Sahada gama spektrometrik aktivite ölçümü için hpge dedektörünün 238U, 232Th, 40K içeren özel bloklar kullanılarak kalibrasyonunun yapılması ve saha ölçümüne uygulanması
Calibration of a hpge detector in-situ gamma-ray spectrometry by using 238U, 232Th, 40K specific calibration pads and an application to in-situ activity measurements
- Tez No: 592924
- Danışmanlar: PROF. DR. HALUK YÜCEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Nükleer Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Medikal Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 65
Özet
Bu tezde, saha şartlarında (in-situ) gama spektrometrik aktivite ölçümü için yüksek enerji ayırma güçlü bir HPGe dedektörünün özel kalibrasyon blokları kullanılarak kalibrasyonun yapılması ve daha sonra bu sistemin radyoaktif kirlenmiş madde gömülü bir sahada uygulamasının yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, U, Th ve K elementel içerikleri bilinen ve MTA tarafından 1987 yılında Ankara Etimesgut Askeri Havaalanında cevher numunelerinin betona karıştırılarak elde edilen 8mx8mx0,375m boyutlarındaki dört farklı blok kullanılmıştır. Bu bloklar 1mx1m boyutundaki karelaja uygun olarak işaretlenmiş ve her blok üzerinde 49 adet ölçüm yapılmıştır. Bu tezde, sahada gama spektrometrik ölçüm için, U, Th, K ve boş kalibrasyon bloklarının bir HPGe sisteminin gerçek bir kalibrasyonu için laboratuvar koşullarında yapılan kalibrasyonla uyumlu olduğu görülmüştür. Tez çalışmasında, %40 bağıl verimli ve elektrik soğutmalı p-tipi HPGe dedektör (OrtecTrans SPEC 100) kullanılmıştır. Bloklar kullanılarak kalibre edilen bu HPGe dedektör ile, TAEK'in SANAEM yerleşkesinde radyoaktif madde gömü alanında yüzeyden ölçümle, toprakta bulunan doğal ve yapay radyonüklitlerin aktivite derişimleri belirlenmiştir. Radyoaktif gömü alanında aktivite derişim sonuçları 137Cs için 4,1±0,7 Bqkg-1, 238U için 27,1±4,1 Bqkg-1, 232Th için 29,0±4,0 Bqkg-1 ve 40K için 535,5±69,6 Bqkg-1 bulunmuştur. HPGe sistemiyle elde edilen söz konusu blokların güncel aktivite değerleri; yerinde U, Th, K cevher aramaları veya jeolojik araştırmalar öncesinde ya da havadan tarama araçlarına entegre kullanılacak radyasyon ölçüm cihazlarının deneye dayalı kalibrasyonlarının yapılması için önemlidir. Elde edilen sonuçlar detaylı olarak tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, it is aimed to calibrate a high energy resolution HPGe detector using special calibration pads for in-situ gamma spectrometric activity measurement and then to apply this system in a radioactive contaminated area. From the calibrated HPGe detector using four different calibration pads of 8mx8mx0,375m was used to measure the radioactivity in the contaminated soil area in TAEK-SANAEM. The calibration pads built at Ankara Etimesgut Military Airport, are line marked into 1mx1m size grids and then the activity measurements are then performed on each block. In this thesis, a 40% relative efficiency and electrically cooled p-type HPGe detector (OrtecTrans SPEC 100) was used for in-situ measurements utilizing the known contents of U, Th, K and blank concrete calibration pads. Their known activity values are found to be consistent with those measurements performed by the present HPGe system on the pads. The measured activity from the surface of in radioactive material burial areas in SANAEM-TAEK was found to be 4.1±0.7 Bqkg-1 for 137Cs, 27.1±4.1 Bqkg-1for 238U, 29.0±4.0 Bqkg-1 for 232Th and 535.5±69.6 Bqkg-1for 40K. The current activity values of the calibration pads obtained by the HPGe system are useful data to perform experimental calibrations of radiation measuring devices to be used prior to site U, Th, K ore explorations or geological surveys or integrated into airborne screening tools. The measured results obtained are discussed in detail.
Benzer Tezler
- Distribution of radionuclides in Arıklı region (Çanakkale/Ayvacık) and possible causes
Arıklı bölgesinde (Çanakkale/Ayvacık) radyonüklitlerin dağılımı ve olası nedenleri
GÜLCAN TOP
Doktora
İngilizce
2022
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL ÖRGÜN TUTAY
DOÇ. DR. GÜRSEL KARAHAN
- Sivas Yıldızeli-Kiremitli köyü ve Kızıldağ radyoaktif zuhurlarının gama-spektrometrik incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ULVİ ULUSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
1987
Maden Mühendisliği ve MadencilikCumhuriyet ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAMIK KEMAL ARAS
- Gama radyasyon dozunun ZnO ve Cu katkılı TiO2 nanoyapıların metanol ve amonyak algılama özelliklerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of gamma radiation dose on methanol and ammonia sensing properties of ZnO and Cu doped TiO2 nanostructures
YALÇIN URFA
Doktora
Türkçe
2022
Fizik ve Fizik MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ALTINDAL
- Radyolojik güvenlik amaçlı kullanım için NAI(TI) dedektörlü gama spektroskopi tekniğinin yerinde taramayla radyoizotop tanımlanması ve doz hızı ölçümlerine uygulanabilirliğinin incelenmesi
Investigation of the applicability of gamma spectroscopic technique with NAI(TI) detector to in-situ radioisotope identification and dose rate measurements for radiological safety purposes
TUĞÇE SARİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Fizik ve Fizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiMedikal Fizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK YÜCEL
- Design of a si-pin based gamma detector used for the assessment of environmental radioactivity
Çevresel radyasyon seviyesinin ölçümü için kullanılabilecek sı-pın bazlı bir gama dedektörünün tasarımı
GÖKÇEN TATAROĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiFizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENAP ŞAHABETTİN ÖZBEN