Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu'na bağlı dört fabrikada, 1994, 1995 ve 1996 yıllarında meydana gelen iş kazalarının incelenmesi
Analysis of occupational accidents between 1994-1996 at four factories of 'Machinary and Chemical Industry Organisation'
- Tez No: 59281
- Danışmanlar: PROF. DR. NAZMİ BİLİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İş Sağlığı Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
ÖZET İş sağlığı alanında en çok sakat bırakan, en çok öldüren ve sık görülen sorunlardan biri iş kazalarıdır. SSK İstatistik Yıllığı'na göre 1996 yılı içinde Türkiye'de 86.807 iş kazası olmuş, bu kazalarda 1492 kişi ölmüş, 3.240 kişi de sürekli iş göremez hale gelmiştir. Buna göre 1996 yılında, iş kazası sıklık hızı binde 21.1, iş kazasına bağlı mortalite yüzbinde 36.3, kaza fatalite hızı binde 17.1 'dır. Bu sayılar ülkemizin, mortalite ve fatalite değerlerinin, Dünya Sağlık Örgütü'nün Avrupa Bölgesi verilerinden yüksek olduğunu göstermektedir. İş kazalarının meydana geldiği iş sağlığı sistemi bir çok etmenin kendi aralarında ve sistemin odağında yer alan çalışanla etkileştikleri bir yapıdır. İş sağlığı sistemi içinde yer alan unsurların arasındaki sürekli ilişkilerin ve etkileşimlerin bileşkesine stres adı verilmektedir. Stresi oluşturan bileşenlerde değişiklikler çalışanların meslek hastalıkları ya da iş kazaları ile karşılaşmalarına neden olur. Ancak bu karmaşık nedensel ilişkiler sistemi içinde iş kazalarının etyolojisine tanı koymak çok güçtür. Çalışma yaşamının bu önemli sorununa yeni ve daha bütünsel bir yaklaşım geliştirerek, kazaların önlenmesini amaçlayan daha gerçekçi çözümlerin üretilmesine katkıda bulunmak amacıyla bu araştırma planlanmıştır. Araştırma, Ankara İl sınırlarında bulunan ve“ağır ve tehlikeli işler grubunda”yer alan Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu'na bağlı 4 fabrikada yürütülmüştür. İki bölümden oluşan çalışmanın tanımlayıcı nitelikteki ilk bölümünde 1994, 1995 ve 1996 yıllarında fabrikalarda meydana gelen kazaların özellikleri incelenmiştir. Araştırma kapsamına alınan işçilere, stresin psikososyal boyutunu irdeleyebilmek amacıyla bir“iş yükü anketi”uygulanmıştır. Analitik bölümde, 1994, 1995, 1996 yıllarında iş kazası geçiren 112 işçi vaka grubu, bu işçilerle aynı birimlerde çalışan ve son 5 yıl içinde iş kazası geçirmemiş 112 işçi işçi ise“kontrol grubu”olarak tanımlanmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni olan iş kazası geçirme durumu ile fabrikalarda iş sağlığı sistemini oluşturan etmenler arasından seçilen bağımsız değişkenlerin ilişkisi tabakalanmış analiz ve çok değişkenli analiz (lojistik regresyon) yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Araştırma kapsamına alınan fabrikalarda çalışma ortamı ve koşullan yetersiz bulunmuştur. Fabrikalarda kazaya zemin hazırlayabilecek etmenler vaka ve kontroller arasında homojen biçimde dağılmıştır. Bu etmenler incelendiğinde, iş kazası geçirme riskinin: aynı işyerinde 10 yıldan daha az çalışmış olmaya bağlı olarak 4 kat, kiracı olma durumuna bağlı olarak 2 kat, vardiyasız çalışmaya bağlı olarak 4.5 kat, daha önce iş kazası geçirme riskine bağlı olarak 3.3 kat artığı görülmüştür. Bunlar dışında kalan, eğitim, çalışma statüsü, çocuk sayısı, iş yükü skoru, işçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimi ve bu eğitimin süresi, aynı birimde çalışma süresi gibi değişkenlerin kaza ile ilişkili olmadığı görülmüştür.Bu bulgular ve işyerlerinde yapılan durum saptama çalışması kaza geçiren ve geçirmeyen bütün işçilerin aynı olumsuz koşullar altında çalıştıklarını göstermektedir. Kazaya neden olabilecek etmenler incelenirken, çalışana bağlı nedenlerden önce çalışma ortamı ve koşullan ile ilgili unsurlara yönelmek gerekir. Ancak sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturulduktan sonra bireysel etmenlerin gösterdiği farklılıklar ön plana çıkacaktır. Bu sonuçlardan yola çıkarak, sorunların çağdaş sağlık anlayışıyla uyumlu, bütünsel bir bakış açısıyla değerlendirilebilmesi için iş sağlığının bir sistem olarak ele alınması gerektiği söylenebilir. Ortaya çıkan sağlık sorunlarına“tanı koyabilmek”için bu sistemi çevreleyen tüm etmenlerin birbirleriyle ve sistemin odağındaki çalışan kişi ile etkileşimlerini ve bunların bileşkesi olan stresi incelemek zorunludur. Bu araştırmada da stres bileşkesini belirleyen etmenler tanımlanmaya çalışılmış, bu etkenlerden bazılarının iş kazaları ile ilişkileri incelenmiştir. ıı
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Occupational accidents are one of the leading problems causing the highest morbidity, mortality and disability. According to 1996 Sll Statistical Yearbook, in Turkey 86.807 occupational accidents occurred, among the workers, 1492 died and 3240 were disabled permanently. Thus, in 1996 occupational accident rate was 21.1“A», mortality due to occupational accidents was 36.3 in 100.000, and fatality rate of accidents was 17.1 ”A». These figures show that in terms of mortality and fatality, this country is far ahead of The European Region of WHO. The occupational accidents occur within the occupational health system which works in the interaction of many factors among themselves and with the worker who is at the center of the system. The combination of these interactions and association as of different factors are named as“stress”in occupational health context. The changes in the components of stress result in accidents or sickness. However it is difficult to diagnose the accidents in this complex relationship of different factors. This study is planned to explain the problem which is an important issue in the work life in a holistic approach, in order to propose more realistic solutions for this problem. The study is conducted in 4 factories of MKE, which are classified as high risk occupations. In the first section of the study the descriptive characteristics of the accidents which took places in 1994, 1995, 1996 were examined. The study is designed as a case control study. 112 workers who had an accident in 1994,1995 and 1996 are taken as“cases”and workers who has worked in the same divisions but did not have an accident in the last 5 years were selected as“controls”. All subjects were interviewed and a workload questionnaire was also administered in order to examine the psychosocial aspect of perceived stress. The relationship between having an occupational accident with independent variables chosen among the variables which constitute the occupational health system is analysed by stratified analysis and logistic regression analysis. In the 4 factories, the working environment and conditions have been found unsatisfactory. The factors which may cause a risk for accidents have been equally distributed for cases and controls. Among all the factors, it is seen that the OR for working in the same workplace for less then 10 years is 4, renting the apartment they live in is 2, not working in shifts is 4.5 and previous accident is 3.3, for the occupational accidents. mIt is also shown that education, working status, number of children, workload score, training in occupational health and safety, the duration of this training, time of working in the same division did not show a significant relationship to the occupational accidents. The results and worksite baseline study (examination) suggest that all workers, with or without accident, are subject to same unsafe conditions. In studying the factors causing accident, the worksite conditions should be targeted before the factors related to workers. Only after having sufficient and healthy working environment the differences in the individual factors will be able to shown. In order to understand the health problems arising from the working environment, occupational health should be seen as a system, and the factors interacting with each other and with the worker who is at the center of the system and the“stress”which is the combination or union of all these interactions should be analyzed. This study tries to define the components of stress and examines the relationship of some of these components to the occupational accidents. IV
Benzer Tezler
- Novel biological materials for food and environmental applications
Gıda ve çevre uygulamaları için yeni biyolojik malzemeler
ÖZGÜN CANDAN ONARMAN UMU
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Biyoteknolojiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiMalzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TURGAY TEKİNAY
- Kırıkkale'nin kuruluşunda silah sanayinin rolü
The role of armaments industry on the establishment of Kirikkale
ABDULLAH OĞUZ
- Kamu kurumlarında sıfır atık yönetim sisteminin uygulanması: Su ve kanalizasyon idareleri üzerine bir inceleme
Implementation of zero waste management system in public institutions: A study on water and sewerage administrations
ZEHRA ÖZGER KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN GÜVEN
- Mühendislik eğitiminde fen bilimleri temel kavramlarının önemi ve ortaöğretimde kazandırılmışlık düzeyine ait akademisyen görüşleri (İstanbul örneği)
Academician views about the importance of science main concepts in engineering education and its readiness level at secondary schools (İstanbul example)
SONGÜL İNAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA OTRAR