Şeyh Mehmed Çelebi ve Şeyh Burhâneddin Efendi menâkıbı
Epics of Sheikh Mehmed Chelebi and Sheikh Burhaneddin Chelebi
- Tez No: 585010
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET NECMETTİN BARDAKÇI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Menâkıb, Şeyh Mehmed Çelebi, Şeyh Burhâneddin Çelebi, Eğirdir Zeyniyye Zâviyesi, kerâmet, Epics, Sheikh Mehmed Chelebi, Sheikh Burhaneddin Chelebi, Eğirdir Zeynî convent, miracles
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
Menâkıbnâmeler, millî kültürümüzü ve dinî unsurları anlatan eserlerdir. İçerisinde ahlâki, dinî ve kültürel unsurlar bulunmaktadır. Menâkıbnâme türlerinden olan evliyâ menkıbelerinde bu unsurlar daha yoğun işlenmektedir. Bu çalışma, evliyâ menkıbeleri arasında yer alan Şeyh Mehmed Çelebi ve Şeyh Burhâneddin Çelebi Menâkıbı'nın günümüz Türkçesine aktarılması ile menâkıbda geçen bazı tasavvuf terimlerinin açıklanmasından oluşmaktadır. Menâkıb'ın başında Eğirdir Zeyniyye Zâviyesi'nin ilk şeyhi Şeyhülislâm Berdeî hakkında bilgi verilmiştir. Şeyhülislâm Berdeî, Azerbaycan'ın Berde şehrinden Eğirdir'e yerleşmiş Türk dervîşlerindendir. Onun vefatından sonra yerine postnişînliğe damadı Pîr Muhammed el-Hoyî geçmiştir. Pîr Muhammed'in, Zeynüddin Hâfî'nin halîfelerinden Abdullatîf Kudsî'ye bağlanmasıyla zâviyede Zeyniyye Tarîkatı usûlü benimsenmiştir. Pîr Muhammed'den sonra zâviyede Şeyh Mehmed Çelebi, Şeyh Burhâneddin Çelebi ve Ahmed Efendi şeyhlik yapmıştır. Zâviyede postnişînlik, vakfiye şartlarına bağlı olarak babadan oğula geçmiştir. Ehl-i sünnet inancına sahip olan Zeyniyye şeyhleri, Eğirdir ve çevresinde, tarîkat usûlüne uygun bir şekilde zikir ve sohbetlerini icrâ etmişlerdir. Eğirdir Zeynî Zâviyesi, Şeyh Mehmed Çelebi ve Şeyh Burhâneddin Çelebi dönemlerinde şöhretin zirvesine çıkmıştır. Devlet adamlarıyla olan irtibat ve bu döneme ait bilgiler menkıbelerde yer almaktadır. Menâkıbda tarihî bilgilerin yanı sıra zâviyede görev yapan şeyhlerin hayatları hakkında bilgi verilmiş, kerâmetleri anlatılmıştır. Kerâmetlerde, ricâlullahla bir arada olmak, Hızır'la görüşmek, tayy-i mekân ve tayy-i zaman, su üstünde yürümek, zor durumda olana yardımcı olmak, aynı anda farklı yerlerde olmak, Allah dostlarını gücendirenlerin Allah tarafından cezalandırılması gibi unsurlar bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Epics are the works which tell our national and religious culture. They include moral, religious and social elements. These elements are handled more intensely in saint epics that is a kind of epic, This study is comprised of the explanation of some İslâmic terminology which exists in the epics of Sheikh Mehmed Chelebi and Sheikh Burhaneddin Chelebi by translating into modern Turkısh. At the beginning of the epic, some information about Shaik al-İslâm Berdeî, the first sheikh of Eğirdir Zeyniyye convent, is given. Shaik al-İslâm Berdeî is one of the Turkish dervishes who came from Berde that is a city in Azerbeijan and settled in Eğirdir. After his death, his son-in-law Pir Muhammed el-Hoyi became the sheikh. After Pir Muhammed was committed to Abdullatîf Kudsî, one of the caliphs of Zeynüddin Hâfî, style of Zeyniyye sect was adopted in the convent. After Pîr Muhammed, Sheikh Mehmed Chelebi, Sheikh Burhâneddin Chelebi and Ahmed Efendi became the sheikh of the convent. In the convent, the position of postnish was transmitted from father to son depending on the foundation principles. The Zeyniyye sheikhs who have the belief of the follwers of ahl al-sunnah, carried out their speeches and invocations properly according to the principles of the sect in Eğirdir and around it. Eğirdir Zeynî convent reached the peak of its fame during the reign of Sheikh Mehmed Chelebi and Sheikh Burhâneddin Chelebi. The ties with politicians and the informations belonging to that era exist in the epics. In the epics, not only the historic information but also some data about the lives of the sheikhs and working at the convent were given and their miracles were told. In miracles, there are some issues such as being together with the men of God, meeting Hızır, bilocation, walking on water, heping someone in need, being in different places at the same time and God's punishment a man who hurts men of God.
Benzer Tezler
- Şerîfîzâde Mehmed Şerif Çelebi'nin Menâkıbu'l-Evliyâ ve Hısâlü'l-Asfiyâ adlı eseri (Metin)
Manaqibu'l-Avliya and Hisalu'l-Asfiya of Sherifizade Mehmed Sherif Chelebi (Text)
FURKAN DALKILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET NECMETTİN BARDAKÇI
- The journey of an Ottoman warrior dervish : The Hızırname (Book of Khidr) sources and reception
Bir Osmanlı gazi dervişinin yolculuğu: Hızırnâme - kaynakları ve alımlanması
SİBEL KOCAER
Doktora
İngilizce
2015
Türk Dili ve EdebiyatıUniversity of London (The School of Oriental and African Studies-SOAS)Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. YORGOS DEDES
- Şahidi İbrahim Dede'nin Gülşen-i Esrar'ı tenkitli metin - tahlil
The Gülşen-i Esrar of Şahidi İbrahim Dede edition critic - analysis
NURİ ŞİMŞEKLER
Doktora
Türkçe
1998
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN KARAİSMAİLOĞLU
- Osmanlı Devleti'nde Mevlevi Tarikatı'nın klasik öncesi dönemi (13-17. yüzyıl)
The Preclassical period of the Mevlevi order in the Ottoman Empire (13-17. centuries)
GONCAGÜL ERDOĞDU
- Zekai Dede Efendi'ye ait Mevlevi Ayin-i Şerif'lerin makam, usul ve güfte yönünden incelenmesi
Başlık çevirisi yok
NEŞE YEŞİM ALTINEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA GÖKDEL