İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Antlaşmasının İstanbul açısından değerlendirilmesi (1930-1964)
Evaluation of Residing, Trade and Circulation Agreement with regards to İstanbul (1930-1964)
- Tez No: 593181
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET KALA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Antlaşması, Yunan Uyruklu Rum, 1930, İstanbul, 1964, Residing, Trade and Circulation Agreement, Greek National, 1930, Istanbul, 1964
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İstanbul Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 268
Özet
1923'te Türkiye ile Yunanistan arasındaki mübadele anlaşmasıyla milyonlarca Türk ve Rum iki ülke arasında yer değiştirmiş; Mübadele dışında bırakılan İstanbul Rumları ile Batı Trakya Türkleri, Lozan Antlaşmasında yaşadıkları ülkelerin“azınlık”statüsündeki vatandaşları olarak kabul edilerek ikamet ettikleri bölgelerde bırakılmıştır. 1930'da Türkiye ve Yunanistan hükümetleri“İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Antlaşması”adıyla anılan; iki ülke ilişkilerini geliştirmeyi ve mübadeleden kalan sorunlarını çözmeyi amaçlayan bir antlaşma imzalanmıştır. Atatürk ile Venizelos arasındaki antlaşma sayesinde, her iki ülke vatandaşları diğerinin ülkesinde istediği yerde yerleşme (ikamet), mal edinme, serbest dolaşım ve ticaret yapma haklarına sahip olacaklardı. Antlaşma iki yıllık sürelerle yenilenerek 34 yıl boyunca yürürlükte kalmıştır. Antlaşmaya istinaden yaklaşık 12.000 Yunanistan uyruklu Rum İstanbul'a yerleşmiştir. Bu süreçte, askerlik hizmeti yapmak istemedikleri için Türk vatandaşlığından ayrılıp, Yunanistan uyruğuna geçen Rumlarla birlikte İstanbul Rum cemaati 100.000 civarında bir nüfusa erişmiştir. 1963-64'te Kıbrıs'ta alevlenen ve EOKA terör örgütünün Kıbrıs'ı Yunanistan'a bağlamak amacıyla yaptığı katliamlara Yunanistan'ın açık desteği ve İstanbul'da yaşayan bazı Rumların amacı ENOSİS politikalarına hizmet olan illegal örgütlerdeki faaliyetlere iştirakleri gibi olumsuz gelişmeler karşısında Türk kamuoyunda oluşan infiale istinaden Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, 16 Mart 1964 tarihinde“İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Antlaşmasını”tek taraflı olarak feshetmiştir. İllegal faaliyetleri tespit edilenlerin 24 ila 48 saat içinde; Yunanistan uyruklu diğer Rumların ise en geç iki yıl içinde Türkiye'yi terk etmeleri istenmiştir. Antlaşmanın feshiyle yurtdışına çıkarılanlar için günümüzde bazı yayın organlarında,“sürgün”ve“tehcir”gibi yanlı ifadelerin kullanılması ve bu işlemden dolayı Türkiye Cumhuriyeti'nin benzer birtakım mesnetsiz ithamlara maruz bırakılması büyük bir haksızlıktır. Çünkü, 1930'daki antlaşma; iki devletin dostluk ve iyi niyet göstergesi olarak imzaladığı iki yıllık sürelerle tahdit edilmiş olan bir tür geçici oturum ve serbest dolaşım“vize”anlaşmasıdır. 1964'te Türkiye Cumhuriyeti'nin antlaşmayı tek taraflı olarak yürürlükten kaldırması, antlaşmanın 36. maddesinde tanımlanmış olan tek taraflı fesih hakkının kullanılmasından ibarettir ve tamamen hukukidir. Tezimiz, 1964'te antlaşmanın feshine sebep olan unsurlar ile özellikle fesihten sonraki sürecin İstanbul'un ticari ve sosyal hayatına tesirleri ve nihayet İstanbul'un demografik yapısı içinde Rum cemaatinin giderek azalmasında bu fesih işleminden doğan etkilerin olup-olmadığını tespit etmek amacındadır. Çalışmamız, döneme tanıklık edenlerin ifadelerine ve elde edilen bilgi ve belgelere dayandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
In 1923, millions of Turks and Greeks replaced as a result of commutation agreement; Greeks in Istanbul and Turks in Western Thrace which were out of commutation, in the Treaty of Lausanne, they were accepted as“minority”citizens of the countries where they lived and left in their regions of residence. In 1930, Turkey and Greece governments signed an agreement which aimed to developing relations between two countries and solving problems about commutations, namely“Residing, Trade and Circulation Agreement”. Thanks to the agreement between Ataturk and Venizelos, citizens of each country would have a right for a place for resindence in the other country, acquisition of property, free movement and trade. This agreement remained in force during 34 years by renovation. Referring to agreement, approximately 12.000 Greeks (Greek national) settled in Istanbul. Within this period, the Istanbul Greek community has reached a population of around 100,000 with Greeks which abondened citizenship because they did not want to do military service. In 1963-64, government of Republic of Turkey unliterally cancelled Residing, Trade and Circulation Agreement in 16 March 1964 referring to indignance Turkish public opinion which arised as a result of negative developments such as Greek public support for the massacres committed by the EOKA terrorist organization with the aim of connecting Cyprus to Greece in Cyprus and Greeks's, which were living in Istanbul, participation in illegal organizations serving ENOSIS policies. Those whose illegal activities were identified within 24 to 48 hours; Greeks (Greek national) were asked to leave Turkey within two years. It is a great injustice that for those, issued abroad by the termination of the agreement, today in some media outlets,“exile”and“deportation”as the use of biased statements and exposing the Republic of Turkey to a similar number of baseless accusations because of this transactions. This is because, the agreement in 1930 was a form of temporary residence and free movement 'visa' agreement which was signed between two countries as a sign of friendship as well as and has been restricted for two years. In 1964, the Republic of Turkey unilaterally cancelled the agreement and this was composed of the use of unilateral termination right as defined in Article 36 in agreement and this was completely legal. Our thesis aims to determine whether the elements which caused the termination of the treaty in 1964 and especially the effects of the post-termination process on the commercial and social life of Istanbul and finally the effects of this termination process on the decrease of the Greek community within the demographic structure of Istanbul. Our study is based on the statements of the witnesses and the information and documents obtained.
Benzer Tezler
- 6/7 Eylül 1955 olaylarının Türkiye Rumları üzerindeki etkileri: 1955-1959
The effects of the incidents of 6/7 September 1955 on Turkey Greeks: 1955-1959
RESUL BABAOĞLU
- Türk- Yunan ilişkilerinde 1964 krizi ve Yunan vatandaşlarının sınır dışı edilmeleri
1964 crisis between Turkish and Greek relations and expulsion of Greek citizens
AYTÜL ALTAN ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihYıldız Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELÇİN MACAR
- Yunan uyrukluların Türkiye'den sınır dışı edilmeleri (1964-1965)
Deportation of Greek citizens from Turkey (1964-1965)
ALPASLAN REMZİ KALLİMCİ
- E-ticaret ve e-ticaret talebini etkileyen faktörler: Erzurum ilinde bir uygulama
E-commerce and factors affecting e-commerce demand: An aplication in Erzurum province
AYŞEGÜL KURT
- Yeşil lojistik uygulamalarının algılanan hizmet değerine etkisinin Gloval Ölçeği ile belirlenmesi: Kargo şirketi müşterileri üzerine bir araştırma
Determination of the effect of green logistics practices on perceived servise value by Gloval Scale: A research on cargo company customers
MERVE YAHŞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeBandırma Onyedi Eylül ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve Lojistik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE AYDIN