Psikoz şiddetini öngörmede kendini eleştirme ve diğer psikopatolojik süreçlerin etkilerinin sınanması
Investigating the roles of self-criticism and psychopathological processes in predicting the severity of psychosis
- Tez No: 571851
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KAASIM FATİH YAVUZ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Psikoz, Yaşantısal kaçınma, Travma, Kusurluluk, Bağlamsal benlik algısı, Kendini eleştirme, Psychosis, Experiential Avoidance, Trauma, Defectiveness, Self as Context, Self-Criticism Contact address: [email protected]
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: İstanbul Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Has. Eğt. ve Arş. Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Psikiyatri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Amaç: Psikoz gelişiminde psikolojik süreçlerin rollerini araştıran çalışmalar giderek artmaktadır. Bu araştırmada psikozun pozitif ve negatif semptomlarıyla, kendini eleştirme, yaşantısal kaçınma, depresyon, aidiyetsizlik, bağlamsal benlik algısı, düşük benlik saygısı, şemalar ve travmatik yaşantıların arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmamızın ikinci amacı psikoz şiddeti üzerindeki hipotetik aracı değişkenlere dair bir modelin sınanmasıdır. Yöntem: Araştırmaya Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi ayaktan tedavi ünitesine başvuran veya psikiyatri kliniklerinde yatarak tedavi gören psikotik bozukluk tanısı almış 150 hasta dahil edilmiştir. Katılımcılar aktif psikotik dönemde ya da remisyon döneminde olan çalışmaya dahil olma kriterlerini karşılayan hastalardan oluşmaktadır. Araştırmacı tarafından Pozitif ve Negatif Semptomları Değerlendirme Ölçeği (PANNS) ve Calgary Şizofrenide Depresyon Ölçeği (CŞDÖ) uygulanmış, katılımcılar tarafından Sosyodemografik Veri Formu, Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma Ölçeği (MEAQ-ÇBYKO), Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (ÇTÖ), Young Şema Ölçeği-Kısa Form 3'ün (YŞO-KF3) 'iç içe geçme/bağımlılık' ve 'kusurluluk' alt ölçekleri, Kişilerarası İhtiyaçlar Ölçeği'nin (KİÖ) 'aidiyetsizlik' alt ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı ölçeği(RBSÖ), Bağlamsal Benlik Ölçeği (BBÖ), Kendini Eleştirme/Kendine Saldırma Formları & Kendine Güvence Verme Ölçeği (KEFGÖ) doldurulmuştur. Bulgular: Yapılan çoklu regresyon analizinde katkı sırasına göre ÇBYKÖ ve ÇTÖ toplam puanlarının PANNS-P üzerinde pozitif yönde yordayıcı etkisi olduğu saptanmıştır. PANNS-N'nin bağımlı değişken, olarak belirlendiği regresyon analizinde ise; katkı sırasına göre PANNS-P ve YŞO-KF3-K puanlarının PANNS-N'yi anlamlı derecede yordadığı tespit edilmiştir. Hastalık şiddetini yordayan faktörleri değerlendirmek amacıyla PANNS-T bağımlı değişken, olarak belirlenmiş ve CŞDÖ puanları kontrol altına alınarak hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. CŞDÖ tek başına PANNS toplam puanını istatistiksel olarak anlamlı derecede yordarken, diğer bağımsız değişkenlerin de eklendiği modelde katkı sırasına göre CŞDÖ ve ÇBYKÖ, PANNS-T'yi anlamlı olarak yordamaktadır. Yapılan aracılık analizinde ÇBYKÖ-e ve ÇTÖ'nün pozitif belirtileri ve kusurluluk şemasını doğrudan, negatif belirtileri ise dolaylı olarak yordadığı ayrıca negatif belirti şiddeti ile ÇBYKÖ-e ve ÇTÖ ilişkisinde pozitif belirti şiddetinin ve kusurluluk şemasının aracı rol oynadığı saptanmıştır. Sonuç: Araştırmamızın sonucunda;“Kendini yetersiz gören benlik”düzeylerinin pozitif belirtiler için yordayıcı olduğu ortaya konmuştur. Yine yaşantısal kaçınma ve travma psikozun pozitif belirtilerini öngörürken, pozitif belirtiler ve kusurluluk şeması negatif belirtileri öngörmektedir. Araştırmamızda öne sürülen modele göre; yaşantısal kaçınma-erteleme boyutu ve çocukluk çağı travma öyküsü pozitif belirtileri ve kusurluluk şemasını doğrudan, negatif belirtileri ise dolaylı olarak yordamaktadır. Ayrıca psikotik bozukluğu bulunan hastaların negatif belirti şiddeti ile, yaşantısal kaçınma ve çocukluk çağı travma öyküsü arasındaki ilişkide pozitif belirti şiddetinin ve kusurluluk şemasının aracı rol oynadığı ortaya konmuştur. Araştırmamızda psikoz şiddetine yönelik önerilen bu yeni model, psikoz riskini öngören faktörlerin değerlendirilmesinde faydalı olabileceği gibi psikotik hastalara yönelik uygulanan psikoterapi tekniklerinin alanlarının özelleştirilmesi konusunda da yol gösterici olabilir.
Özet (Çeviri)
Objective: A growing body of research has investigated associations between psychological processes and psychosis. This study aims to investigate the relationship between positive and negative symptoms of psychosis and experiential avoidance, depression, thwarted belongingness, self as context, low self-esteem, traumatic experiences, schemas, and self-criticism. The second aim of the study is to test a model of hypothetical mediator variables on the severity of psychosis. Methods: This study was conducted with 150 inpatients or outpatients who were diagnosed psychosis at the Bakirkoy Research and Traning Hospital for Mental Health and Neurological Diseases. Patients were in the state of acute psychosis or remission. To measure psychotic symptoms, The Positive and Negative Syndrome Scale (PANNS) used. Also, Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire (MEAQ-30), The Calgary Depression Scale for Schizophrenia (CDSS), dependence and defectiveness subscales of The Young Schema Questionnaire-Short Form (YSQ-SF), thwarted belongingness subscale of Interpersonal Needs Questionnaire (INQ), The Rosenberg Self-Esteem Scale, The Self-as-Context Scale (SACS), The Forms of Self-Criticizing/attacking and Self-reassuring Scale (FSCRS) were applied. Results: We found that the total scores of MEAQ and CTQ had a positive predictive effect on positive symptoms. Also, we found that“Inadequate self”predicted positive symptoms when we made separate regression for self-criticism. In addition to this, defectiveness schema and positive symptoms significantly predict negative symptoms. MEAQ was a significant predictor of PANNS total scores, after controlling for depression. Moreover, CTQ and procrastination subscale of MEAQ predicted positive symptoms and defectiveness schema directly and negative symptoms indirectly. Additionally, the relationship between negative symptom and MEAQ-procrastination and CTQ was mediated by positive symptom and defectiveness schema. Conclusion: Firstly; self-criticism, trauma, depressive symptoms, dependence and defectiveness schemas were associated with both positive and negative symptoms. Additionally, experiential avoidance and self-esteem were associated with positive symptoms. Besides, a low degree of thwarted belongingness was associated with negative symptoms. Secondly; self-criticism was associated with the severity of psychosis, also 'inadequate self' predicted positive symptoms. Thirdly; experiential avoidance and trauma predicted positive symptoms; positive symptoms and defectiveness schema predicted negative symptoms. According to our model; procrastination (a type of experiential avoidance) and CTQ predicted positive symptoms and defectiveness schema directly, and negative symptoms indirectly. Additionally, positive symptoms and the defectiveness schema were found to mediate the relationship between procrastination, CTQ and negative symptoms. This model could be useful in the assessment of the factors predicting the risk of psychosis as well as guiding the areas that psychotherapy will be applied.
Benzer Tezler
- Obsesif kompulsif bozuklukta psikoz benzeri yaşantıların çocukluk çağı travmaları, hastalık şiddeti ve içgörü düzeyiyle ilişkisi
The relationship between psychotic-like experiences in obsessive compulsive disorder and childhood traumas, severity of disorder, and level of insight
ULAŞ KORKMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriOndokuz Mayıs ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET RİFAT ŞAHİN
- Tedaviye ilk kez başvuran psikoz hastalarında tedavisiz geçen süre: Sosyal belirleyiciler ve aile yapısı
Duration of untreated psychosis in patients with psychosis at first admission to treatment: Social determinants and family structure
GAMZE AKÇAY ORUÇ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT KADRİ GÜLTEKİN
DOÇ. DR. HÜSEYİN GÜLEÇ
- Psikoz bağlanma ölçeği: Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması ve şizofrenide bağlanma biçimleri ile sosyal biliş, duygu düzenlenmesi ve içgörünün ilişkisi
Psychosis attachment measure: Turkish validity and reliability study and the relationship between attachment styles and social cognition, emotion regulation and insight in schizophrenia
NİHAN BÜYÜKLÜOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL GÖKA
DOÇ. DR. HASAN KAYA
- Parkinson hastalarında psikoz benzeri yaşantılar: Affektif profil, kognitif profil ve tedavi seçimi
Psychosis-like experiences in parkinson patients: Affective profile, cognitive profile and treatment choices
EDA YAŞASIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KAYA
DR. KAZIM CİHAN CAN
- Şizofreni hastalarında içgörü değerlendirilmesi ve farklı içgörü ölçeklerinin karşılaştırılması
Evaluation of insight and comparison of different insight scales in patients with schizophrenia
VUSLAT ECEM GÜNEŞ ALTIPARMAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriSakarya ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATİLA EROL