Tekrarlı ölçümler analizinde küresellik varsayımının incelenmesi
Investigating sphericity assumption in repeated measures desings
- Tez No: 587671
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İLKER ÜNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoistatistik, Biostatistics
- Anahtar Kelimeler: Tekrarlı Ölçümler, Küresellik, Greenhouse-Geisser, Huynh - Feldt, Mauchly Küresellik Testi, Repeated measurements, Sphericity, Greenhouse-Geisser, Huynh - Feldt, Mauchly Sphericity Test
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoistatistik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 60
Özet
Birçok alanda olduğu gibi tıpta da sıklıkla kullanılan tekrarlı ölçümler, aynı bireyler üzerinde bir ölçümün çeşitli durumlar nedeniyle tekrar ölçülmesi sonucunda ortaya çıkar. Elde edilen ölçümlerde tekrara neden olan olayın ölçüm üzerindeki etkisi tek değişkenli veya çok değişkenli yaklaşımlarla incelenebilir. Tekrarlı ölçümler arasındaki varyans-kovaryans yapısı belirli formlarda olması bu yaklaşımların önemli varsayımlarındandır. Bu yapılardan biri olan Bileşik Simetri yapısı tekrarlı ölçümler analizinde sık kullanılan yapılardan biridir. Bileşik Simetri varyans-kovaryans yapısının genelleştirilmiş hali olan Küresellik kavramı, ölçümler arasındaki farkların varyanslarının sabit olmasını ifade eder. Tekrarlı ölçümler analizi çoğunlukla veride küresellik varsayımının sağlandığı durumlarda yapılır. Ancak özellikle ölçüm tekrarına neden olan olayın zaman olması durumunda ölçümler arası farkın varyansının sabitliği gözlenmeyebilir. Bu durumda Küresellik varsayımının sağlanmaması nedeniyle analizlerde farklı yaklaşımlar kullanılır. Bu tez çalışmasında; tekrarlı ölçüm verilerinin analizinde kullanılan yöntemlerde küresellik varsayımının yöntem sonuçlarına etkisinin incelenmesi, varsayımın sağlanmadığı durumlarda izlenilebilecek yöntemlerin belirlenmesi ve bu durumlarda önerilen düzeltmelerin avantaj ve eksikliklerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bunun için sağlık alanından elde edilen gerçek bir veri seti kullanılarak gerekli analizler yapılmıştır. Analizlerde, çalışma grupları içinde, takip boyunca sistolik arter basıncında zamana bağlı değişimin olup olmadığı incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre Tekrarlı Ölçüm varyans analizi varsayımlarının sağlanmaması durumunda bu yaklaşımın hatalı sonuçlar verebileceği görülmüştür. Küresellik varsayımının sağlanmadığı durumlarda düzeltme tercihinin sonuca etkisi olabileceği gösterilmiştir. Düzeltme tercihinde küresellik indeksi için uygun tahmin değerinin kullanılması gerektiği gösterilmiştir. Tekrarlı Ölçüm varyans analizin diğer varsayımı olan normallik varsayımının sağlanmadığı durumda bu analizinin kullanılması halinde Tip II hatanın artabileceği görülmüştür. Benzer şekilde çok değişkenli yaklaşımın da normallik varsayımının sağlanmaması halinde hatalı sonuç verebileceği gösterilmiştir. Bu çalışmada sonuç olarak, özellikle küresellik varsayımı ihlalinde Tekrarlı Ölçümler Varyans Analizi yaklaşımı için önerilen düzeltmeler kullanılmasına rağmen yeterli olamayabileceği görülmüştür. Bu sebeple, tekrarlı ölçüm verilerinin analizinde, küresellik için önerilen varyans-kovaryans yapısı dışında, veriye uyabilecek diğer yapıları içeren analiz tekniklerinin incelenmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The term“repeated measurements”refers to data in which the response of each subject is observed on multiple occasions or under multiple conditions. The effect of the condition caused to the repetition can be analyzed with the univariate or multivariate methods. For these methods, the structure of the variance-covariance matrix between the measurements is assumed to be in proper form. Compound symmetry is one of the proper structures in repeated measurements analysis. Sphericity, generalized form of the compound symmetry, states that the variances of all pairwise differences between variables are equal. Repeated measurements analysis is usually assumed the sphericity. However, especially in case of the event which causes to the repetition being time, the equality of variances may not be practical. Several approaches for hypothesis testing were proposed for the situation where the sphericity assumption is violated. In this thesis, it is aimed to examine the effect of the sphericity assumption on the results of methods using for repeated measurements analysis, to state the suitable methods for the analysis of repeated measurements in case of the violation of sphericity assumption and to present the advantages and disadvantages of these methods by comparing them using the data from the field of the medicine. All analyzes were performed by using a real data set obtained from the field of medicine. In the analyzes, it examined whether there was a time-dependent change in systolic arterial pressure throughout the study groups. According to the findings, it can be seen that univariate approach may give incorrect results if the repeated measurement variance analysis assumptions are not met. It is shown that; the choice of the correction may have an effect on the result when the assumption of sphericity is violated, and the appropriate estimation value should be used for the sphericity index in the correction preference. Moreover, it is observed that Type II error may increase if this analysis is used when the normality assumption is violated. Similarly, it is shown that multivariate approach may also give incorrect results if the assumption of normality is violated. As a result of this study, it can be said that although there are proposed corrections for violation of the sphericity assumption in the Repeated Measures Analysis of Variance, this approach is not satisfactory. For this reason, it is recommended to examine the analysis techniques including other variance-covariance structures that can fit the data, for the analysis of repeated measurements.
Benzer Tezler
- Kabul ve adanmışlık terapisi temelli grupla psikolojik danışma programının flört şiddetine maruz kalan beliren yetişkinlerde psikolojik esneklik ve flört şiddetiyle baş etme stratejileri üzerindeki etkisi
The effect of acceptance and commitment therapy-based group counseling program on psychological flexibility and coping strategies with dating violence among emerging adults
AYFER İLYAS
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SAPMAZ
- Bulantı-kusması olan gebelerde progresif gevşeme egzersizlerinin bulantı-kusma şiddetine ve yaşam kalitesine etkisi
The effect of progressive relaxation exercises on nausea vomiting severity and quality of life in pregnant women with nausea and vomiting
ROZERİN KAŞAN
- OKS'deki başarıya bir dershanedeki öğretimin etkilerinin tekrarlı ölçümler analizi ile değerlendirilmesi
Assessment of effects of education in a preparatory school on the OKS using repeated measurements analysis
ZELİHA VİLDAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs Üniversitesiİstatistik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ALİ CENGİZ
- Fokal karaciğer lezyonlarının saptanmasında single shot fast spin echo, fıesta ve propeller T2A MR sekanslarının efektivitelerinın karşılaştırılması
The comparison of the effectivity of the single shot fast spin echo, fiesta, and propeller-T2W MR sequences in terms of detection of focal liver lesions
MEHMET ALİ AKIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Radyoloji ve Nükleer TıpSağlık Bilimleri ÜniversitesiRadyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ YILMAZ
- Kadın voleybolcularda süper slow motion kuvvet antrenmanlarının alt ekstremite kuvvetine ve anaerobik güce etkisinin incelenmesi
Assesing the effect of super slow motion force trainings to lower exteremity and anaerobic power for women category volleyball players
KORAY TURGUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SporDumlupınar ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OĞUZHAN YÜKSEL