. Both the Ottoman State and the Crimean Khanate registers recorded by the kadis served as a bridge in the relations between the state and the people. Court Records, which constitute one of the main sources of political, administrative, legal and social history researches, and the rich data sources it provides, and examples of the socio-economic and cultural structure of the region, are of great importance in obtaining accurate information by the researchers after centuries. The records include the complaints and wishes of the local people, orders such as edicts and orders sent to the kadi from the center, as well as the ilams and hüccets sent to the center by the kadi and the records of almost all areas in which the assets of the persons were determined. The increasing number of researches on the family institution in the field of history in recent years shows the importance of this issue. The Crimean Khanate, which ruled a vast area in the north of the Black Sea, has always been together with the Ottoman Empire, not only in the north, but also in the east and west, and the Khanate offered always its support to the Ottoman Empire. Indeed, the annexation of the Crimean Khanate by the Russians in 1783 increased the number of defeats of the Ottoman Empire on the battlefields. For these reasons, it is necessary to investigate the history of the Crimean Khanate in the context of Ottoman History. The first aim of this thesis is to reveal the daily lives of Crimean Tatars more clearly. The fact that no comprehensive research has been conducted on this subject has been another main motivation of our study. The thesis consists of 6 main chapters. The first part is the History of Crimea. This section is examined in three sub-titles. Under these three headings, the history of Crimea, the Turkification process of the peninsula and finally the history of the Crimean Khanate are explained before Tatars. In the second part, the issue of Family in Pre-Islamic Turks was discussed and the perspectives of the old Turkish-Tatar communities towards the family institution were tried to be explained. In the third chapter, the family of Muslim Crimean Tatars is discussed. In the process of marriage, the traditions of the Crimean Tatars such as engagement and marriage were explained with examples from the registers. In the fourth chapter, The Results of Marriage, the rights and responsibilities of the parties are explained. In the fifth chapter, divorce was discussed and ultimately in the sixth and last chapter the Heritage and Sharing were examined.
Benzer Tezler
- 25 ve 26 Numaralı Kırım Şer'iyye sicillerine göre II. Hacı Giray Han döneminde sosyal ve ekonomik hayat
Social and economic life during the Hajji Giray Han II period according to 25 and 26 numbered Crimean Qadi court registers
AYSEL ÇELEBİ
- Kırım Tatar edebiyatında göç: Şiirler ve türküler
Migration in Crimean Tatars literature: Poems and folk songs
NESLİHAN KARAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN SÖYLEMEZ
- XIX. yüzyılın başından XX. yüzyılın ilk yıllarına kadar kırgızistan'daki Tatarların sosyal hayatı ve kültürü
XIX кылымдын башынан XX кылымдын башына чейин кыргызстандагы татарлардын социалдык абалы жана маданияты
YANA SITDIKOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ ATAOĞLU
- Kırgızistan'daki Tatar diyasporasının toplumsal entegrasyonu
Social integration of the Tatar diaspora in Kyrgyzstan
GÖKHAN BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ORÇAN
PROF. DR. ERTAN ÖZENSEL
- Kırım Tatarlarında açlık edebiyatı 1921 – 1922 (İnceleme- metinler)
Poverty literature in Crimean Tatars 1921- 1922(Analysis – texts)
NESİBE TÜRKARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Karşılaştırmalı EdebiyatGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL YÜKSEL