Bağdadi kubbeli 19. yüzyıl İstanbul camileri
The 19th century of İstanbul mosques with lath-and-plaster domed
- Tez No: 575950
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEYFİ BAŞKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 393
Özet
Eski çağlardan günümüze çeşitli devletlerin mimarisinin örtü sisteminde kullanılan kubbe, Türk-İslam mimarlığının en önemli yapı elemanlarından biridir. Osmanlı-Türk mimarları kubbeyi bir örtü elemanı olmaktan çıkararak Osmanlı mimarlığının simgesi haline getirmişlerdir. Klasik Osmanlı döneminde boyut ve taşıyıcı özellikleri bakımından en görkemli haline erişen kubbe mimarisi Geç Osmanlı dönemi yapılarında da önemini korumaya devam etmiştir. Yapımında taş, tuğla, ahşap hatta demir gibi çeşitli malzeme ve tekniklerin kullanıldığı kubbeler, ahşap örtü sisteminin tercih edildiği camilerde bağdadi teknik ile inşa edilmiştir. Bu teknik, ahşap iskelet üzerine yatay olarak sık aralıklarla çakılan çıtalara sürülen kıtıklı sıva harcının, boşlukları doldurarak yüzeye tutunmasıyla oluşur. Osmanlı dini ve sivil yapı türlerinde özellikle konut duvarlarında görmeye alışık olduğumuz bu teknik, 19. yüzyıl İstanbul camilerinin örtü sisteminde de karşımıza çıkmaktadır. Sakıflı camiler başlığı altında değerlendirebileceğimiz bağdadi kubbeler destekli ya da desteksiz olarak inşa edilmektedir. Desteksiz bağdadi kubbeler yapılarda beden duvarlarına oturarak ibadet mekânının üzerini tümüyle örterken, destekliler harime göre küçük ölçülerde tasarlanmışlardır. Desteksiz olarak askı kemerler üzerine kasnaksız ya da pandantif/tromp geçişli bir kasnağa oturan kubbe, ahşap iskeletli, içeriden bağdadi sıvalı dışarıdan kurşun kaplıdır. Ahşap tavanın merkezine veya köşesine konumlandırılan destekli kubbeler ise ahşap iskeletli içeriden bağdadi sıvalı dışarıdan kurşun kaplıdır ya da kurşun/kiremit kaplı kırma çatı altına gizlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The dome, which is used in the covering system of the architecture of various states since ancient times, is one of the most important building elements of Turkish-Islamic architecture. Ottoman-Turkish architects made the dome a symbol of Ottoman architecture by removing it from being a cover element. The dome architecture, which reached its most magnificent form in terms of size and bearing characteristics during the Classical Ottoman period, continued to be important in Late Ottoman period buildings. The domes, which use various materials and techniques such as stone, brick, wood and even iron, were built with the technique of bagdadi (lath and plaster) in mosques where wooden covering system is preferred. This technique occurs when the plastered mortar applied on the wooden frame is applied to the laths which are stuck horizontally frequently. This technique, which we are used to see especially on the walls of the houses of Ottoman religious and civil structures, is also seen in the covering system of 19th century Istanbul mosques. Bagdadi domes, which can be evaluated under the heading of sakıflı mosques, are constructed with or without support. While the unsupported Bagdadi domes sit on the walls of the body and completely cover the place of worship, the supporters are designed in small dimensions according to the harim. The dome rests on a hanging belt without support or on a pulley without a pulley or with a pendant / trompe passage, is covered with wooden skeleton, the inside is covered with bagdadi and the outside is covered with lead. The domes, which are positioned in the center or corner of the wooden ceiling with support, are hidden under the tiled / lead coated hollow roof with wooden frame inside and plastered outside.
Benzer Tezler
- Giresun ve Trabzon illerindeki bağdadi kubbeli camiler
Lath-and-plaster domed mosques in the province of Giresun and Trabzon
MUSTAFA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sanat TarihiGazi ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEYFİ BAŞKAN
- Antalya ilçelerinde Bağdadi kubbeli camiler
Lath and plaster domed mosques in Antalya districts
HATİCE RABİA DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET GÖRÜR
- Kocaeli ili cami mimarisi
Kocaeli̇ province mosque architecture
SALİHA TANIK
Doktora
Türkçe
2021
Sanat TarihiGazi ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZEKİ İBRAHİMGİL
- Abdulkâhir el-Bağdâdî ve Ebü'l-Muzaffer el-İsferâyînî'nin itikadî mezhepleri tasnifi
The classıfıcatıon of the faıth sects by Abdulkâhir al-Bağdâdî and Ebü'l-Muzaffer al-İsferâyînî
ÖMER KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADRİ ÖNEMLİ