İnsanın biyomekanik adaptasyonu: Resuloğlu yerleşimine ait uzun kemiklerin kesitsel geometrik analizi
Human biomechanical adaptation: Cross-sectional geometric analyses of long bones in Resuloğlu population
- Tez No: 560420
- Danışmanlar: PROF. DR. DERYA ATAMTÜRK DUYAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Antropoloji, Anthropology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Bin dokuz yüz seksenlerden bu yana arkeolojik alanlardan elde edilen insan kalıntılarının davranış ve yaşam örüntülerini ortaya çıkarmak antropolojinin başlıca çalışma konularından biri olmuştur. Bu alanda çalışan araştırmacılar özellikle iskeletlerde biyomekanik analizler yaparak, osteoartrit ve travma belirtilerine bakarak, kas-kemik bağlantılarında stres izleri arayarak ya da entesopati ve osteofit gibi vücut kemiklerinde birtakım patoloji etkenini hesaplayarak insanın yaşam şekli ve davranış örüntüleriyle ilgili bilgilere ulaşmaya çalışmaktadır. Dünyada eski insan topluluklarının yaşam biçimi tespitinde kemik kesitlerinin geometrik analiz yöntemi kullanılarak incelenmesi yaygın iken, Eski Anadolu topluluklarında bu tür çalışmaların eksik olduğu görülmektedir. Bu çalışma, Resuloğlu Erken Tunç topluluğuna ait uzun kemikleri kesitsel geometrik analiz yöntemiyle incelemektedir. Bu dönemde yaşayan insanların maruz kaldığı yükün bedenin hangi bölgesinde yoğunluk gösterdiği, cinsiyetler arası iş yükünün farklılık gösterip göstermediği, çoğunlukla hangi fiziksel aktivitelere daha fazla yoğunlaşıldığı konularında bilgiye ulaşılması amaçlanmıştır. Bunun yanında elde edilen bilgiler farklı topluluklarla karşılaştırılarak Resuloğlu Erken Tunç dönemi insanlarının detaylı hareket örüntü bilgisi ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Resuloğlu arkeolojik yerleşimine ait seçilen 13 femur, 19 humerus ve 4 tibia olmak üzere toplamda 36 uzun kemik kesitsel geometrik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Uzun kemik diafizlerinin bilgisayarlı tomografi yardımıyla kesit görüntüleri İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (BAP) desteğiyle alınmıştır. Kesitlerin çekme-basma ve eğilme-burulmaya karşı gösterdikleri dayanıklılıkları hesaplanmıştır. Kemiklere ait elde edilen matematiksel veriler cinsiyet dağılımına göre ayrılmış, cinsiyetler arası maruz kalınan kuvvet farkının olup olmadığı, dolayısıyla cinsiyetler arası iş dağılımının farklı olup olmadığı sorgulanmıştır. Ayrıca elde edilen verilere dayanarak Resuloğlu insanlarının çoğunlukla hangi fiziksel aktiviteleri yaptığı ve sağ/sol- kol/bacak (bilateral asimetri) kullanımına dair bilgiler elde edilmiştir. Çalışma sonunda, Resuloğlu Erken Tunç dönemine ait insanların kemiklerine binen yükün alt ekstremitede yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Bu durum Resuloğlu insanlarının yaşadıkları bölgenin arazi özellikleri, uzun mesafe yolculuklarını içeren bir yaşam şekli ve geçim ekonomisine sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca Resuloğlu bireylerinin sahip oldukları yaşam şeklinin CA verisi haricinde incelenen parametrelerde genel olarak cinsiyetler arası iş bölümü dağılımı ve sağ-sol kol/bacak kullanımında belirgin farklılık göstermediği anlaşılmaktadır. Resuloğlu bireylerine ait bulgular diğer çalışmaların sonuçlarıyla karşılaştırıldığında üst ekstremite irilik ve dayanıklılığının dünyada görülen temporal değişimle orantılı olarak azaldığı tespit edilmiştir. Alt ekstremitelerde ise irilik ve dayanıklılığın karşılaştırılan gruplara göre daha yüksek olması, bu topluluğun yükün alt ekstremitelere daha fazla uygulayan hareketleri yaptığını ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
Reconstructing human life and behaviour patterns from skeletal samples which unearthed from archaeological sites has been one of the main research topics of anthropology since 1980s. Researchers who work in this field try to reach as much information as they can about past human life history and behaviour pattern by analyzing biomechanical approaches, by looking at the osteoarthritis and trauma agent or looking for the traces of stress in the muscle-bone connections and calculating several pathological factors. Estimating cross-sectional characters of a bone diaphysis has been associated with differences in body size, bilateral asymmetry in limb use, sexual division of labour in archaeological skeletal samples, physical activity-related to subsistence strategy. Unfortunately these studies are clearly inadequate for ancient Anatolian populations. This study examines the cross-sectional geometric properties of long bones in Resuloğlu Early Bronze Age people and aimed to reach habitual behaviour, sexual division of labour and bilateral asymmetry. On the other hand, comparisons with other archaeological skeletal samples will reveal Resuloğlu people's detailed physical activity pattern. Cross-sectional analysis method was applied to 13 femora, 19 humeri and 4 tibiae selected among Early Bronze Age human skeletons unearthed from Resuloğlu, Çorum, Turkey. Cross-sectional CT images were taken from selected among long bone diaphyses. From images, cross-sectional ability to resist compression-tension and bending-torsion loading strain was calculated. The data obtained from the selected bones were separated according to the gender for questioning differences in the relative mobility of males and females. Furthermore, we examined the data in terms of specific behavioural characteristics like left/right usage of Resuloğlu people. The results of this study emphasize that mechanical loading mostly located in sections in mid-femur and mid-tibia in Resuloğlu people. Lower limb bone ratios are consistent with the predicted mechanical consequences of travelling through rugged terrain and subsistence strategy. Distribution of the division of labour between gender and the use of right/left arm-leg show no significant difference in Resuloğlu people. The comparisons of Resuloğlu people's cross-sectional geometric properties of humeri comparison with other relevant studies indicated a significant reduction in diaphyseal robusticity and strength. Femur and tibia values suggested that Resuloğlu people had high levels of mechanical stress, probably reflecting the effects of travelling, walking. This study was supported by Scientific Research Project Coordination Unit of Istanbul University. Project number: 29130.
Benzer Tezler
- Investigation of control of human balance-recovery reactions
İnsan denge kurtarma reaksiyonlarının kontrolünün araştırılması
NURDAN BİLGİN
Doktora
İngilizce
2015
BiyomühendislikOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KEMAL ÖZGÖREN
- Serbest düşme filikalarında yolcu güvenliği
Occupant safety in free fall lifeboats
MEHMET BURAK KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Gemi Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ERGİN
- Yürüme problemli nörolojik hastalar için yürüme-oturma yardımcılı dış iskelet sisteminin tasarımı ve prototip imalatı
Design and prototype manufacturing of walking-sitting assisted exoskeleton system for neurologic patients with walking problems
HÜSNİYE ÖZGE ZENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mühendislik BilimleriKocaeli ÜniversitesiBiyomedikal Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASİN KİŞİOĞLU
- Spinal fisatör imalatı: İnovatif tasarım ve biyomekanik analiz
Spinal fixator manufacturing: Innovative desing and biomechanical analysis
YUSUF BURAK BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
BiyomühendislikAtatürk ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN ÇELİK
- Proksimal femoral çivileme ile tedavi edilmiş instabil intertrokanterik femur kırıklarının sonlu elemanlar yöntemi ile biyomekanik analizi
Biomechanical analysis of instabile intertrochanteric femur fractures treated with proximal femoral nail by finite element method
ALİ ŞEKER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2010
Ortopedi ve Travmatolojiİstanbul ÜniversitesiOrtopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAFİZ BİLSEL