Ürün hizmet sistemlerinde kullanıcı deneyiminin zamansal boyutu: İSBİKE paylaşımlı bisiklet örneğinin incelenmesi
The effect of user experience over time in product service systems: Example of İSBİKE public bicycle system
- Tez No: 562061
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDÜSSELAM SELAMİ ÇİFTER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Ürün Hizmet Sistemleri, Kullanıcı Deneyimi, Deneyimin Zamansal Boyutu, Paylaşımlı Bisiklet Sistemleri, Sürdürülebilirlik, Product Service Systems, User Experience, User Experience Overtime, Public Bicycle System, Sustainability
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Sanayi devriminin ardından büyük bir ivme ile artan üretim ve tüketim kapasitesi doğal kaynakların çok üzerine çıkmış ve beraberinde sürdürülebilir bir kültür ile gelişme gösterememiştir. Bireysel ölçekte ve politikalar boyutunda bu husustaki farkındalığın nispeten arttığı günümüzde alternatif tüketim yolları da gündemdedir. Ürün hizmet sistemleri (ÜHS), hizmetin ve ürünün bir aradalığından oluşmaktadır ve bu, alternatif tüketim yollarından biridir. Bir ürün hizmet sisteminin sürdürülebilirliğe katkılarının maksimize edilebilmesi için doğru değerlendirilmesi ve tasarlanması büyük önem taşımaktadır. ÜHS'ler literatürde yer alan kategorizasyona göre ürün, hizmet, altyapı, katılımcı ağı (paydaşlar) ve organizasyon düzeni olmak üzere 5 bileşenden oluşmaktadır. Bu çok bileşenli yapı ÜHS'lerin tasarımını da salt ürünün ya da salt hizmetin tasarımından ayırmaktadır. Çok paydaşın bir aradalığı farklı paydaşların sistem üzerinde farklı deneyimlere sahip olmasına sebep olacaktır. Bu tezde ÜHS sadece literatürde tanımlanmış paydaşlardan biri olan son kullanıcı perspektifinde incelenmiştir. Kullanıcının etkileşimde olduğu ürün/hizmet/sistem ve kullanıcının kendisinin dışında bağlam ve zaman faktörleri de kullanıcı deneyimi üzerinde etkilidir. Literatürden yapılan çıkarıma göre deneyim ve zaman ilişkisi kullanım öncesi deneyim, kullanım anındaki deneyim ve kullanım sonrası deneyim olmak üzere üç zaman dilimine ayrılmıştır. Bir kullanıcının ürün ile fiziksel etkileşimi başlamadan önce ürün ile ilgili deneyimi başlamakta ve bu kullanım öncesi deneyim, kullanıcının geçmiş deneyimleri ve diğer deneyim aktarımları ile şekillenmektedir. Kullanım anındaki deneyim ise kullanıcının aktif etkileşimini oluşturan fiziksel etkileşimin bütününü kapsamaktadır. Kullanım sonrası deneyim, deneyimin geçicilik etkisinden sıyrılan ve geçmiş deneyimlerle kıyaslanacak ya da sosyal çevreye aktarılacak kısmıdır. Tezde kullanıcı deneyiminin zamansal perspektifi ele alınıp ÜHS ile ilişkilendirilmiştir. Seçilen inceleme örneği, kamusal paylaşımlı bir ürün hizmet sistemi olup, İstanbul'da yer alan paylaşımlı bisiklet sistemi İSBİKE'tır. Örneğin net anlaşılabilmesi için literatürde paylaşımlı bisiklet sistemlerine (PBS) de yer verilmiştir. Veri toplamada geriye dönük (retrospektif) yaklaşım tercih edilmiştir. Çalışmada kullanıcıların kullanım öncesi, kullanım anı ve kullanım sonrasındaki deneyimlerine dair veri toplamayı amaçlayan, likert ölçekli ve açık uçlu sorulardan oluşan bir anket hazırlanmıştır. Pilot çalışmada bu anket online olarak ugulanmış olsa da pilot çalışma sonucunda yapılan çıkarımlara göre ana çalışmada yüz yüze uygulanması tercih edilmiştir. Çalışma verileri tematik içerik analizi ile analiz edilmiş olup temalar literatürde yer alan ÜHS bileşenlerine göre belirlenmiştir. Kodlar ise katılımcı verilerinden elde edilip ilgili temalar altında gruplanmıştır. Temalar içerisinde sürdürülebilirlik yapısal bir bileşen değildir. Ancak ÜHS ile güçlü bir ilişkisi olduğu literatür taraması sonucunda tespit edildiğinden bir tema önerisi olarak çalışma içerisinde yer almaktadır. Analiz kodlamalarına kağıt üzerinde başlanmış olsa da verileri daha hızlı ve iyi organize etmeyi sağladığı; ayrıca, farklı veri görselleştirme seçenekleri sunduğu için bilgisayar ortamında devam edilip bu süreçte QRS Nvivo programı kullanılmıştır. Tez sonucunda kullanıcı deneyiminin zamansal boyutu ile ÜHS bileşenlerinin ilişkisi ortaya koyulmuştur. Bu bağlamda ÜHS'ye bütüncül yaklaşılmasının yanı sıra bileşen spesifik de yaklaşılması gerekliliği ileri sürülmektedir. Tez, alan çalışması sadece PBS özelinde gerçekleştirilmiş olsa da ÜHS geliştirilme sürecinde izlenebilecek bir metodolojik yaklaşım önerisi sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The production and consumption capacity, which has accelerated following the Industrial Revolution, has exceeded beyond natural resources and couldn't improve with a sustainable culture. Alternative ways of consumption are on the agenda where the awareness of this issue is relatively increased in the individual and policy dimensions. Product Service Systems (PSS) originate from the togetherness of service and product and it is one of the alternative ways of consumption. To maximize the contributions of a product service system to sustainability, it is important for that system to be designed and evaluated correctly. According to the categorization in literature, PSS is essentially made up of 5 components; namely product, service, infrastructure, participant network (stakeholders) and organizational layout. This multicomponent structure causes the designs of PSS to be separated from the design of mere product or mere service. The togetherness of so many stakeholders will cause different stakeholders to have different experiences on the system. In this thesis, product service systems are analyzed only from the end-user perspective which is one of the stakeholders described in literature. Apart from the product/service/system that the user interacts with and the user himself/herself, context and time factors also have influence on user experience. Based on the implications from literature, the time and experience relationship is divided into 3 periods; namely pre-use experience, while-use experience and post-use experience. The user's experience with the product starts before the physical interaction and this pre-use interaction is shaped by the user's past experiences and other experience transfers. As for while-use experience, it involves the entire physical interaction which forms the active interaction. Post-use experience is the period where experience is eluded from this thesis, the overtime perspective of user experience is dealt with and linked to Product Service Systems. The example chosen to be analyzed is the bicycle-sharing system İSBİKE which is located in İstanbul operating as a public product service system. To clarify the example, public bicycle systems are also included in literature. Retrospective approach is preferred for data collection. In the study, a Likert scale questionnaire with open-ended questions is prepared with intent to collect data regarding users' pre-use, while-use and post-use experiences. Even though in the pilot study this questionnaire was carried out online, based on the results, it is later decided on a face-to-face implementation in the main study. Data is analyzed with thematic content analysis and themes were specified according to PSS components mentioned in literature. As for the codes, they are obtained from user data and grouped under related themes. Within the themes, sustainability is not a structural component. However, because it is confirmed after the literature review that it has a strong connection with PSS, it appears in the study as a suggestion for a theme. Though coding was initiated on a paper first, it is later proceeded with computer environment because of the fact that it enables a fast and organized data analysis and offers different data visualization options. Within this period, QRS Nvivo programme is used. In the results, the relationship between user experience overtime and PSS components is presented. In this context, alongside the holistic approach to PSS, the necessity for a component-specific approach is also highlighted. Even though its main study is specific to PBS only, the thesis suggests a methodological approach that can be followed for the improvement of Product Service Systems.
Benzer Tezler
- Formation of a multiperspective approach to use sharing service system design in Turkey
Türkiye'deki ortak kullanım servis sistemleri tasarımı üzerine çoklu perspektif yaklaşımı geliştirilmesi
CAN UÇKAN YÜKSEL
Doktora
İngilizce
2021
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM KAYA PAZARBAŞI
- Ürün-hizmet tabanlı yeniden dolum sistemlerinde kullanıcı deneyiminin haritalanması
Mapping user experience in product-service based refilling systems
UMAY SENA KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri Ürünleri TasarımıEskişehir Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Sanatlar Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DUYSAL DEMİRBAŞ
- Naive Bayes prediction model on location-based recommendation by integrating multi-dimensional contextual information
Başlık çevirisi yok
GÜNAY GÜLTEKİN
Doktora
İngilizce
2021
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAltınbaş ÜniversitesiElektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ BAYAT
- TV ve set üstü cihaz arayüz kullanılabilirlik ölçümü
Usability evaluation of TV and set-top box interfaces
AYCAN PEKPAZAR
Doktora
Türkçe
2021
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM ALTIN GÜMÜŞSOY
- Towards a model for analyzing the cognitive gap in user-product interaction throughout the technological evolution
Kullanıcı-ürün etkileşiminde bilişsel boşluk: Teknolojik evrim açısından bir analiz modeli
BEYZA DOĞAN
Doktora
İngilizce
2024
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE HÜMANUR BAĞLI