Türkiye'nin ihracat değerlerinin yapay sinir ağları ile tahmini
Neural networks with Turkey's export value forecast
- Tez No: 569320
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YAKUP AKGÜL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Ekonomi, İşletme, Econometrics, Economics, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: İhracat, İhracatı Etkileyen Faktörler, Yapısal Eşitlik Modeli, Yapay Zeka, Export, Factors Affecting Exports, Structural Equation Model, Artificial Intelligence
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Yaklaşık iki buçuk asırlık bir geçmişe sahip olan ve dışa açık ekonomiler için büyük önem arz eden dış ticaret kavramı günümüz küresel rekabet ortamında ülke ekonomilerinin gelişmesi ve kalkınmasında kilit rol oynamaktadır. Dış ticaret işlemleri içerisinde ihracat önemli bir yer kaplamaktadır. Çünkü ihracat, ekonomik büyüme, döviz ve sermaye girdisi arasında itici bir güç bulunmaktadır. Bu çalışmada öncelikle Türkiye'nin 2002-2017 tarihlerini kapsayan yıllık verileri kullanılarak ihracatı etkileyen değişkenlerin tespiti amacı ile yapısal eşitlik modeli kurulmuştur. Modelde literatürde yer alan çalışmalara göre ihracatı etkileyebileceği düşünülen gayri safi sermaye oluşumu, sanayi, tasarruf, kur, lojistik, GSYİH, kişi başına düşen GSYİH, ticari servis ve mal ihracatı bağımsız değişkenleri kullanılmıştır. Analiz sonucunda bağımsız değişkenlerin ihracat bağımlı değişkenini % 99 gibi yüksek oranda açıkladığı belirlenmiştir. Modelin CR, AVE ve Cronbach's Alpha değerlerinin eşik değerlerini aştığı ve böylelikle modelin güvenilirlik ve iç geçerliliğinin tatmin edici bir şekilde karşılandığı görülmüştür. Ticari servis ve mal ihracatı bağımsız değişkenlerinin ihracat bağımlı değişkeni üzerinde olumlu ve anlamlı ve etkisi olduğu saptanırken diğer bağımsız değişkenlere kıyasla lojistik değişkeninin ihracat bağımlı değişkeni için daha yüksek önceliğe sahip olduğu görülmüştür. Araştırma modelinin % 99 oran ile yüksek bir genellenebilirliğe sahip olduğu belirlenmiştir. Analizin son kısmında aynı değişkenler kullanılarak yapay sinir ağları ile bir model kurulmuştur. Yapay sinir ağları ile kurulan modelde 2 – 9 gizli katman ile tahminler oluşturulmuştur ve gerçek değerler ile tahmin değerleri R2, RMSE, MAE ve MAPE (%) değerleri hesaplanarak karşılaştırılmıştır. Modelde 9 gizli katmanda R2=0,99, RMSE=3611616, MAE=2613313 ve MAPE= %45,14141 olarak hesaplanmıştır. Bu durum yapılan denemeler sonucunda en iyi sonucun gizli katman sayısı 9 olduğunda ortaya çıktığını göstermektedir. Modelde ağın gizli katman sayısı arttıkça istatistiksel olarak daha anlamlı sonuçlar elde edileceği doğrulanmıştır.
Özet (Çeviri)
The concept of foreign trade, which has a history of about two and a half centuries and which is of great importance for the open economies, plays a key role in the development and development of national economies in today's global competition environment. Exports have an important place in foreign trade transactions. Because, there is a driving force between export, economic growth, foreign exchange, and capital inflow. This study, the first in Turkey with the aim to identify the variables that affect the export using annual data covering 2002-2017 dates for the structural equation model was established. According to the studies in the literature, independent variables such as gross capital formation, industry, savings, exchange rate, logistics, GDP, per capita GDP, commercial service, and export of goods are used. As a result of the analysis, it was determined that the independent variables explained the export dependent variable as high as 99%. It was observed that the model's CR, AVE and Cronbach's Alpha values exceeded the threshold values, thus satisfying the reliability, and internal validity of the model. While the independent variables of commercial service and goods export have a positive and meaningful effect on the export dependent variable, it is seen that the logistic variable has higher priority for the export dependent variable compared to other independent variables. The research model was found to have a high generalizability of 99%. In the last part of the analysis, a model was established with artificial neural networks using the same variables. Estimates were calculated with 2 - 9 hidden layers in the model established with artificial neural networks and the real values and predicted values were compared by calculating the values of R2, RMSE, MAE and MAPE (%). In the model, in the 9 hidden layers R2 = 0.99, RMSE = 3611616, MAE = 2613313 and MAPE = 45,14141%. this shows that the best result is the number of hidden layers 9. As the number of hidden layers of the network increased, statistically significant results were obtained.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin ağaç ve orman ürünleri ihracat ve ithalat değerlerinin box-jenkins ve yapay sinir ağları yöntemleri ile tahmin edilmesi ve karşılaştırılması
The estimation and comparison in Turkey's export and import values of wood and wood products with using artificial neural networks and box-jenkins methods
NADİR ERSEN
Doktora
Türkçe
2016
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. İLKER AKYÜZ
- Forecasting for bioethanol production in Turkey
Türkiye'de biyoetanol üretimi için öngörü
EZGİ BAYRAKDAR ATEŞ
Doktora
İngilizce
2017
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. FİLİZ KARAOSMANOĞLU
- Türkiye mobilya sektörü dış ticaretinin ekonometrik modellemesi ve analizi
Econometric modeling and analysis of Turkish furniture industry foreign trade
EROL İMREN
Doktora
Türkçe
2020
Ormancılık ve Orman MühendisliğiBartın ÜniversitesiOrman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT KAYGIN
- Comparison of artificial neural networks and deep learning methods for predicting export prices of agricultural products
Tarım ürünlerinin ihracat fiyatlarının tahminlenmesinde yapay sinir ağları ve derin öğrenme yöntemlerinin karşılaştırılması
HALİT AHMET AKDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolDokuz Eylül ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YALÇIN ÇEBİ
- Burdur ili mermer sektörünün kurumsal ve ekonomik yapısı
İnstitutional and economic structure of marble sector in burdur
AHMET SARITAŞ