Patolojik endişenin yordanmasında algılanan ebeveyn tutumları, kişilik özellikleri, üstbilişler ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkilerin incelenmesi
An examination of the relationships between perceived parental attitudes, personality traits, metacognitions and intolerance of uncertainty as the predictors of pathological worry
- Tez No: 572956
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ SAMANCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 215
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, psikopatolojiler için genel yatkınlık faktörleri olarak kabul edilen algılanan ebeveyn tutumları ve kişilik özellikleri ile patolojik endişe arasındaki ilişkiyi, farklı kuramsal yaklaşımları temsilen endişeye özel yatkınlık faktörleri olarak önerilen üstbilişler ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün aracılık rolü çerçevesinde incelemektir. Bu doğrultuda, 303 kadın ve 126 erkek üniversite öğrencisine Demografik Bilgi Formu, Penn Eyalet Endişe Ölçeği, Üstbilişler Ölçeği-30, Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği, Kısaltılmış Algılanan Ebeveyn Tutumları Ölçeği-Çocuk Formu ve Temel Kişilik Özellikleri Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın temel hipotezlerinin test edilmesi için Bootstrapping yöntemi ile paralel çoklu aracılık analizleri yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, anne reddedicilik ve anne/baba aşırı koruyuculuk ebeveyn tutumları patolojik endişeyi yordamaktadır. Nörotisizm, sorumluluk, olumsuz değerlik, dışa dönüklük ve gelişime açıklık kişilik özellikleri de patolojik endişenin anlamlı birer yordayıcısıdır. Ayrıca gerek algılanan ebeveyn tutumları gerekse kişilik özellikleri uyumsuz üstbilişsel süreçleri ve belirsizliğe tahammülsüzlüğü doğrudan yordamaktadır. Öte yandan olumlu üstbilişsel inançların, olumsuz üstbilişsel inançların, düşünceleri kontrol ihtiyacının ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün patolojik endişeyi doğrudan yordadığı belirlenmiştir. Aracılık analizleri, algılanan reddedicilik ve aşırı koruyuculuk ebeveyn tutumlarının olumsuz üstbilişsel inançlar, düşünceleri kontrol ihtiyacı ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün bireysel dolaylı etkisi aracılığıyla patolojik endişeyi yordadığını göstermiştir. Nörotisizm, olumsuz değerlik ve dışa dönüklük kişilik özelliklerinin ise olumsuz üstbilişsel inançlar, düşünceleri kontrol ihtiyacı ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün bireysel dolaylı etkisi aracılığıyla patolojik endişeyi yordadığıgörülmektedir. Özetle, araştırma sonuçları algılanan ebeveyn tutumlarının ve kişilik özelliklerinin genel ve birincil-düzey; üstbilişsel yaklaşım ve belirsizliğe tahammülsüzlük yaklaşımlarının temel kavramlarının her ikisinin de bozukluğa özel ve ikincil-düzey yatkınlık faktörleri olarak patolojik endişenin gelişmesinde ve sürmesinde önemli rol oynayabileceğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this study is to examine the relationship of perceived parental attitudes and personality traits, which are accepted as general vulnerability factors for psychopathologies, with pathological worry in the framework of the mediating role of metacognitions and intolerance of uncertainty, which are proposed to be specific vulnerability factors to worry as representing different theoretical perspectives. For this purpose; the Demographic Information Form, Penn State Worry Questionnaire, Metacognitions Questionnaire-30, Intolerance of Uncertainty Scale, Short-Egna Minnen Barndoms Uppfostran and Basic Personality Traits Inventory were administered to 303 female and 126 male university students. Parallel multiple mediation analyses with Bootstrapping method were used to test the main hypotheses of the study. Results indicated that mother's rejection and parental overprotection predicted pathological worry. Neuroticism, conscientiousness, negative valence, extraversion and openness to experience were also significant predictors of pathological worry. Both perceived parental attitudes and personality traits directly predicted maladaptive metacognitions and intolerance of uncertainty. Positive and negative metacognitive beliefs, need to control thoughts and intolerance of uncertainty directly predicted pathological worry, as well. Mediation analyses revealed that parental rejection and overprotection predicted pathological worry through the specific indirect effects of negative metacognitive beliefs, need to control thoughts and intolerance of uncertainty. Neuroticism, negative valence and extraversion predicted pathological worry through the specific indirect effects of negative metacognitive beliefs, need to control thoughts and intolerance of uncertainty. In summary, results implied that perceived parental attitudes and personality traits asgeneral/higher-order vulnerability factors; metacognitions and intolerance of uncertainty as specific/second-order vulnerability factors may play an important role in the development and maintenance of pathological worry.
Benzer Tezler
- Metakognitif terapi temelli müdahale programının üniversite öğrencilerinin yaygın anksiyete, endişe ve belirsizliğe tahammülsüzlük düzeylerine etkisi
The effect of the metacognitive therapy-based intervention program on the levels of generalized anxiety, worry and intolerance of uncertainty of university students
MUSTAFA ÖZGÖL
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ALTUN KOBUL
- Depresyonla giden duygudurum bozukluklarında ruminasyonla ilgili üstbilişler
Başlık çevirisi yok
SELCEN ÇAKMAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
PsikiyatriGaziosmanpaşa ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEDAT BATMAZ
- Kadınlarda patolojik endişe ve kaygı düzeyini yordayan değişkenler: Bilişsel abartma tarzı ve öz kontrolün etkisinin incelenmesi
Variables predicting pathological worry and anxiety in women: Examining the effect of cognitive looming style and self-control
ZEHRA YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEVİN KILIÇ
- Childhood roles in the family, shame, and adult narcissism
Çocuklukta ailede üstlenilen roller, utanç ve yetişkinlikte narsisizm
ZEYNEP KABOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALEV ÇAVDAR SİDERİS
- Yetişkin bireylerde depresyon ve sosyal kaygı düzeyi ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between social anxiety level and i̇nternet addiction in adults
İSMAİL BIYIKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YASİN GENÇ