Genç yetişkinlerde erken dönem uyumsuz şemalar ile öz saygı ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between early maladaptive schemas and self-esteem and social anxiety in young adults
- Tez No: 955605
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SELCEN YETKİN ÖZDEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gelişim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Bu araştırmada, genç yetişkin bireylerde erken dönem uyumsuz şemaların sosyal kaygı ve özsaygı düzeyleriyle olan ilişkisi incelenmiştir. Kişilerin erken çocukluk döneminden itibaren yaşadıkları deneyimlerin, zamanla işlevsel olmayan şema yapılarının gelişimine neden olabileceği düşünülmektedir. Bu çalışmada, söz konusu şemaların bireylerin sosyal kaygı düzeylerini ve benlik saygılarını nasıl etkilediği ile birlikte, cinsiyet ve aile yapısı değişkenleri açısından farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırma kapsamında 18-30 yaş aralığında, 182 kadın (%52,8) ve 163 erkek (%47,2) olmak üzere toplam 355 kişiden oluşan bir örneklem grubuyla çalışılmıştır. Katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Young Şema Ölçeği Kısa Formu (YŞÖ-KF3), Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği (LSAS) ve Benlik Saygısı Değerlendirme Kısa Formu (BSDÖ-KF) uygulanmıştır. Verilerin analizi için SPSS Statistics for Windows 25.0 (deneme sürümü) kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, kopukluk, zedelenmiş otonomi, diğerlerine yönelim ve yüksek standartlar şema alanları ile sosyal kaygı (kaygı ve kaçınma alt boyutları dahil) arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, çoklu regresyon analizleri sonucunda, sadece zedelenmiş otonomi ve zedelenmiş sınırlar şema alanlarının sosyal kaygı üzerinde anlamlı etkileri olduğu ortaya konmuştur. Bu bulgulara göre, bireylerin zedelenmiş otonomi şemasına dair skorları arttıkça sosyal kaygı düzeylerinin de yükseldiği; zedelenmiş sınırlar şemasındaki skorlar yükseldikçe ise sosyal kaygı düzeylerinin azaldığı söylenebilir. Zedelenmiş otonominin sosyal kaygı üzerindeki etkisi, diğer şemalara kıyasla daha belirgindir. Öte yandan, zedelenmiş sınırlar ile erken dönem uyumsuz şemalar ve sosyal kaygı arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Kopukluk ve zedelenmiş otonomi şema alanlarının, olumlu benlik saygısıyla negatif; olumsuz benlik saygısıyla ise pozitif yönde ilişkili olduğu belirlenmiştir. Dikkat çekici bir şekilde, zedelenmiş sınırlar şeması olumlu benlik saygısını pozitif, olumsuz benlik saygısını ise negatif yönde yordayan bir faktör olarak öne çıkmıştır. Diğerlerine yönelim şema alanı da olumlu benlik saygısını artırıcı, olumsuz benlik saygısını ise azaltıcı bir değişken olarak bulunmuştur. Yüksek standartlar şeması ile benlik saygısı arasında korelasyon bulunsa da çoklu regresyon analizlerinde bu şemanın olumlu ya da olumsuz benlik saygısı üzerinde anlamlı bir etkisi tespit edilmemiştir. Cinsiyet değişkenine göre yapılan analizlerde, kadın katılımcıların sosyal kaygı, kaygı ve kaçınma alt boyutlarında erkeklere kıyasla anlamlı düzeyde daha yüksek puanlar aldığı görülmüştür (p
Özet (Çeviri)
In this study, the relationship between early maladaptive schemas and social anxiety and self-esteem levels in young adults was examined. It is thought that the experiences of individuals from early childhood may lead to the development of dysfunctional schema structures over time. In this study, it was investigated how these schemas affect individuals' social anxiety levels and self-esteem, and whether they differ in terms of gender and family structure variables. Within the scope of the study, a sample group consisting of a total of 355 individuals, 182 females (52.8%) and 163 males (47.2%), between the ages of 18-30. Demographic Information Form, Young Schema Scale Short Form (YŞÖ-KF3), Liebowitz Social Anxiety Scale (LSAS) and Self-Esteem Assessment Short Form (BSDÖ-KF) were applied to the participants. SPSS Statistics for Windows 25.0 (trial version) was used for data analysis. The findings showed that there were significant and positive relationships between disconnection, impaired autonomy, other-orientation and high standards schema domains and social anxiety (including anxiety and avoidance sub-dimensions). However, multiple regression analyses revealed that only impaired autonomy and impaired boundaries schema domains had significant effects on social anxiety. According to these findings, it can be said that as the scores of individuals on impaired autonomy schema increase, their social anxiety levels also increase; and as the scores on impaired boundaries schema increase, their social anxiety levels decrease. The effect of impaired autonomy on social anxiety is more pronounced compared to other schemas. On the other hand, no significant relationship was found between impaired boundaries and early maladaptive schemas and social anxiety. Disconnection and impaired autonomy schema domains were found to be negatively related to positive self-esteem and positively related to negative self-esteem. Interestingly, damaged boundaries schema was found to predict positive self-esteem positively and negative self-esteem negatively. The orientation to others schema domain was also found to be a variable that increases positive self-esteem and decreases negative self-esteem. Although there was a correlation between high standards schema and self-esteem, no significant effect of this schema on positive or negative self-esteem was found in multiple regression analyses. In the analyses conducted according to the gender variable, it was observed that female participants had significantly higher scores in the sub-dimensions of social anxiety, anxiety and avoidance compared to males (p
Benzer Tezler
- Genç yetişkinlerde erken dönem uyumsuz şemalar ile cinsel doyum arasındaki ilişkide cinselliğe yönelik tutumların aracılık rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of attitudes towards sexuality in the relationship between early maladaptive schemas and sexual satisfaction in young adults
AŞKIM ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYÇA FERDA KANSU
- Genç yetişkinlerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve reddedilme duyarlılığı arasındaki ilişkide duygu düzenleme becerilerinin aracı rolü
The mediating role of emotion regulation skills in the relationship between early maladaptive schemas and rejection sensitivity in young adults
ÜLKÜ GÜLBİKE YUMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RUKİYE KÖROĞLU
- Erken dönem uyumsuz şemalar ile psikolojik dayanıklılık, durumluk ve sürekli kaygı düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between early maladaptive schemas and psychological resilience, state-trait anxiety levels
RİMA İYİGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DEVRAN TAN
- Genç yetişkin bireylerde sosyal kaygı ile erken dönem uyumsuz şemalar arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between social anxiety and early maladaptive schemas in young adults
ŞEVVAL ÖZYÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AMAN SADO ELEMO
- Genç yetişkinlerde erken dönem uyum bozucu şemalar, psikolojik dayanıklık ve kişiler arası ilişki tarz arasındaki ilişki
Examining the relationship between early adjustment decad dec schemes, psychological resilience and interpersonal relationships in young adults
SELEN ÖCAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER