Geri Dön

Descartes ve Kant'ta Apriori bilgi problemi

The problem of Apriori knowledge in Descartes and Kant

  1. Tez No: 562447
  2. Yazar: GÜRKAN KEMAL AKKOYUN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AZİZ KURTULUŞ DİNÇER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 97

Özet

Descartes, yaşamı boyunca elde etmiş olduğu bilgilerin doğru bilgi olduğunu kabul etmesiyle yanılgı içerisine düştüğünü ifade etmiştir. Kendisini yanılgılarından arındırabilmek, açık ve seçik bilgiye ulaşabilmek için yöntemsel şüpheyi geliştirmiştir. Yöntemsel şüphenin sonunda“Düşünüyorum. O halde varım”önermesine açık ve seçik olarak ulaştığı iddiasındadır. Önermede geçen“varım”ifadesinde“ben”kavramı gizli özne olarak bulunmaktadır. Bu özne, düşünce tözüne tekabül etmektedir. Düşünce tözünün zıttı olarak uzam tözünü (cisimlere ait) görmektedir. Descartes burada bir tür düalizm fikri ortaya atarak düşünce ile cismi birbirlerinden ayırmak niyetindedir. Çünkü değişen, seçik olsa bile açık olmayan cismin bilgisine güven olamayacağını, asıl bilgi kaynağı olarak insan aklında değişmeden kalan, insan aklına açık ve seçik olarak görünen doğuştan ideleri savunmaktadır. İnsan aklında bulunan doğuştan ideler, aldatıcı olmayan bir cin tarafından bizzat kazınmıştır. Tanrının garantörlüğünde olan doğuştan ideler düşüncesi ile Descartes, bilgi felsefesinin temellerini metafiziğe dayandırmıştır. Öte yandan Kant, Descartes'ın yapmış olduğu metafiziksel temellendirmeyi antinomi olarak kabul etmiştir. Kant'a göre bilginin temellendirilmesi metafiziksel öğeler barındırmamalı, Descartes'ın yapmış olduğu gibi bilginin kaynağının ne olduğu sorulmamalıdır. Kant'a göre sorulması gereken soru bilgi nasıl mümkün olmaktadır. Kant'ın bilgi edinme sürecine dair düşüncesi şöyledir: akıl sahibi canlılar fenomenleri algıladığı zaman duyu formları (uzay ve zaman) ve anlama yetisi kategorileri (dört ana başlıkta toplam on iki tane) beraber iş görerek bilgi elde edilir. Akıl sahibi canlıların bilgi edinebilecekleri alan fenomenler alanıdır, fenomenler alanının dışına çıkarak elde edilmeye çalışılacak bilgi antinomiden başka bir şey olmayacaktır. Kant, Descartesçı anlamda doğuştan ideleri savunmaz, Kant için bilgi edinme tarzlarımız duyu formları ve anlama yetisi kategorileri, sentetik a priori olarak akıl sahibi canlılarda bulunmaktadır. Bu bağlamda bakıldığında her iki filozof doğru bilgi için farklı şeyler söylemiştir. Aynı konu hakkında Descartes'ın tutumu rasyonalist bir tutumken, Kant'ın tutumu Transendental idealist olmuştur. Çalışmanın amacı, a priori bilgi ekseninde bu farkları belirginleştirmek ve temelinde yatan nedenleri göstermek olacaktır.

Özet (Çeviri)

Descartes stated that he had been mistaken by accepting the knowledge as truth which obtained. He developed methodological doubt in order to purge himself from his delusions and to access clear and distinct knowledge. At the end of the methodological doubt he claimed that he find clear and distinct proposition which is“I think, therefore I am.”Important point is“I”here.“I”refers to the substance of thought. He sees the substance of extension (belonging to the objects) as the opposite of thought. Descartes intends to distinguish between thought and object by introducing dualism. There can be no confidence in the knowledge of the object that is not clear, even if it is distinct. He claims that the innate ideas remains unchanged in the human mind as the main source of knowledge. He defends the innate ideas that are clear and distinct to the human mind. The innate ideas found in the human mind have been put in by a non-deceptive God itself. With the sentence above, Descartes based its philosophy on metaphysics. On the other hand, Kant criticizes metaphysics of Descartes as an antinomy. According to Kant, fundamentals of knowledge should not contain metaphysical elements. As Descartes has done, the source of the knowledge should not be searched. According to Kant, the knowledge that needs to be investigated is“how”. Kant's idea about the process of obtaining information: intuition forms (space and time) and categories of understanding (total of twelve in four main headings) work together when human beings perceive phenomena. Human beings can obtain knowledge is the field of phenomena, the other side cannot. According to Kant, intuition forms and categories of understanding are found in human beings as synthetic a priori. The attitude of Descartes is a rationalist attitude, Kant's attitude is a Transcendental idealist against knowledge. The aim of this study is to clarify these differences in the approach of knowledge and shows that reason of difference in a priori knowledge.

Benzer Tezler

  1. John Locke ve Immanuel Kant'ta bilginin sınırı problemi

    The problems of limits of knowledge in John Locke and Immanuel Kant

    NACİYE ERTÜRK ATIŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    FelsefeEge Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TAYLAN ALTUĞ

  2. Descartes, Locke ve Kant'ta tanrı ispatının epistemolojisi

    The epistemology of the proof of god in descartes, Locke and Kant

    RISHAD AHMADOV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Felsefeİstanbul Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KAYHAN ÖZAYKAL

  3. Mıchel Foucault'da özneleşme tasavvuru

    The idea of subjectivity in Michel Foucault

    BİRSEN ABAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    FelsefeVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EREN RIZVANOĞLU

  4. Descartes, Hume ve Kant örnekleri üzerinden bilginin tesisinde hayal gücünün işlevi: Bir eleştiri denemesi

    A critical enquiry into the epistemological functions of imagination in Descartes, Hume and Kant

    AYŞE GÜL ÇIVGIN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    FelsefeUludağ Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET CEVİZCİ

    YRD. DOÇ. DR. ALİYE KOVANLIKAYA

  5. Arthur Schopenhauer'in yeter sebep ilkesi ve Kant eleştirisi

    Principle of sufficient reason of Arthur Schopenhauer and his critical of Kant

    KUBİLAY HOŞGÖR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    FelsefeMuğla Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. DOĞAN ÖZLEM