Yetişkin bireylerde erken dönem uyumsuz şemalar ile sosyal kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between early age incompatible schemas and social anxiety in adults
- Tez No: 584944
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET SAPANCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Bu araştırmanın amacı yetişkin bireylerin erken dönem çocukluk yaşantı ve deneyimlerinde zihinlerinde yer edinmiş kalıplar olarak ifade edilen şemaların bireylerin yetişkin yaşamlarında yaşadıkları sosyal kaygı üzerinde ne düzeyde etki yaratabileceğinin incelenmesidir. Bununla beraber Kişisel Bilgi Formu aracılığıyla katılımcıların demografik özelliklerine ilişkin bilgiler edinilerek bu kişisel özelliklerin, erken dönem uyumsuz şemalar ve sosyal kaygı düzeyi ile ne şekilde ilişki içinde olduğunun incelenmesi de amaçlanmaktadır.Araştırmanın örneklemini 187 birey oluşturmaktadır. Bu örneklemin evren olarak belirlenen İstanbul ilinin üç ilçesinden kolaylı örnekleme yöntemiyle belirlenen 120 kadın ve 67 erkek birey oluşturmaktadır. Araştırma, ilişkisel tarama modeline uygun olacak şekilde tasarlanmıştır. Veri toplama aracı olarak Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği, Young Şema Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi için,“Bağımsız Örneklemler T-Testi”,“Tek Yönlü ANOVA”,“Korelasyon Analizi”ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi" kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre katılımcıların erken dönem uyumsuz şemaları ile sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişki incelendiğinde; sosyal kaygı ile duyguları bastırma, kusurluluk ve karamsarlık şemaları arasında pozitif ve orta düzeyde anlamlı ilişkiler meydana geldiği görülmektedir. Sosyal kaygı ile sosyal izolasyon/güvensizlik, tehditlere karşı dayanıksızlık, terk edilme, başarısızlık, iç içe geçme/bağımlılık, duygusal yoksunluk, cezalandırma, kendini feda, onay arayıcılık şemaları arasında pozitif ve orta düzeyin altında anlamlı ilişkiler meydana geldiği görülmektedir. Bununla beraber ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim şeması ile sosyal kaygı arasında, pozitif ve düşük düzeyde anlamlı ilişkiler meydana geldiği görülmektedir.Buna ek olarak yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre duyguları bastırma ve karamsarlık alt boyutlarının sosyal kaygının anlamlı yordayıcıları olduğu görülmektedir. Katılımcıların erken dönem uyumsuz şemalarından cezalandırılma ve yüksek standartlar şeması ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Erkeklerin cezalandırılma ve yüksek standartlar puanlarının ortalamasının kadın katılımcıların ortalamasından daha yüksek olduğu saptanmıştır. Katılımcıların sosyal kaygıları ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Katılımcıların erken dönem uyumsuz şemalarından iç içe geçme/bağımlılık şeması ile yaşları arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Katılımcıların sosyal kaygıları ile yaşları arasında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Çalışmanın tartışma ve yorum bölümünde elde edilen diğer çalışma bulguları ilgili literatür ışığında tartışılmaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the effects of the schemas, which are expressed as molds in the minds of early childhood experiences and experiences of adults, on the social anxiety that individuals experience in their adult life. In addition, it is aimed to obtain information about the demographic characteristics of the participants through the Personal Information Form and to examine how these personal characteristics are related to early incompatible schemas and the level of social anxiety experienced. The sample of the study consisted of 187 individuals. This sample is composed of 120 female and 67 male individuals determined by random sampling method from three districts of Istanbul. The research was designed in accordance with the relational screening model. As the data collection tool, Liebowitz Social Anxiety Scale, Young Schema Scale and Personal Information Form were used for the research. In addition,“Independent Sampling T-Test”,“One-way ANOVA”,“Correlation Analysis”and“Multiple Regression Analysis”were used for the analysis of the data obtained. According to the findings obtained as a result of the research, it is seen that there are positive and medium-level significant relationships between the social anxiety and emotional inhibition, defectiveness and pessimism schemas based on the relationship results between the early maladaptive schemas and social anxiety levels of the participants. It is seen that there are positive and low-level significant relationships between social anxiety and social isolation/mistrust, vulnerability to harm, abandonment, failure to achieve, enmeshment/dependence, emotional deprivation, punitiveness, self-sacrifice, approval-seeking schemas. In addition, it is seen that there is a positive and low level of significant relationship between grandiosity/insufficient self-control schema and social anxiety. Results of the multiple linear regression indicated that emotional inhibition and negativity schemas were significant predictors in the model. A significant difference was determined between the punitiveness and unrelenting standards schemas and the genders of the participants. It was found that the mean punitiveness and unrelenting standarts scores of the males were higher than the mean scores of the female participants. No significant difference was found between the social anxiety and genders of the participants. A significant relationship was found between the enmeshment/dependence schema, one of the early maladaptive schemas, and the ages of the participants. No significant difference was found between the social anxiety scores and ages of the participants.In the discussion and interpretation section of the study, the results of the study are discussed in the light of related literature.
Benzer Tezler
- Genç yetişkin bireylerde sosyal kaygı ile erken dönem uyumsuz şemalar arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between social anxiety and early maladaptive schemas in young adults
ŞEVVAL ÖZYÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AMAN SADO ELEMO
- Yetişkin bireylerde erken dönem uyumsuz şemalar ve duygu düzenleme güçlüğü ile duygusal yeme ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkiler
The relationships between early maladaptive schemas and emotion regulation difficulty with emotional eating and psychological symptoms in adults
ESRANUR ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiDicle ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM TOLAN
- Yetişkinlerde erken dönem uyum bozucu şemalar, yakın ilişkilerde psikolojik eğilimler ve aldatma arasındaki ilişkinin incelenmesi
The examination of the relationship between early maladaptive schemas in adults, psychological tendencies in close relations and deception
CANSU SELİN YURTSEVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YASEMİN YULAF
- Erken dönem uyumsuz şemaların yalnızlık ve psikolojik dayanıklılıkla ilişkisi
Relationship of loneliness and psychological resiliency with early maladaptive schemas
DAMLA ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ TAN
- Yetişkinlerde dikkat eksikliği ve hiperaktivite özelliklerinin erken dönem uyumsuz şemalar ve ebeveynlik stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between adult attention deficit and hyperactivity characteristics,early maladaptive schemas and parenting styles
BÜŞRA KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP SET