Üniversite öğrencilerinin öz denetim, stresle başa çıkma ve sosyal destek algıları ile alkol ve madde kullanma riskleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examining the relationships between self-control, coping with stress and perceived social support with alcohol and substance use risks of university students
- Tez No: 565863
- Danışmanlar: PROF. DR. TARIK TUNCAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Sosyal Hizmetler, Psychology, Social Services
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 258
Özet
Üniversite öğrencilerinin içinde bulundukları gelişim döneminin etkilerinin yanında aileden ayrılma gibi güçlükler nedeniyle madde kullanımı gibi davranışları deneyimlemeye açık olmaları, madde kullanım risklerini, biyopsikososyal yönleriyle ortaya koymayı gerekli kılmıştır. Bu çalışma, üniversite öğrencilerinin çeşitli sosyo demografik özellikleri, madde kullanma riskleri, öz denetim düzeyleri, stresle başa çıkma becerileri ve algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Açımlayıcı ardışık desene dayalı karma yöntem kullanılarak gerçekleştirilen araştırmaya, iki büyük şehirde yer alan, iki devlet üniversitesinin, 2017- 2018 öğretim yılında öğrenimine devam eden seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenmiş 790 öğrenci katılmıştır. Çalışmanın nitel bölümünün örneklemi, maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemine göre belirlenen 18 katılımcıdan oluşmuştur. Araştırmada Riskli Davranışlar Ölçeğinin Alkol ve Madde Kullanımı Alt Boyutları, Öz Denetim Ölçeği, Stresle Başa Çıkma Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde, betimsel istatistikler için, parametrik olmayan testlerden Kruskal Wallis H ve Mann Whitney U Testleri, parametrik testlerden Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu, Bağımsız Örneklem t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi ve çoklu Hiyerarşik Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel verileri, Nvivo 11 nitel veri analiz programıyla işlenmiştir. Cinsiyet, barınma biçimi, aylık harcama miktarı, en çok katıldıkları etkinlik, sigara içme ve ailede bağımlılık tedavisi alan birinin varlığının alkol ve madde kullanım riskini açıklamada etkili demografik değişkenler oldukları gözlenmiştir. Alkol kullanım riskini, özdenetim, soruna yönelme ve kaçınma biçiminde başaetme arasındaki negatif ilişkinin yordadığı ve modelin toplam varyansın % 41'ini açıkladığı, madde kullanım riskini özdenetim ve kaçınma biçiminde başa çıkma arasındaki negatif ilişkinin yordadığı ve modelin toplam varyansın % 21'ini açıkladığı gözlenmiştir. Algılanan sosyal desteğin ise riskleri açıklamada anlamlı bir katkı sunmadığı dikkati çekmiştir. Nitel bulguların nicel bulguları destekleyen ve desteklemeyen yönleri ortaya konmuştur. Din, sağlığa zararlı olma, aile kuralları, tadını beğenmeme gibi faktörlerin alkol ve madde kullanım riskinden koruduğu gözlenmiştir. Gelecekte benzer araştırmaların farklı üniversite örneklemlerinde tekrarlanması, öğrencilerin öz denetim, başa çıkma gibi becerilerini arttırmaya yönelik sosyal hizmet müdahalelerinin geliştirilmesine yönelik deneysel araştırmalar gerçekleştirilmesi önerilebilir.
Özet (Çeviri)
Revealing the substance use risks with biopsychosocial aspects became a necessity, since university students are open to experience behaviors such as substance use due to the effects of their developmental period as well as the difficulties, such as separation from the family. In this study, the relationships between substance use risks, various socio-demographic characteristics, self-control levels, coping with stress skills and perceived social support levels of university students were investigated. This study, which was carried out using the exploratory sequential mixed method design, was conducted with randomly selected 790 students, studying at two state universities in two major cities in the 2017-2018 academic year. The sample of qualitative part of the study consisted of 18 participants, selected by maximum variation sampling method. In the study, the Alcohol and Substance Use Sub-Scales of the Risk Behavior Survey, Self-Control Scale, Coping with Stress Scale, Multidimensional Scale of Perceived Social Support and Personal Information Form were used. In the analysis of the data, non-parametric Kruskal Wallis H and Mann Whitney U tests, and parametric tests Pearson's Product-Moment Correlation, Independent Samples t-Test, One-Way Analysis of Variance and Hierarchical Multiple Regression Analysis were used for descriptive statistics. Qualitative data of the study were processed using the Nvivo 11 qualitative data analysis program. Gender, housing type, amount of monthly expenditure, the activity that they participated most, smoking, the presence of a family member who received an addiction treatment were found to be the effective demographic variables in explaining the risk of alcohol and substance use. The negative relationship between self-control, coping through problem orientation and avoidance was found to predict alcohol use risk and the model explained 41% of the total variance, the negative relationship between self-control and coping through avoidance was found to predict the risk of substance use and the model explained 21% of the total variance. The perceived social support, however, did not make a significant contribution in explaining the risks. The aspects of qualitative findings that do and do not support quantitative findings were also revealed. The factors such as religion, being harmful to health, family rules, dislike of the taste were found to protect against the risk of alcohol and substance use. It may be suggested that similar research should be repeated with samples from different universities in the future, and that further experimental research should be carried out in order to improve social work interventions aimed at increasing students' self-control and coping skills.
Benzer Tezler
- Stresle başa çıkmanın yordayıcıları olarak erken dönem uyumsuz şemaları ve öz anlayış
Early maladaptive schemas and self-compassion as predictors of stress
HATİCE AKTAKKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ
- Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin stresle başa çıkabilme ve öz denetim düzeylerinin incelenmesi
Examining the stress coping and self-control levels of the faculty of sports sciences content
OĞUZCAN TEMÜR
- Üniversite öğrencilerinin benlik saygıları ile kişilik özelliklerinin genel kaygı durumları üzerindeki etkisi
The effect of self-esteem and personality traits of university students on general anxiety
AYGÜL ASLAN NERGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR ARSLANTÜRK
- Duygusal zeka ile akademik başarı ilişkisi: Turizm lisans öğrencileri üzerine araştırma
Relati̇onshi̇p between the level emoti̇onal qoutient and academi̇c achi̇evement: Research on the touri̇sm bachelor students
EMİL MAMMADOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAdnan Menderes ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ELVAN KESER
- Üniversite öğrencilerinin merhamet ve öz-anlayış düzeylerinin kişilik özellikleri açısından incelenmesi
Examining of compassion and self-compassion levels of university students in terms of personality traits
MİHRAB ÇAPAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ