II. Bayezid Dönemi cami ve mescidlerinde (Tokat-Amasya-Edirne ve İstanbul) mimari süsleme programı
Architectural decoration programme in mosques and masjids (in Tokat-Amasya-Edirne ve Istanbul)on the period of Sultan Bayezid II
- Tez No: 596747
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURİ SEÇGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 351
Özet
Bu çalışmada Osmanlı Devletinin imparatorluğa dönüşüm aşamasında erken dönemden klasik döneme önemli bir köprü oluşturan Sultan II. Bayezid dönemi mimarisinin, bazı cami ve mescid yapılarındaki süsleme programı incelenmeye çalışılmıştır. Sultan II Bayezid'in başkent İstanbul'da yaptırdığı büyük külliyesiyle birlikte Tokat, Amasya ve Edirne'de yaptırdığı külliyeler ve camilerle Osmanlı mimarlık tarihine önemli katkıları olmuştur. Plan ve süsleme özellikleri yönünden dönemin mimari eğilimlerini yansıtan bu yapılar mimari tasarımlarının yanı sıra sosyal yaşamdaki işlevleriyle de önem kazanmaktadırlar. Dönem bütünlüğünde mimari gelişim izlenirken süsleme programı da çeşitlilik kazanarak ilerlemiştir. II. Bayezid döneminin gerek cami gerekse diğer dini ve sivil yapılarında plan şeması belirgin bir şekilde farklılaşırken süsleme programının da özellikle taş ve ahşap malzemeye dayalı uygulamalarda büyük bir gelişme kaydettiği görülür. II. Bayezid döneminin imar faaliyetleri çok geniş bir coğrafyayı kapsamakla birlikte, bu çalışma Tokat, Amasya, Edirne ve İstanbul örnekleriyle sınırlı kalmıştır. Birçok yangın, deprem, sel baskını gibi afetlere maruz kalan dönem yapılarında büyük hasarlar meydana gelmiş olsa da, söz konusu yapıların bazıları çeşitli dönemlerde gerçekleşen onarımlarla özgün niteliklerini kısmi olarak günümüze taşıyabilmişlerdir. Yapıların günümüze ulaşan fonksiyonel öğelerinde yer alan süsleme unsurları, taş, ahşap, alçı, maden, çini, kalemişi ve hat sanatı detaylarıyla incelenmiştir. Döneme Sultan Bayezid'in banisi olduğu yapılar damgasını vursa da dönemin devlet adamları da bahse konu şehirlerde önemli ibadet yapıları inşa ettirmişlerdir. Ayrıca İstanbul'un fethiyle birçok kilise de dönemin devlet adamları tarafından cami veya mescide dönüştürülmüştür. Dolayısıyla kiliseden camiye dönüştürülen bu yapılarda da dönemin özellikle süsleme anlayışına paralel bazı uygulamalara rastlanabilmektedir. Bu tezin amacı Tokat, Amasya, Edirne ve İstanbul'da bulunan II. Bayezid döneminin başlıca ibadet yapılarındaki süsleme programlarını inceleyerek dönemin mimari süsleme tercihlerini ve üslup özelliklerini ortaya koymaktır.
Özet (Çeviri)
This study investigates the decoration programs of places of worship during the reign of Sultan Bayezid II, which marked an era that bridged the early period and the classical period in architecture during the formative years of the Ottoman Empire. Sultan Bayezid II made significant contributions to the history of Ottoman architecture with the large social complex (külliye) he had built in the capital Istanbul as well as the social complexes and mosques in Tokat, Amasya and Edirne. These buildings are important not only because they reflect the architectural tendencies of the period with regard to planning and decoration but also because of their function in public life. It is of notice that as the period progresses, the decoration programs diversify in line with architectural developments. During the reign of Bayezid II, as the plans of the mosques and other religious buildings as well as public buildings change significantly, the decoration programs develop especially with the application of stone- and woodwork. Although the reconstruction activities of the period span a very wide geography, this study is limited to examples from Tokat, Amasya, Edirne and Istanbul. Despite major damages in the buildings of the period due to many disasters such as fires, earthquakes and floods, it has been possible to preserve some of the original characteristics of these buildings, thanks to repairs and conservation work carried out in various periods. The following ornamental features, which survived as part of the functional elements of the buildings, have been examined in detail: stonework, woodwork, plasters, metalwork, tiles and calligraphy. Although the period is marked by structures of which Bayezid II was the patron, the statesmen of the period also built important places of worship in the cities under consideration in this study. Furthermore, following the conquest of Istanbul, many churches were converted into mosques and Islamic prayer rooms. Therefore, these converted buildings also have certain applications that parallel
Benzer Tezler
- II. Bayezid Dönemi'nde İstanbul'da su yolu ve su yapılarının mimari özellikleri ve güncel koruma sorunları
Architectural features and current conservation issues of waterways and water structures constructed in İstanbul during the II. Bayezid Period
BEDRANA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkİSTANBUL BEYKENT ÜNİVERSİTESİMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAMZE KAYMAK HEİNZ
- İstanbul klasik dönem camilerinde mahfil kalem işi örnekleri (Yavuz Sultan Selim Cami ve Beyazıt Cami)
Example of mahfel painted decoration in Istanbul classial period masques (Yavuz Sultan Selim Mosque and Beyazıt Mosque)
NURSEDA BALCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarNecmettin Erbakan ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ FUAT BAYSAL
- Khora Manastır Kilisesi: Cami ve müze örneği
Khora Monastery Church: Mosque and museum example
MİRAY CAN KIRKOÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKİ BOLEKEN
- Gebze Menzilhane hamamı restorasyon projesi
The restoration project of Gebze Menzilhane bath
İLAYDA İKBAL ŞAN YAMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN
- II. Bayezid döneminde Osmanlı Devleti'nin Batı sınırı ve bir serhad bölgesi olarak Bosna Sancağı
The Western border of the Ottoman Empire in the period of II. Bayezid and Bosnia Sanjak as a serhad region
ADEM KELEŞ