Açık hava müzelerinin eğitim ve kültür değerinin incelenmesi, İstanbul Miniatürk örneği
Study of the educational and cultural values of the open air museums, the case of Miniaturk İstanbul
- Tez No: 559295
- Danışmanlar: PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehir Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Kültürel mirasın korunmasına yönelik farklı seviyede fiziki müdahale tekniklerinin uygulanmasının yanı sıra, ekonomik ve sosyal açıdan sürdürülebilir bir koruma anlayışı geliştirebilmek adına uluslararası iş birlikleri yapılmakta, stratejik planlar hazırlanmakta ve akademik çalışmalar yürütülmektedir. Birçok fiziki müdahaleden daha sürdürülebilir ve ekonomik bir koruma yöntemi olarak, toplumlarda ve genç nesillerde kültürel mirasın koruma bilincinin eğitim ve kültürel farkındalık kazandırılarak oluşturulması gösterilir. Koruma bilincinin oluşturulmasının en etkili koruma yöntemi olduğu akademik açıdan kabul gören bir husus olmakla birlikte, nasıl oluşturulacağına ilişkin çeşitli stratejiler ve politika önerilerinin geliştirilmesi devam etmektedir. Toplumlara sunduğu eğitim hizmeti ve kültürel farkındalık kazandırma işlevleriyle, doğası gereği kültür varlıklarını koruyan en köklü kültürel kurumlarından biri de müzelerdir. Yüzyıllardır var olan müzelerin çok çeşitli örnekleri olmakla birlikte, alan kullanımları ve farklı koruma teknikleriyle oluşturulan sergileriyle, açık hava müzeleri diğer müze türlerinden öne çıkarak dikkat çeken uygulamalardır. Mutlak kapalı alan algısının değişmesini sağlayan açık hava müzeleri, ilk olarak İskandinav ülkelerinde 19. yüzyıl sonlarında, halk kültürü çalışmalarının artışıyla ortaya çıkmıştır. Kapalı mekânların zengin kültürel kompozisyonları sergilemek için yetersiz kaldığını yansıtan bu yeni anlayış, sadece kraliyet tarihinin değil, sıradan bireylerin geçmiş dönem yaşantılarının da sergilenmeye değer görüldüğünü ifade etmesiyle önemlidir. Avrupa'daki sayısı yaklaşık 300'e varan açık hava müzeleri bir coğrafyanın sivil mimarlık örneklerini, günlük halk yaşantısını, rol canlandırılma etkinlikleri, festivaller ve özel interaktif oyunlar düzenleyerek ziyaretçilerine sunar. Açık hava müzesi ziyaretçilerinin, gezilerindeki deneyimleri ve tarafsız bir bilgi birikimi edinmeleri sayesinde kültürel mirasın korunmasına daha duyarlı olabileceği düşünülmektedir. Bu yönüyle açık hava müzelerinin koruma için en önemli araçlar olan, sahiplenme olgusu ile bellek ve kimlik duygularını beslediği fikri tartışılabilir. Kapalı müze mekânlarına göre daha geniş arazi kullanımıyla hem kentsel hem de kırsal alanlarda kendi etki alanlarını yaratan, farklı kuruluş amaçları ve tasarım uygulamalarının görüldüğü açık hava müzelerinin, farkındalık kazandırma işlevi ve kültürel mirasa yönelik eğitim politikaları içinde değerlendirilmesi, koruma planlaması pratiği açısından tartışılması gereken bir konudur. Bu tez çalışmasında amaç, mekânsal kullanımları ve sergileri bakımından açık hava müzelerinin eğitim ve kültür değerlerini irdelemek ve müze ziyareti sonrasında ziyaretçilerin koruma bilinci ve bilgi birikimi edinip edinmediğini sorgulamaktadır. Bu kapsamda, tez dört bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş kısmı olan ilk bölümünde, tezin amacı, kapsamı ve yöntemi sunulmuştur. Tezin temel araştıırma sorusu“açık hava müzelerinin eğitim ve kültür değeri nedir, ziyaretçilerinin koruma bilinci kazanmasına ne ölçüde hizmet ediyor”şeklinde olup, alt araştırma soruları belirlenerek tezin 2. bölümünde bu sorulara yanıtlar aranmıştır. Bu amaçla, tezin ilk adımı olarak, müzeler ve açık hava müzeleriyle ilgili kavramsal, işlevsel ve tarihsel açılardan literatür araştırması yapılmış, yapılan çalışmalar sonucunda“açık hava müzelerinin eğitim ve kültür değeri taşıyarak, kültürel mirasın korunmasına yönelik bilincin gelişmesine katkı sağlamaktadır”hipotezi kurulmuştur. Hipoteze yönelik yapılan alan araştırmasında, İstanbul Miniatürk açık hava müzesi ziyaretçilerine yüzyüze anket yapılmıştır. Anket soruları beş ana bölümde değerlendirilmek üzere hazırlanmıştır. Anketin ilk kısmında, açık hava müzesinin ziyaretçi profili, ikinci kısmında geliş nedeni, üçüncü kısmında müzenin etki alanı, dördüncü kısmında ziyaret sonrası edinilen bilgi ve kültür birikimi, son kısmında da müzeye yönelik kullanıcı görüşleri sorgulanmıştır. Yapılan anket aracılığıyla açık hava müzesi ziyaretçilerinin gezileri sonrası bilgi ve deneyimleri ölçülerek, sonucunda nasıl bir farkındalık kazandıklarını ortaya koymak hedeflenmiştir. Tezin ikinci bölümünde“müzelerin toplumun gelişime ne tür işlevlerle katkı sağlamaktadır”,“açık hava müzelerinin mekânsal kullanımlarının ve sergilerinin kültürel değeri var mıdır”,“açık hava müzelerinin tarihsel gelişimi ve türlerinin oluşumu koruma pratiklerinin gelişimiyle uyumlu mudur”,“açık hava müzelerinin ne tür eğitim fonksiyonları vardır”olarak belirlenen alt araştırma sorularına yanıt aranmıştır. Bu kapsamda, öncelikle müzelere ilişkin kavramsal tartışmalarla giriş yapılmış, müzelerin ne tür işlevlerle topluma hizmet sunduğu ve nasıl çeşitliliği ele alınmıştır. Müzelerin kültür ve eğitim, araştırma, koruma, iletişim ve turizm işlevlerinin incelemesi yapılarak, müzelerin çeşitliliği konusundan özel bir müze örneği olan açık hava müzesi kavramına geçiş yapılmıştır. Kavramsal irdelemenin ardından açık hava müzelerinin, müzelerin ve korumanın tarihsel gelişim süreçlerinden nasıl etkilendiği, hangi küresel akımlarla şekillendiği ortaya konulmuştur. İkinci bölümün devamında açık hava müzelerinin yerinde sergileme, taşıma ve modelleme teknikleri olmak üzere yapım yönünden; turizm ve rekreasyonel, yorumlama ve yaşayan tarih, deneysel arkeoloji ve eğitim temaları olarak kuruluş amaçları yönünden sınıflandırma yapılarak, eğitim işlevleri açıklanmıştır. Bölümde son olarak İsveç, Danimarka, İngiltere, ABD ve Japonya'dan seçilen açık hava müzeleri ile yerinde sergilenen, taşıma yoluyla kurulan ve modellenerek oluşturulan Türkiye örneklerinin incelemelerine yer verilmiştir. Tezin üçüncü bölümünde, ören yerleri dışında Türkiye'de ilk kez açık hava müzesi adıyla, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin bir şirketi olan Kültür A.Ş. tarafından 2003 yılında kurulan Miniatürk Açık Hava Müzesi ele alınmıştır. Çalışma alanı olarak seçilen Miniatürk Açık Hava Müzesi'nin eğitim ve kültür değeri ile koruma bilincine olan katkılarına ilişkin çözümlemeler yapılmıştır. Bu çözümlemelerde araştırmalar, ziyaretçilere yapılan anketten ve Miniatürk personeliyle görüşmelerden elde edilen veriler ile gözlemlerden çıkarılan saptamalar kullanılmıştır. Tüm bu çalışmalardan elde edilen analiz bulgularıyla Miniatürk Açık Hava Müzesi'nin kullanıcı profili ortaya konulmuş, müzenin neden tercih edildiği saptanmış, etki alanı irdelenmiş, kullanıcıların ziyaret sonrası edindiği bilgi ve kültür sorgulanmış, müzenin daha etkin kullanımı için görüşler alınmıştır. Anket sonuçlarından elde edilen bulgulara göre orta yaşlı, orta- yüksek eğitimli, evli, çocuklu, beyaz yakalı çalışanlar tarafından, çocukları ve aileleriyle müze ziyaretine gelen, boş zamanlarını ev dışı kültürel aktivitelerle değerlendiren, yılda en az bir kez müze ziyareti yapan, arkeolojik içerikli müzelere, örenyerlerine ve anıtsal yapılara ilgi duyan, Miniatürk'e ilk kez gelen, gelişte özel araçlarını kullanan ve İstanbul'da ikamet eden bir ziyaretçi profili ortaya çıkmıştır. Miniatürk'e gelen ziyaretçilerin diğer müze ziyaretlerine göre daha uzun süre kaldıkları, aynı gün başka kültürel aktivite planlamadıkları, müzedeki eserlerle ilgili bilgileri incelerken çocuklarıyla ve yakınlarıyla sesli olarak konuyla ilgili sistişare ettikleri, müzeye geliş sebepleri diğer müzelere kıyasla sorulduğundan öğrenmek ve öğretmek ile iyi kaliteli vakit geçirmek olarak tanımladıklarını, müzeye geliş sebepleri diğer müzelere kıyaslanmadan sorulduğunda ise İstanbul'a duyulan ilgi ve eğitim ile kültür değeri olması olarak cevaplandığı görülmüştür. Ziyaretçilerin Miniatürk'e gelmeden önce yapılar hakkında bilgileri olduğu ifade etmekle beraber, ziyaretlerinde özellikle Mimar Sinan eserlerine ilişkin somut bilgiler edindikleri ve diğer anıtları da yerinde görmek istedikleri sonuçları elde edilmiştir. Ziyaretçiler müzenin öğrenciler ve çocuklu aileler için uygun olduğu fikrini belirtmiştir. Ankette son olarak Miniatürk'ün etkin kullanımı için eğlenceli ve eğitici üç boyutlu uygulamaların müzeyi daha çekici hale getireceği, toplu taşıma imkânlarının yetersiz kaldığı ifade edilmiştir. Tezin alan araştırmasının sonucunda, Miniatürk açık hava müzesinin eğitim ve kültür değeri taşıdığı ve kültürel mirasın korunmasına yönelik bilincin gelişmesine katkı verdiği ortaya konarak, müzenin daha etkin kullanımı için alan araştırmasında edinilen görüşlere yer verilmiştir. Tezin sonuç ve değerlendirmelerinin sunulduğu dördüncü bölümünde, araştırma sorularının yanıtları özetlenerek alan araştırmasının bulguları ve dünya örnekleri incelemeleriyle, Türkiye'deki uygulamalar için öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In a broader sense, conservation can be defined as an aim to protect monuments, building groups, urban landscapes and their surroundings with historical and cultural identities for future generations by determining their current problems and improving their current situations. Along with the institutional developments for the conservation of cultural heritage, there are many different levels of physical intervention methods and techniques such as in-situ protection, transportation protection, restoration and reconstruction for the protection of civil and monumental architectural examples. While these intervention methods are being applied in developed societies, it is widely accepted that the most powerful and sustainable heritage conservation tool is to ensure the social awareness by educating the society and young generations. Museums, the most powerful and established non-profit organizations for protecting cultural heritage, have had various types since 19th century with the effect of industrial revolutions. Open air museum is one of the museum types that is formed by these influences, has result a revolution in museology about the perception of absolute indoor space. In the late 19th century, open-air museums such as public parks namely Skansen in Stockholm and Norsk Folkmuseum in Oslo were established, reflecting pastoral life style of their ancestors. This new understanding in Scandinavian countries not only reflected that indoor spaces were insufficient to exhibit rich cultural compositions, but also that the past lives' stories of ordinary people were as worthy as royal history. Establishment date ranging from the 1890s to the 2000s, the number of open-air museums has reached nearly 300 in Europe. While offering day trips as well as accommodation services, these museums present the examples of civil architecture of any geography; organize festivals, special interactive games with role-playing activities showing daily folk life. Since the first open air museum Skansen was established in 1891, open air museums have been a space for cultural tourism, recreation activities alongside with education and scientific research. Compared to traditional museums, creating their own hinterlands in both urban and rural areas with large land using, open air museums are important urban spaces having various objectives and design practices. Moreover, carrying out awareness-raising function and educational heritage for cultural heritage, open air museums can be considered as an important subject to discuss in terms of conservation planning practice. In addition, evaluation study of open-air museums would be a contribution of academic studies in Turkey as the history of open-air museums doesn't go back too far; as well as open air museums and their projects are at different stages. The aim of this thesis is to examine the educational and cultural values of open-air museums in terms of spatial uses and exhibitions while questioning whether the visitors have acquired awareness of conservation or any knowledge about heritage sites after visiting the museum. The hypothesis of the thesis study is that open air museums contribute to the development of consciousness towards cultural heritage by carrying educational and cultural values. In this context, the main research question of the study is“What is the educational and cultural value of open-air museums?”. With this aim, sub-research questions are formed as“Which functions of the museums contribute to the development of society?”,“Do the spatial uses and exhibitions of open-air museums have cultural value? ”Did open-air museums developed parallel to development of conservation practices and museums?“, ”What are the educational functions of open-air museums“ that constitute part 2 of the thesis. Within the scope of the thesis study, answers were sought and put forward for these questions. Miniaturk, which is a part of cultural corridor Project of Halic (Golden Horn) region constitutes important cultural heritage element of İstanbul, has been chosen as the study area. Field research has been conducted in Miniaturk about the education and cultural value of open-air museums. With the findings of the field research, the hypothesis that the open-air museums contribute to the development of consciousness towards the preservation of cultural heritage by carrying educational and cultural value has been determined. In the first chapter of the study, the aim, scope and method of the thesis are presented. The main research question of the thesis is ”What is the educational and cultural value of the open air museums, how do open air museums serve the visitors to gain awareness of conservation“. The sub-research questions are determined the answers to these questions are sought, that constitute the second part of the thesis. For this purpose, as a first step of the thesis, conceptual, functional and historical literature studies about museums and open air museums have been conducted. As a result of the studies carried out, ”open-air museums have educational and cultural value by contributing raising awareness on the preservation of cultural heritage in societies“ the hypothesis was proposed. In the field research conducted for hypothesis, the visitors of Istanbul Miniaturk open-air museum were surveyed face to face. The survey questions are prepared in five main sections. In the first part of the survey the open air museum's visitor profile and in the second part the reason for their arrival were questioned. In the third part the area of influence of the museum was evaluated as well as the information and culture acquired after the visit was reviewed in the fourth part of the survey. Finally the user opinions for the museum in the last part of survey were gathered. The aim of the survey was to measure if they gained any knowledge and experiences of the visitors of the open-air museum after their trips and to show how they gained awareness. In the second chapter of the study, the conceptual debates on museums were introduced and what kind of functions the museums provide to the society and variety of museums are discussed. As a special example of museum, the concept of an open-air museum is explained. After the conceptual analysis, the historical development processes of open-air museums, museums and conservation philosophy were affected by global trends are revealed. Afterwards, the examination of samples of domestic and Turkey is given followed by classification of open-air museum in accordance with the construction technique and main theme. First step of second chapter, a literature study was made on conceptual, functional and historical aspects of museums and open-air museums. Within the scope of this literature study, the contribution of museums to their societies with culture, education, research, conservation and communication functions were examined. It's understood that museums and open-air museums and concept of conservation had been affected by main global trends simultaneously. After examination of different themes and examples of open-air museums, It was understood that open-air museums were established with 3 main basic techniques; on-site display, moving and modelling as well as formed in 3 main themes; ”tourism and recreation“, ”interpretation and living history“, ”experimental archeology and education“. In the third chapter Miniaturk Open Air Museum, first of its example with ”open- air museum“ name except archeological sites in Turkey, established by Istanbul Metropolitan Municipality Culture Inc. has been discussed as a case study. In this chapter, analysis of the educational and cultural value of the Miniaturk Open Air Museum and its contributions to conservation awareness were made. In these analyses, the data obtained from the literature research, the visitors surveys, the interviews of the Miniatürk staff and the observations were used. During the field research at Miniatürk open air museum, it is aimed to determine if the visitors gained any the awareness by measuring their knowledge and experiences after the trips. In this context, a questionnaire was prepared in five main headings in order to apply to face to face to the visitors of Miniaturk Open Air Museums on the weekends between January 19 and February 3, 2019. The visitor profile, the reason of choosing Miniaturk, hinterland, educational and cultural value of the museum and finally the user's opinions for the effective use of the museums are main headings that were questioned. At the first step of field research to get a visitor profile, personal data such as age, gender, marital status, number of children, education status, occupation, residence address, time of day museum visit, leisure activities and preferred museums in general were asked. In order to compare the traditional museum habits and the Miniatürk experience, the frequency of visits, the time spent, with who they visited and the usage of audio guide services were asked. At the second step of field research, to find out the reason of visit, two-way questions were asked to be chosen and compared by the answers given to the general museum habits. Afterwards, questions were phrased whether they visited before and asked to explain what was most interested in the museum. In the third phase of the questionnaire, which was prepared to measure the impact area of Miniaturk, information sources, transportation times, methods and distances of Miniaturk were collected by the visitors. In the fourth stage of the questionnaire, it was asked to express the information in mind after the visit with the open-ended question, to get the user opinions about the educational and cultural value of Miniaturk. Followingly, the visitors were asked to answer whether they decided to visit a place after they saw its model in Miniaturk and whether they wanted to visit Miniaturk in 12 month again or not. In the final stage of the survey, to get the views on the effective use of the Miniaturk open air museum, visitors were asked to give score the facilities, and in order to improve the overall experience and to find out what the visitors were missing most in the museum. According to the findings of the survey, Miniaturk open-air museum's visitors are middle-aged, middle-high educated, married with children, white-collar employee. They come to museum with children and their families, making use their leisure time out of home cultural activities, visit museums at least once a year, prefer archaeological sites and monumental buildings, arrive at Miniaturk by their own car and live in Istanbul. The visitors of Miniaturk prefered staying longer than their other museum visits and did not plan any other cultural activities on the same day; they enjoyed talking with their children and family while examining the models in park. When they evalauted the reason of visit according to general museum visits, they chose mostly learning and teaching and having good time among the choices in the questionnaire. Whereas they evalauted the reason of visit notwithstanding the general museum habits, they chose mostly ”interest to Istanbul“ and ”museum has education and cultural value“. Although the visitors had information about the monuments before coming to Miniaturk, they obtained concrete information especially about the works of Architect Sinan and they wanted to see other monuments on the spot. Visitors stated that the museum was mostly suitable for ”students“ and ”families with children". In the survey, it was stated that three-dimensional applications for the fun and educational uses of Miniaturk would make the museum more attractive and the public transport facilities were inadequate. As a result of the research of the thesis, it is revealed that Miniaturk open-air museum carries educational and cultural value and contributes to the development of awareness about the preservation of cultural heritage. The hypothesis was proven as Miniatürk open-air museum carries educational and cultural value and contributes to the development of awareness of the protection of cultural heritage. Suggestions have been made with the views gained for the more effective use of such museums. Finally, in the fourth chapter of the study, evaluation of field reserach and examination of abroad samples, proposals have been developed for open air museums in Turkey.
Benzer Tezler
- Şarhöyük (Dorylaion) nekropol alanında bir açık hava müzesi modeli
An open air museum sample at şarhöyük (Dorylaion) necropolis area
GÜLŞAH GÜMÜŞ AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiMüze Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUTLU ERBAY
- Samsun Ladik Ambarköy Açık Hava Müzesi'ndeki mimari eserler
Immovable cultural heritage in Samsun Ladik Ambarköy Open Air Museum
ERKAN TUNÇ
- Tüketici davranışları perspektifinden yeni müzecilik anlayışı ve sanal gerçeklik uygulamaları: Zenginleştirilmiş ziyaretçi deneyimi ve kullanıcı deneyimi üzerine bir araştırma
New museology and virtual reality applications from the perspective of consumer behavior: A research on enriched visitor experience and user experience
SİMGE UĞURLUER
- Mersin Akbelen, Güneykent Mahallesi duvar resimlerinin kültürel kalkınmaya etkileri
The effects of wall pictures of Mersin Akbelen, Güneykent Neighborhood on cultural development
NAZİFE HAZAR
- Müzelerde kentsel kültür tarihinin sergilenmesinde Antalya örneği
Urban culture history presentation in museums Antalya example
KEMAL DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
ArkeolojiÇukurova ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERCAN NALBANTOĞLU