18-19. yüzyıllarda Kütahya çiniciliği: Üretim ilişkileri, çini ticareti ve motifler
The tile making in Kütahya in the 18-19th centuries: Production relations, tile trade and motifs
- Tez No: 567030
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RESUL AY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Tarih, Crafts, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Kütahya kentinin toplumsal mahiyetini ve tarihsel seyrini aksettiren çiniler, şehrin mevcut kaynaklarından tecelli eden folklorik bir meşgaledir. Bu meşgale çağlar boyunca sürdürülmüş ve kentin tek mühim zanaatı haline gelmiştir. Kütahya'da Germiyanoğulları dönemiyle başlayan çini sanatı, 18. yüzyıl Osmanlı'sında doruk noktasına ulaşmıştır. Bunun en mühim sebepleri, Osmanlı döneminde çiniciliği destekleyen mimari düzenin gelişmesi, kenti kapsayan Ermeni ticaret ağları ve 18. yüzyılda tüm dünyada arttığı gözlenen kahve tüketimidir. Kahve fincanlarıyla birlikte gelişen sipariş ağları, bu dönemde Kütahya çinilerine olan talebin artmasını sağlamıştır. Nitekim kazılar sonucunda 18. yüzyıla ait Kütahya çinilerinin, Asya, Avrupa, Balkanlar ve Ortadoğu/Mezopotamya bölgelerine kadar ulaştığı da tespit edilmiştir. 18. yüzyılda Kütahya çinicilerinin çoğunlukla Ermeni olması, ticari ağlar vasıtasıyla bu sanatın desteklendiğini göstermektedir. Bunun yanında çinilerde kullanılan devşirme motifler de, farklı coğrafyalarla kurulan ticari bağlantıların varlığının bir diğer kanıtıdır. Ancak tüm bu ticari faaliyetlere karşın, mekânsal verilerin ve ticaret belgelerinin azlığı, üretim zincirinde bir belirsizlik yaratmaktadır. Kütahya'nın çini sanatının ve kent dokusunun merkeze alınarak birlikte incelendiği çalışmalar oldukça kısıtlıdır. Ancak adeta bir kent imgesi haline gelen çiniciliğin, kent bağlamı dışında ele alınması, buradaki üretimin boyutlarını anlamayı zorlaştırmaktadır. Dolayısıyla çalışmada bu nokta üzerinde durulacak, kent ekonomisi ve çini üretimi mercek altına alınacaktır.
Özet (Çeviri)
The tiles reflecting the social character of the city of Kutahya are a folkloric occupation manifested from the city's existing resources. This occupation has continued throughout the ages and became the only important craft of the city. The tile art that started in the Germiyanoğulları period in Kütahya reached its peak in the 18th century Ottoman Empire. The most important reasons for this were the development of the architectural order that supported tile-making in the Ottoman period, the Armenian trade networks covering the city and the consumption of coffee, which was observed to increase all over the world in the 18th century. The order networks that developed with coffee cups increased the demand for Kütahya tiles in this period. As a result of the archaeological excavations, it has been determined that the 18th century Kütahya tiles reached Asia, Europe, the Balkans and the Middle East/Mesopotamia. The fact that the Kütahya tile makers were mostly Armenians in the 18th century shows that this art was supported through commercial networks. In addition, the new motifs used in tiles are another proof of the existence of commercial connections with different geographies. However, despite all these commercial activities, the scarcity of spatial data and trade documents creates uncertainty in the production chain. There are very limited studies in which Kütahya's tile art and urban texture are centered and examined together. However, it is difficult to understand the dimensions of production here, considering the tiling, which has become an image of the city, outside the urban context. Therefore, the study will focus on this point and the urban economy and tile production will be examined.
Benzer Tezler
- Victoria and Albert Müzesinde bulunan Kütahya çini eserlerin kataloglanması
Cataloging Kutahya tiles and ceramics at the victoria and Albert Museum
CAN GÖKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. VEDAT KACAR
- 18. yüzyıl sonu 19. yüzyıl başında yapılmış olan İstanbul gravürlerinin sır altı tekniğinde seramik ve çini bünye üzerine uygulanması
Application of the Istanbul engravings made in the late 18th century and early 19th century on ceramic and tile wall panels using under-glaze technique
FUNDA ERKÖYLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Güzel SanatlarKütahya Dumlupınar ÜniversitesiBileşik Sanatlar Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. NUREDDİN GÜLAÇTI
- Mevleviliğin Türk plastik sanatlarına etkileri
Mevlevi's influence on Turkish plastic arts
HAMİT ARBAŞ
- 18. ve 19. yüzyıllarda Osmanlı Devleti'nin sanayileşme süreci ve Konya Güherçile Fabrika-i Hümayunu
Ottoman Empire's industrialization process in 18th and 19thcentury and Konya Saltpeter Factory
AHMET ELMAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAİM SÖNMEZ
- 18. yüzyıldan günümüze Kütahya Cami askı toplarının araştırılması, kataloglanması ve örnek üretimler
Research, cataloging and sample production of Kütahya Mosque hanger balls from the 18th century to the present
AYŞE AKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. VEDAT KACAR