Geri Dön

Oğuz grubu Türk yazı dillerinde sıfat ve zarflarda derecelendirme

Oğuz group adjectives and adverbs in Turkish writing languages

PDF İndir

  1. Tez No: 587400
  2. Yazar: CİHAN SEKMAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHAT ÜSTÜNER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Derecelendirme, Sıfat, Zarf, Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Türkmenistan Türkçesi, Gagavuz Türkçesi, Rating, adjectives, Adverbs, Turkey Turkish, Azerbaijani Turkish, Turkmenistan Turkish, Gagauz Turkish
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Fırat Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 100

Özet

Sıfatlar ismin önüne gelerek ismi niteleyen sözcüklerken zarflar, fiilin önüne gelerek fiili durum, tarz, yer, yön ve zaman bakımından sınırlayan sözcüklerdir. Sıfatlar bir ismin niteliğini belirtirken, o niteliğin derecesini de belirtebilirler. Aynı şekilde zarflar da fiillerin anlamını sınırlandırır ve o hareketin nasıl, ne şekilde gerçekleştiğini belirtirken bunun azlık veya çokluğunu çeşitli biçimlerde derecelendirerek ifade edebilirler. Bu çalışmada Oğuz grubunda yer alan Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Gagavuz Türkçesi gibi lehçelerimizde sıfat ve zarfların nasıl derecelendirildiği incelenmiş ve derecelendirme yöntemleri belirlenmeye çalışılmıştır. Derecelendirme eklerle yapılan, tek kelimeyle yapılan, en az iki kelimeyle yapılan ve kelime grubu halinde olmak üzere dört alt başlık altında incelenmiştir. Eklerle yapılan derecelendirmede,“ +Ik/ + Uk, – gylt, +den de, + CIk/ +CUk, + CAnA , + CAk, + CAğIz, + CA, +Ak, +Aç, + mI/ + mU, + mAn, + ja/ + je, + jyk/ + jik, Imsov,+ ımtıl ( azaltma) – mtyk/ - mtik, - ymtyk/ - imtik, - umtyk/ - ümtik, + mtı+ rak ( azaltma), + ( I) msI/ + ( U) msU, + şın (azaltma), sowult, + rAk”ekleri kullanılmıştır. Tek kelimeyle yapılanda ise, en, çok, daha, hayli, az, hüyt, birazcık, qeder, tünd, tüys, zil vs. kelimeleri kullanılırken birden fazla kelimeden oluşanlar da ise, az çok, az- maz, bir iki defe, bir qeder, son derece, bir hayli, hedden artıq vs. kullanılmıştır. Kelime grubu halinde yapılan derecelendirmelerde tekrarlara, pekiştirmelere durum ad eklerine, isim tamlamasına yer verilmiştir. Derecelendirme sıfat ve zarfların önemli konularından birini oluşturur. Bu tezde de derecelendirme konusu işlenmiştir.

Özet (Çeviri)

Adjectives are the words that characterize the name by coming in front of the name, while the adverbs are the words that limit the verb in terms of condition, style, place, direction and time. Adjectives can specify the quality of a name, but also the degree of that attribute. In the same way, adverbs limit the meaning of verbs and express how, in what way, that movement takes place, while expressing the scarcity or abundance of it in various ways. Located in Turkey Turkish Oguz group in this study, Azerbaijan Turkish, Turkmen Turkish, which examined how methods of grading and rating in our dialect, such as adjectives and adverbs Turkish Gagauz has been determined. The rating was examined under four sub-headings: one word, at least two words and a group of words. In the grading with the annexes,“ + Ik / + Uk, - gylt, + den, + CIk / + CUk, + CAnA, + CAk, + CAğIZ, + CA, + White, + Open, + mI / + mU, + equals, + ja / + je, + jyk / + jik, Imsov, + impulsive ( mitigation) - mtyk / - mtik, - ymtyk / - imtik, - umtyk / - umtik, + mtı + rak ( reduction), + ( I) msI / + ( U) msU, + shin ( decrease), sowult, + rAk ”are used. In a single word, the most, more, more, less, humor, a little, qeder, tund, feather, bell, etc. and more than one word while using the words, less output, less, one or two times, a qeder, extremely, a lot, hedden plusq, etc. used. In the grading done in word groups, iterations, reinforcements, case name suffixes and name complementation were included. Rating is one of the important subjects of adjectives and adverbs. In this thesis, the subject of grading is covered.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    98549

    Oğuz grubu Türk dillerinde fiilimsiler

    Verbalia in Oghuz group Turkic languages

    FİLİZ ÖZER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÜLKÜ ÇELİK ŞAVK

  2. Tez No

    627085

    Tarama sözlüğü ile Oğuz grubu Türk dillerinde bitki ve hayvan adlarının karşılaştırılması

    Comparison of plant and animal names in oghuz group of Turkic languages through scanning dictionary

    ŞEYMA BORAZAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SILA GEN KAYA

  3. Tez No

    589047

    Karabağ Ağzı söz varlığı

    Vocabulary of Karabakh Dialect

    SHAHANA ATAKISHIYEVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimTrakya Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ LEVENT DOĞAN

  4. Tez No

    629080

    Türkmen diyalektolojisi: Aşkabat şehir ağzı

    Dialectology of Turkmen language: Ashgabat city dialect

    MERVE NUR KAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEMA ASLAN DEMİR

  5. Tez No

    456818

    Türkmencenin morfofonolojisi

    Morphophonology in Turkmen

    MARAL TÖRE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEMA ASLAN DEMİR

Geri Dön