Türkiye'de Ramazan ayının gıda tüketimine etkisi: Bingöl ili örneği
Ramadan has to food consumption in Turkey effect: Bingöl province sample
- Tez No: 561775
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BEŞİR KOÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, İşletme, Economics, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bingöl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Sosyolojik olarak dinî hayatın önemli bir unsuru olarak Ramazan, Müslümanlar üzerinde çok önemli izlenimler bırakmakta ve bireysel olarak gündelik hayatlarından başlayarak mutfaklarında, ailelerinde, işyerlerindeki sosyal ilişkilerinde, ibadethanelerindeki dostluklarında ve Müslim-gayri Müslim komşularıyla olan ilişkilerinde birçok etkileşimi de beraberinde getirmektedir (Gönger ve Polat, 2015). Dünyada milyonlarca Müslüman hicri Takvimin 9. ayı olan ramazan ayında dini bir vecibeyi yerine getirmek üzere oruç tutmaktadır. Müslümanlar için ramazan ayı çok önemlidir. Ramazan ayında günde iki kez biri güneş doğmadan önce sahur vaktinde diğeri ise güneşin batışından sonra iftar açılmaktadır. Ramazanda geleneksel olarak iftarda büyük bir öğün, sahurda ise daha hafif bir öğün yenilmektedir (Yaman ve Özgen. 2006; Yağmur ve Rakıcıoğlu, 1995). Hizmet işletmelerinin Ramazan ayında tüketicilere yönelik daha çok reklam vermesinin hizmet sektöründe yaşanan ekonomik canlılıktan kaynaklandığı söylenebilir. Çünkü Türkiye'de dini vecibelerin yoğun olarak yaşandığı Ramazan Ayı'nda insanlar sevdiklerini daha çok hatırlarlar. Bu anlamda reklamlarda tema olarak insanların yakınlarını aramaları gerektiği vurgulanmıştır. Ramazan ayı Müslümanlar tarafından sevap ayı olarak bilindiğinden dolayı bu ayda diğer zamanlara göre daha fazla hayır işler yapılmaktadır. Bu durum yardım kuruluşlarının reklam vermesini sağlamıştır (Canpolat ve Özkısaç, 2016). Ramazan ayında özellikle gıda başta olmak üzere perakendeye yönelik bir çok sektörün satış ciroları ve reklam maliyetlerinin en yüksek seviyeye ulaştığı, hem de geleneksel kültür unsurlarının toplumca en yoğun yaşandığı zaman olarak ifade edilebilir. Dolayısıyla Ramazan ayı dini ve kültürel boyutları olan ve pek çok sektör için ekonomik canlılığı arttıran son derece önemli bir zaman dilimi olarak düşünülmektedir (Korkmaz, 2008). Dolayısıyla Ramazan ayında gıda tüketimi, hem sahur ve iftarların açılması hem de konuk komşu ve güçsüzlerin doyurulması, iftar çadırlarının açılması, marketlerde gıda ürünlerinde Ramazan paketlerinin oluşturulması, TV'lerde Ramazana ayına özgü yapılan gıda tüketim reklamları Ramazan ayında gıda tüketimini etkileyen faktörler olarak ortaya konulabilir. Bu kapsamda bazı sosyal yardımlaşma vakıflarının ihtiyaç sahiplerine gıda paketleri dağıtması (Işık Erol, 2014) vb. nedenlerle hane halklarının gıda tüketim eğilimleri diğer aylara göre artış gösterdiği 2 söylenebilir. Mersin ilinde yapılan bir araştırmada, Ramazan ayında gıda harcamasının yaklaşık yüzde 10 arttığı tespit edilmiştir. Buna göre, ortalama hane halkı aylık gıda harcaması ramazan öncesinde 639 TL olarak hesaplanırken, yaklaşık yüzde 10'luk bir artışla ramazan ayında 700 TL'ye ulaşmıştır. Hem oruçlu hem oruçlu olmayan hane halklarında ortalama aylık gıda harcamasında artış yaşanmıştır. Ancak artış oranı oruçlu olan hane halklarında daha yüksek olduğu belirlenmiştir (Aktaş ve Yılmaz, 2012). Dolayısıyla ramazan aylarında hanehalkları sofralarını paylaştıkları kişi sayısı arttıkça gıda tüketim harcamalarının da arttığı söylenebilir. TUİK tarafından 2002-2017 döneminde yapılan hane halkı tipine tüketim harcamaları çalışmasında hane halkı sayısı artıkça buna paralel olarak gıda harcamalarının da arttığı ortaya konulmuştur. Buna göre, 2002 yılında tek çocuklu ailelerde toplam tüketim harcamaları içinde gıda harcamalarının payı %22,7 iken, bu oran üç çocuklu hane halkında %30,3'e yükseldiği hesaplanmıştır. 2017 yılında ise tek çocuklu bir hanehalkının gıda harcaması %17,2 iken bu oran üç çocuklu hane halkında 22,4 olarak gerçekleşmiştir. Hanehalkları yaptıkları gıda tüketim harcamalarının %95,2sini parasal olarak yaptıkları halde, geri kalan %4,8'ni ise kendi üretimlerinden tüketim yoluyla ve ayni olarak karşıladıkları belirlenmiştir (TUİK, 2017). TRB1 Bölgesi (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli)'inde ise 2003 yılında toplam tüketim harcamaları içinde gıda harcamalarının payı %30,3 iken bu oran 2015-2017 döneminde azalarak %23,3 olarak gerçekleşmiştir (TUİK, 2019). Bu çalışmanın amacı Kuranı Kerimin indirildiği ve yardımlaşmanın artığı, fakir ve fukaraya eskiye göre daha fazla el uzatıldığı Ramazan Aylarında oruç tutan Müslümanlar iftarlarda zengin bir sofra hazırlama geleneğine sahiptirler. Dolayısıyla sosyal yardımlaşma, misafir ağırlama, iftar çadırları vb. Ramazan ayı etkinliklerinden dolayı Ramazan ayı öncesine göre gıda tüketiminin etkilenip etkilenmediği konusu araştırmak ve istatistiki analizlerle bunu ortaya koymaktır. Ayrıca bu konuda ve kapsamda yazılmış ilk eser olması nedeniyle de bilimsel bir boşluğu doldurduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to investigate whether food consumption is affected by Ramadan activities and to reveal this by statistical analysis. In addition, it can be said that it fills a scientific gap due to the fact that it is a principle work written on this subject and within this scope. This study was conducted face to face with consumers by using data collection method in the urban area of Bingöl province. In this context, 385 questionnaires were conducted. The distribution of the surveys to the neighborhoods has taken into account the shares of the neighborhoods in the total population. In the analysis of the data, one of the multivariate statistical analysis techniques, Cluster, factor analysis was used. In addition, the double logarithmic pattern, an econometric model, was used to determine whether food consumption increased during Ramadan. In the cluster analysis conducted within the scope of the research, consumers were divided into two groups. Consumers in the first group were defined as“Food Consumption Affected Due to Ramadan Month,, while consumers in the second group were grouped as”Food Consumption Less Affected from Ramadan Month ". Accordingly, when food consumption expenditures of households before and after Ramadan are taken into consideration, the effect of Ramadan month on food consumption is 43.2% in the first group and 38.2% in the second group. It can be said that revealing the factors affecting food consumption will clarify the issue more. Accordingly, 15 variables identified in the study were reduced to three factors by factor analysis and identified. The first factor was defined as consumption culture during Ramadan, the second factor was Ramadan activities and the last factor was defined as sharing and solidarity. Therefore, it can be said that the above mentioned food consumption increases should be handled within the framework of these three factors. The sum of these three factors explained 67,08% of the total variance, and it was found that the KMO test value with a high value of 0,896 was suitable for factor analysis. According to the regression analysis, the flexibility value of 0.552 before Ramadan has decreased to 0.538 during Ramadan, which indicates that there is a solidification in the demands of all consumers in general, ie the month of Ramadan increases food consumption and is effective in this sense.
Benzer Tezler
- Küresel dönemde yerel pazarlama aracı olarak reklam: Ramazan ayı gazete reklamları üzerine bir inceleme
Advertising as a local marketing tool in the global era: Study on newspaper advertisement in Ramadan
ADEM ÖZKISAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ReklamcılıkNiğde Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NESRİN CANPOLAT
- Türkiye'de çözüm süreci'nde (2012 Aralık - 2013 Haziran) medyanın etkisi
The effect of media (2012 December - 2013 June) on the resolution process in Turkey
MESERRET SELDA ELHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
GazetecilikMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN GÜNLÜ
- Aydın yöresi halk kültürünün incelenmesi
Başlık çevirisi yok
K. ZÜMRÜT HASBEK ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Halk Oyunları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FİKRET DEĞERLİ
- Manisa Kula ilçesi folkloru üzerinde inceleme çalışmaları
Başlık çevirisi yok
AĞGÜL ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiHalk Bilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. AFŞİN EMİRALİOĞLU
- Abdullah Cevdet'te din ve batılılaşma
Religion and westernisation according to Abdullah Cevdet
RAMAZAN UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜNİR KOSTAŞ