Eski Anadolu Türkçesinin ilk metinlerinde fiillerin yapı ve çekim özellikleri
The verb construction and conjugation in the first textes of old Anatolian Turkic
- Tez No: 592215
- Danışmanlar: PROF. DR. EROL ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Eski Anadolu Türkçesi, Fiil, 13. Yüzyıl, Old Anatolian Turkish, Verb, 13th Century
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 247
Özet
Malazgirt Savaşı ile Anadolu'ya yerleşen Türk boylarının çoğu Oğuzlara dayandığı için burada kurulup gelişen yazı dilinin temeli de Oğuzcaya dayanmıştır. Eski Anadolu Türkçesinin ilk dönemi olarak incelenen Selçuklu dönemi Oğuzcası ortaya konan eserler sınırlı olduğu için dil yapısı bakımından yeterince işlenmiş değildir. Bu çalışmada bugün elimizde olan ve Eski Anadolu Türkçesi yazı dilinin ilk eserleri kabul edilen Yunus Emre Divânı, Şeyyad Hamza'nın manzumeleri, Yûsuf u Zelihâ'sı, Ahmed Fakih'in Çarhnâme ve Kitâb-ı Evsâf-ı Mesacidi'ş-Şerîfe'si, Sultan Veled'in Türkçe Manzumeleri, Hz. Mevlâna'nın Türkçe Beyit ve İbareleri'nin fiilleri üzerinde inceleme yapılmıştır. Araştırmanın giriş kısmında müellifler ve eserleri hakkında bilgi verilmiş, inceleme bölümünde metinlerde yer alan fiiller yapı ve çekim özellikleri açısından ele alınmıştır. Üç grupta toplanan birleşik fiiller, isim unsurlarındaki Arapça ve Farsçadan alınan kelimelerin durumu açısından ayrıntılı olarak değerlendirilmiş ve çeşitli açılardan tasniflere tabi tutulmuştur.Fiil çekiminde kullanılan kip ve şahıs ekleri tespit edilmiş, metin içindeki bulundukları yerlere göre beyit numaralarıyla birlikte verilmiştir. Sonuç bölümünde çalışmada elde edilen bulgular değerlendirilmiş, fiillerin metinler ve dönemler arasındaki kullanım farklılıkları ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
As most of Turkish (boy) who settleddown in Anatolia are based on Oguz Turks, the origins of written language are based on Oguz language. Seljuks period which is viewed as first period of old Anatolian Turkish couldn't be studied enough in terms of language structure. In this study, we analysed old Anatolian Turkish works that are accepted as the first Works such as Yunus Emre Dîvân, poems of Şeyyad Hamza, Yûsuf u Zelihâ, Ahmed Fakih's Çarhnâme and Kitâb-ı Evsâf-ı Mesacidi'ş-Şerîfe, Sultan Veled's Turkish Poems, Hz. Mevlâna's Turkish Couplets ve Sentence. In the introduction part, same informationis given about authors and their works. In review part, the verbs in the text are discussed in terms of structural characteristics. Compound verbs classified in three groups are analysed indetailed with the nouns that are transferred from Arabic and Persian language. In addition to this, mode and suffixed used in the verbs are detected anda re given with complet numbers according to their place in the work. In the conclusion part, finding obtained in the study were evaluated, the differences in using verbs in different periods are discussed.
Benzer Tezler
- Eski Anadolu Türkçesinde edat ve zarf fiillerin fonksiyonları
Başlık çevirisi yok
KAMİL TİKEN
Doktora
Türkçe
1993
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. MERTOL TULUM
- Buddhist çevre eski Uygur Türkçesi metinlerinde asli söz varlığı incelemesi
The Buddhist environment of the old Uighur Turkish texts of the original promise of the presence of the review
DİDEM YÜNCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. CEVDET ERALP ALIŞIK
- Niyazî-i Mısrî Divanı üzerine bir dil incelemesi
A language study upon Niyazî-i Misrî Dewan
ÇINAR AYDOĞMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHAT ÜSTÜNER
- Eski Anadolu Türkçesinde 'Kendi' biçimbiriminin işlevleri
The functions's morpheme of 'Kendi' in old Anatolian Turkish
AHMET DURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
- Değişik bir Tezkiretü'l-Evliya metni (inceleme-dizin-metin)
Başlık çevirisi yok
ÖNDER ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA CANPOLAT