Türkiye'de 2014-2018 yılları arasında tespit edilen köpek ve kedi kuduz vakalarının kümelenme analizi ile incelenmesi
Investigation of the cluster analysis of detected canidae and felidae rabies cases in Turkey between 2014 and 2018
- Tez No: 590191
- Danışmanlar: PROF. DR. MELTEM ÇÖL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Epidemiyoloji, Halk Sağlığı, Kuduz, Kümelenme Analizi, Yer-Zaman Permutasyon Modeli, Epidemiology, Public Health, Rabies, Cluster Analysis, Space-Time Permutation Model
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 271
Özet
Türkiye'de 2014-2018 Yılları Arasında Tespit Edilen Köpek ve Kedi Kuduz Vakalarının Kümelenme Analizi ile İncelenmesi İnsanlık tarihinin bilinen en eski ölümcül hastalıklarından birisi olan kuduz, günümüzde birçok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu araştırmada Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü'ne (The World Organization for Animal Health, International Office des Epizooties-OIE) bildirimi yapılan köpek ve kedi kuduz salgınlarının yer ve zaman boyutlarında kümelenmelerini tespit edip, dağılımını incelemek amaçlanmıştır. Hastalığın insanlara bulaşmasında büyük rolü olan köpek ve kedi kaynaklı kuduz salgınlarının kümelendiği bölgeleri ve dağılımını tespit etmek hem kuduzun ilgili türlerde önlenmesi hem de hastalığa zamanında müdahale edilmesi açısından önemlidir. Bu araştırma 2014-2018 yılları arasında bildirilen 768 köpek ve kedi kuduz salgını ve 2033 vakanın oluşturduğu kümelerin değerlendirildiği tanımlayıcı özellikte bir çalışmadır. Bu araştırmada Kulldorff mekansal tarama istatistiği olan SaTScan yazılımı 9.6 versiyonu kullanılarak yer-zaman permutasyon modeli (Space Time Permutation Model) ile yer-zaman kümeleri belirlenmiştir. Tespit edilen kümelerin istatiksel önemi Monte Carlo hipotez testi kullanılarak hesaplanmış ve QGIS yazılımı 3.6 versiyonu kullanılarak kümeler görselleştirilmiştir. Farklı tarama pencereleri ve tarama zamanları kullanılarak bir seri analiz yapılmıştır. Kuduz hastalığının inkübasyon süresi göz önüne alınarak belirlenen tarama zamanı ile değişken çaplı tarama penceresi ve maksimum küme büyüklüğü kullanılarak yapılan analizlerde benzer kümeler tespit edilmiştir. Değişken çaplı tarama penceresi ve yedi gün tarama zamanı ile tespit edilen 24 istatistiksel olarak anlamlı kümeden 13'ü sıfır km yarıçapa sahip tek bir lokasyonu içerirken, 11'i bir km'den büyük yarıçapa sahiptir. Bu kümeler son beş yıl içinde çıkan 768 salgından 216'sını, bu salgınlarda tespit edilen 2033 vakadan 553'ünü içermektedir. Tespit edilen en muhtemel yer-zaman kümesi Türkiye'nin İç Anadolu ve Karadeniz Bölgesinin kesiştiği alanda yer alan ve yüksek riskli dönem olarak 12 Şubat 2014-04 Kasım 2014'ü içeren 98,79 km yarıçap ile sınırlandırılmış dairesel bir alandır. İkincil kümeler ise çoğunlukla Doğu Anadolu, Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer almaktadır. Sonuç olarak tespit edilen kümeler farklı coğrafi bölgelerde kuduz salgınlarının rastgele dağılmadığını göstermiştir. Bu sonuçlara dayanarak kümelenme tespit edilen alanlarda önceliklendirme yapılarak kuduz ile mücadele yöntemlerinin uygulanması, parenteral ve oral aşılama kampanyalarının eş zamanlı yapılması önerilmektedir. Bu araştırmada kullanılan metodolojinin uygulanabilir olduğu ortaya konulmuş ve kuduz haricindeki diğer hayvan hastalıklarının analizine olanak sağlaması için Tarım ve Orman Bakanlığı İl ve İlçe Müdürlükleri tarafından kullanılan Veteriner Bilgi Sistemi'ne (VETBIS) entegre edilmesinin uygun olacağı kanaatine varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Investigation of the Cluster Analysis of Detected Canidae and Felidae Rabies Cases in Turkey Between 2014 and 2018 Rabies which is one of the known oldest diseases in the history of humanity, is an important public health problem in Turkey as in many countries today. The aim of this study is to detect and investigate the distribution of the space-time clusters of the canidae and felidae rabies outbreaks notified by the General Directorate of Food and Control of the Ministry of Agriculture and Forestry to the World Organization for Animal Health (International Office des Epizooties-OIE.) It is important to detect the locations and distribution of the rabies outbreak clusters caused by canidae and felidae, which plays a major role in the transmission of the disease to humans, both in the prevention of rabies in related species and in the timely intervention of the disease. This is a descriptive study evaluating the clusters of 768 rabies outbreaks and 2033 cases in canidae and felidae notified between 2014 and 2018. In this study, the space-time clusters were determined by using the Space Time Permutation Model SaTScan software 9.6 version which is the Kulldorff spatial scan statistics. Statistical significance of the detected clusters was calculated by using Monte Carlo hypothesis test and clusters were visualized by using QGIS software version 3.6. A series of analyzes were performed with different scan windows and scan times. Similar clusters were identified in the analyzes using a variable diameter screening window and maximum cluster size with the determined scan time based on the incubation period of rabies. Of the 24 statistically significant clusters identified by a variable diameter scanning window and seven days of scanning time, 13 had a single location with a zero km radius, while 11 had a radius greater than one km. These clusters include 216 out of 768 outbreaks over the past five years, and 553 out of 2033 cases identified in these outbreaks. Identified most probable space-time cluster region located at the intersection area of Turkey's Central Anatolia and the Black Sea Region with a high-risk period as 12 February 2014-04 November 2014 was limited to a circular area with 98,79 km radius. Secondary clusters were mostly located in Eastern Anatolia, Black Sea and Southeast Anatolia Region. In conclusion detected clusters showed that the rabies outbreaks were not randomly distributed in different geographical regions. Based on these results, it is recommended to prioritize the clustering areas to implement rabies control measures and to conduct parenteral and oral vaccination campaigns simultaneously. The methodology used in this study was found to be feasible and it was concluded that it would be appropriate to integrate it into the Veterinary Information System (VETBIS) used by the Provincial and District Directorates of the Ministry of Agriculture and Forestry to allow the analysis of animal diseases other than rabies.
Benzer Tezler
- Türkiye'de 2014-2018 yılları arasında matematik eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin analizi
Analysis of the graduate thesis which made between 2014-2018 years in mathematics education in Turkey
DİJLE ATASEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECAİ AKKAYA
- Karbonmonoksit zehirlenmesi nedeniyle 2014-2018 yılları arasında Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi acil servisine başvuran olguların adli tıp açısından değerlendirilmesi
Evaluation of the patients admitted to the Selcuk University Faculty of Medicine emergency department between 2014 and 2018 in terms of forensic Medicine DUE to carbon monoxide poisoning
ALPER DOĞAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Adli TıpSelçuk ÜniversitesiAdli Tıp Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİL HAKAN DOĞAN
- Sağlık Bakanlığı Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinin verimlilik analizi
Efficiency analysis of Oral and Dental Health Centers of the Ministry of Health
OĞUZHAN YÜKSEL
Doktora
Türkçe
2020
Sağlık Kurumları YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VAHİT YİĞİT
- Türkiye ve Amerika'da eğitim yönetimi alanında hazırlanan doktora tezlerinin incelenmesi
Examination of the Ph.D. thesis prepared in the field of educational administration in Turkey and in USA
MUSTAFA ÇELİK
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL YÜCEL
- Türkiye simulium ornatum tür grubunun (Simuliidae: Diptera), filogenisi, filocoğrafyası ve taksonomisi
Phylogeny, phylogeography and taxonomy of simulium ornatum species group (Simuliidae: diptera) of Turkey
EBRU CEREN FİDAN
Doktora
Türkçe
2020
BiyolojiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAVUT ÜMİT ŞİRİN