İbn Haldun'un 'İlm-i Umran'ı ile klasik sosyoloji kuramlarının karşılaştırmalı analizi: Metodoloji, toplumsal yapı, toplumsal değişme, toplumsal değerler
Comparative analysis of 'Ilm-i Umran' of Ibn Khaldun and theories of classical sociology: Methodology, social structure, social change, social values
- Tez No: 565328
- Danışmanlar: PROF. DR. CEVAT ÖZYURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Çalışmanın amacı; İbn Haldun'un“İlm-i Umran”ını ve“Klasik Sosyoloji”yi açıklamak,“İlm-i Umran”ile“Klasik Sosyoloji”arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koymak, ikisinin konumunu ve önemini belirtmek ve toplumları açıklamadaki yeterliliklerini ortaya koymaktır. Çalışmada; İbn Haldun'un kurmuş olduğu ilim olan“İlm-i Umran”ile Batı'daki epistemolojik, kültürel, siyasi ve ekonomik gelişmelerin sonucu olarak ortaya çıkan“Sosyoloji”nin“Klasik Sosyoloji”içerisinde değerlendirilen isimleri olan Durkheim, Marx, Weber ve Tönnies'in sosyolojileri metodoloji, toplumsal yapı, toplumsal değişme ve toplumsal değerler bağlamında, teorik temelde ve karşılaştırmalı yöntem kullanılarak analiz edilmektedir. Çalışma temelde dört bölümden oluşmaktadır. İlk olarak, metodoloji bağlamında bir karşılaştırma yapılmaktadır. Burada;“akıl”,“duyular”,“nedensellik”,“kanunluluk”,“iktisadi faktörler”gibi unsurlar merkeze alınarak analiz yapılmaktadır. İkinci olarak; toplumsal yapı bağlamında bir karşılaştırma yapılmaktadır. Burada ise“insan doğası”,“işbölümü”,“umran fikri”,“toplum fikri”,“Bedevi Umran-Hadari Umran”,“Mekanik Dayanışmalı Toplum-Organik Dayanışmalı Toplum”ve“Cemaat-Cemiyet”toplum tipleri temelinde bir karşılaştırma yapılmaktadır. Üçüncü bölümde; toplumsal değişme İbn Haldun ve Marx temelinde ele alınmaktadır. Burada“tarihsellik”,“insanın aktif özne oluşu”,“umran/toplum tiplerinin değişim dinamikleri”,“geçim yolları/üretim araçları”gibi unsurlar bağlamında karşılaştırma yapılmaktadır. Dördüncü olarak; ele alınan beş temel toplumsal değer“asabiyet”,“kolektif bilinç”,“dayanışma”,“din”ve“ahlak”karşılaştırmalı olarak değerlendirilmektedir. Yapılan tüm bu karşılaştırmalı değerlendirmeler iki bilimsel birikimi kendi düzlemine oturtmak ve doğru anlamak açısından oldukça önemlidir. Aynı zamanda çalışma, temel soru(n)lardan biri olan“İlm-i Umran”ın günümüz toplum açıklamaları açısından bir alternatif oluşturabilir mi? sorusuna da cevap üretebilme imkânı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Purpose of the study; explain of“Ilm-i Umran”of Ibn Khaldun and“Classical Sociology”, reval similatiries and differences between“Ilm-i Umran”and“Classical Sociology”, specify the position and importance of the two and to demonstrate their competence in explaining societies. The study;“Ilm-i Umran”, the science founded by Ibn Khaldun and as a result of epistemological, cultural, political and economic devolopments in the West“Classical Sociology”in“Sociology”who Durkheim, Marx, Weber, Tönnies's sociologies are analyzed in the context of methodology, social structure, social change and social values, using theoritcal basis and comparative method. The study basically consists of four parts. First, a comparison is presented in the context of methodology. There, facts are analyzed by taking center“mind”,“senses”,“causality”,“lawfulness”and“economic factors”. Second, a comparison is made in the context of social structure. Here, a comparison is made on the basis of the facts of“human natüre”,“division of labor”,“idea of umran”,“idea of society”,“Bedouin-Hadare”,“Mechanic-Organic Solidarity Society”and“Community-Society”. In the third chapter, social change is discussed on the basis of Ibn Khaldun and Marx. Here in the context of facts comparisons are made“historicity”,“active agents consisting of human”,“type of umran/society type dynamic change”,“means of livelihood/production tools”. Fourthly, the five basic social values“irritability”,“collective consciousness”,“solidarity”,“religion”and“morality”are evaluated comparatively. All these comparative evaluations are important in terms of placing two sciences on their own plane and understanding them correctly. It is also one of the basic questions can the“Ilm-i Umran”s be an alternative to today's public statements? also offers the answer to the question.
Benzer Tezler
- Toplumun organik teorisi ve İbn Haldun'un organik yaklaşımı
The organic theory of society and Ibn Khaldun's organic approach
ABDULKADİR KEPÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Kamu Yönetimiİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESLİHAN DEMİRTAŞ MILZ
- İbn Haldûn'da Hz. Muhammed tasavvuru
Ibn Khaldun's envisagement of Prophet Muhammad
FATİH MUHAMMED ÇAKMAK
Doktora
Türkçe
2023
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN AYCAN
- İbn Haldun düşüncesinin varlık ve bilgi temelleri
Basic of 'being and knowledge' of thought of İbn Khaldun
TALHA KÜÇÜKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
FelsefeVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLYAS ÖZDEMİR
- İbn Haldûn'un ?uluslararası ilişkileri etkileyen unsurlar?a ilişkin görüşlerinin analiz ve değerlendirilmesi
An analysis and evaluation of Ibn Khaldun?s views on factors affecting international relations
SEYFİ SAY
Doktora
Türkçe
2011
Uluslararası İlişkilerMarmara ÜniversitesiOrtadoğu Siyasi Tarihi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN GAZİ ÖZGÜDENLİ
- İbn Haldun'un umranının izinde Osmanlı devletinin kuruluşu ve yükselişi üzerine bir değerlendirme
An evaluation on the foundation and rise of the Ottoman state in the path of Ibn Haldun's prosperity
ASLIHAN CENGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Siyasal BilimlerKocaeli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULVAHAP AKINCI