Geri Dön

Nogay Ordası'nın Osmanlı Devleti ile münasebetleri

Relations between Nogay Horde and Ottoman Empire

PDF İndir

  1. Tez No: 585009
  2. Yazar: ZARİNA GİLMANOVA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM TELLİOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Nogay Ordası, Mangıt Yurdu, Nogaylar, Osmanlı İmparatorluğu, Nogay-Osmanlı ilişkileri, Kırım Hanlığı, Türk devletleri, İdil-Ural, Nogay Horde, Mangıt Yurdu, Nogais, Ottoman Empire, Ottoman-Nogay relations, Crimean Khanate, Turkic states, Volga-Ural region
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 109

Özet

İdil-Ural bölgesi miladi I-IV. yüzyıldan itibaren bugüne kadar pek çok Türk kavminin yaşadığı bir yurttur. XV. yüzyılda Altın Orda Devleti yıkıldıktan sonra, toprakları pek büyük ve eşit öneme sahip olmayan hanlıklara bölündü. İdil-Ural bölgesinde yer alan teşkilatlardan biri Nogay Ordası olmuştur. Nogay Ordası'nın (Mangıt Yurdu) sınırları tam olarak sadece XVI. yüzyılda belli olmuştur. Bölge batıda İdil (Volga) nehri ile, doğuda İrtış ve Tobola nehirleri ile sınırlanmıştır. Güneyden Sırdarya ve Aral, Karakum'dan geçerek, kuzey-doğuda Hazar denizine kadar uzanmıştır. Kuzey sınırı ise bazen Kama nehrin güneyi olarak sayılmasına rağmen, daha doğrusu Samara nehrinden Ufa ve Ay nehrine kadar uzanan bir bölge olduğunu söylememiz mümkündür. Ama göçebe hayata sahip olan Nogay Ordası'nın sınırları zaman içinde sürekli değişmiştir. Mesela, Büyük Orda yıkıldıktan sonra Nogay Ordası İdil nehrin sağa tarafına kadar uzanmaktaydı. XVI. yüzyılın birinci yarısı Nogay Ordası'nın“altın çağası”olarak geçmektedir. Nüfusu bu dönemde 700-900 bin olarak hesaplanıyordu. Rus kaynaklarında bu topluluk“Nogay Tatarları”olarak adlandırılmıştır. Muhtemelen, bu isim de onları başka Tatarlardan (Kazan, Kırım, Astrahan) ayırabilmek için verilmiştir. Çünkü, Nogaylar coğu zaman kendilerini“Mangıt”olarak tanıtmışlardır. Bazı tarihçiler Musa ile birlikte Mangıt Yurt'un yerine Nogay Ordası'nın tam anlamıyla oluştuğunu ifade etmektedir. Nogay Ordası göçebe bir devlet olduğu için hayvancılıkla geçinen bir topluluğa sahipti. Sebebin de yaşadıkları coğarfyadan dolayı olduğunu görebiliyoruz. Mangıtlara ait olan toprakların çoğu bozkırdı. Fatak devlette az sayıda olsada bahçelilik ve tarım olduğunu söylememiş mümkündür. XVI. yüzyılda uluslararası ilişkilerinde Nogay Ordası büyük rol oyanamaktaydı. Nogaylar Sibirya, Kazan, Astrahan, Kazak, Kırım Hanlıkları ile gelişen münasebetlerde bulunmuştur. Dönemin“Büyük”devletleri Osmanlı ve Rusya ile de Nogay Ordası yoğun ilişkiler içinde bulunduğunu kaynaklardan görebiliyoruz. Büyük kardeş olarak sayılan Osmanlı devleti ile olan ilişkiler en ilginç kısımdır. Bu bölgelere uzak kalan Devlet-i Aliyye bütün münasebetleri Kırım Hanlığı üzerinden yönetmeye çalışmıştır. Tarih akışına göre çok kısa bir ömrü olan bir devlet olsada, Nogay Ordası İdil-Ural bölgesinde yaşayan türk toplulukların tarihi için en önemli dönemlerden biri olduğunu söylememiz mümkündür. Bir buçuk yüzyıl içinde, bu dönem kültürel, siyasi ve sosyal anlamlarda esas özellikleri kurulduğu zamandır.

Özet (Çeviri)

From I-IVth century until now Volga-Ural region is a dorm of many Turkic tribes. In XVth century after the collapse of the Golden Horde, its land was divided into big, great and unequal khanates. One of them was the Nogay Horde. The borders of the Nogay Horde (Mangit Yurdu) completly took a place in the XVIth century. The state is bordered by Volga river in the west and Irtysh and Tobola rivers in the east. South borders were Syrdarya river and Aral sea pass through Karakum area and extend to the Caspian Sea in the north-east. Although, sometimes the northern border is considered to be the south of the Kama river, it is more correct to say that it was area from Samara river to Ufa and Ay River. However the borders of the Nogay Horde were not invariable, Nogays were a nomadic society, that was the reason behind the constant change of borders over time. For example, after the collapse of the Great Horde, the Nogay Horde expanded to the right side of the Volga river. The first half of XVIth century was a“golden age”of Nogay Horde. The population was estimated by 700-900 thousand during this period. In Russian sources they were called“Nogay Tatars”. Probably, this name was given to separate them from other Tatars (Kazan, Crimea, Astrakhan). Because the Nogais often called themselves“Mangit”. Some historians suppose that at the Musa's period the Mangit Yurdu was completly turned into the Nogay Horde. Since the Nogay Horde was a nomadic state, it owned a community that lived on livestock. The reason for this can be seen in the geography of the area in which they lived in. Most of the lands were steppes. However, in small amounts there were horticulture and agriculture. In the XVIth century the Nogay Horde played an important role in the foreign policy. They had evolving relationship with Siberia, Kazan, Astrakhan, Kazakh, Crimean Khanates. At the history sources it is seen that the Nogay Horde also had intense relations with“great”states of that time, like the Ottoman Empire and Russia. The relations betweeen the Nogay Horde and Ottoman Empire is the most interesting part of this thesis. Turkey was always seen as a“big brother”, however, the far distance between them prevented their communication. As a result the Ottoman Empire communicated through Crimean Khanate as a intermediator. Although, this state did not last for a long period of time, according to the history, it was one of the most important periods for the Turkic communities, who are still living in the Volga-Ural region until now. In the century and a half in which Nogay Horde existed the cultural, political and social features of Turkic communities were established.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    488925

    Nogay Türkleri ile ilgili sosyolojik bir araştırma (Konya örneği)

    A sociological research about the nogai Turks (Example of Konya)

    FATMA ORHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    SosyolojiSüleyman Demirel Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KAMİL KAYA

  2. Tez No

    629558

    XVI-XVIII. yüzyıllarda Rusya'nın Kafkasya'da yayılmacılık politikası

    The expansionist policy of Russia in Caucasus in XVI-XVIIIth centuries

    ILKIN HUSEYNOV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TarihEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NUMAN ELİBOL

  3. Tez No

    117964

    Nogay Türklerinin Mamay Destanı

    Mamay epic of Nogay Turks

    İHSAN KALENDEROĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSA ÖZKAN

  4. Tez No

    72306

    Nogay Türkçesi grameri

    Nogaian Turkish grammar

    AYTEN ATAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    DilbilimErciyes Üniversitesi

    Dil Bilimleri ve Kültür Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. METİN KARAÖRS

  5. Tez No

    73273

    Nogay Türkçesi grameri (Nogaylar-dil özellikleri-metin-sözlük)

    Başlık çevirisi yok

    NESRİN GÜLLÜDAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Türk Dili ve EdebiyatıFırat Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. AHAD ÜSTÜNER

Geri Dön