İstanbul klasik dönem camilerinde mahfil kalem işi örnekleri (Yavuz Sultan Selim Cami ve Beyazıt Cami)
Example of mahfel painted decoration in Istanbul classial period masques (Yavuz Sultan Selim Mosque and Beyazıt Mosque)
- Tez No: 903057
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ FUAT BAYSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Yavuz Sultan Selim Camii, Beyazıt Camii, Kalemişi, Müezzinler Mahfili, Hünkâr Mahfili, Tezyinat, II. Bayezid Dönem, Yavuz Sultan Selim Mosque, Beyazıt Mosque, Pencil work, Muezzin's Gallery, Sultan's Gallery, Illumination, Bayezid II Period
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
16. yüzyıl, Osmanlı Devleti'nin ekonomik ve siyasi yönden başarılı ve zirve olduğu dönem olmasının yanında Osmanlı sanatının gelişmesini sağlayan önemli bir yüzyıldır. Yavuz Sultan Selim Camii ve Beyazıt Camii Osmanlı mimarisinin gelişimini ve kimliğini kazandırmış olmalarıyla birlikte, Klasik Dönem süsleme sanatının örneklerini barındıran ve Osmanlı Klasik Dönemi'nde inşa edilmiş camilerdendir. Çalışmanın odaklanmış olduğu İstanbul klasik dönem camilerindeki mahfil kalemişi örnekleri, kalemişi tekniklerinden biri olan ahşap üstü kalemişi tekniğinin dikkate değer uygulamalarını barındırmaktadır. Bu teknik, özellikle mahfiller üzerinde detaylı bir şekilde incelenebilir ve dönemin sanat anlayışını yansıtan estetik unsurlar hakkında bilgiler sunar. Ahşap üstü kalemişi tekniği, sadece yapısal bir işlev taşımakla kalmayıp aynı zamanda dönemin sanat zevkini ve süsleme anlayışını da yansıtmaktadır. Mahfillerde uygulanan kalemişi bezemeler, o dönemde tercih edilen renkleri, kullanılan motifleri ve hâkim olan üslupları görsel birer belge niteliğinde sunmaktadır. Böylece, kalemişi sanatının gelişim evreleri, kullanılan malzemelerin çeşitliliği ve tekniklerin incelikleri üzerinden Osmanlı klasik dönemi kalemişi sanatını mahfiller aracılığıyla ortaya konmaktadır. Çalışma beş bölümde oluşmaktadır. Birinci bölümde, araştırmanın amacı ve önemi, araştırmanın konusu, yöntemi ve araştırmanın çerçevesi ve literatürü yer almaktadır. İkinci bölümde, Kalemişi sanatı ve mahfiller başlıkları altında; tanımlar, kullanılan malzemeler, motifler, teknikler ve Bayezid dönemi tezyinat özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde, konuyu oluşturan Yavuz Sultan Selim Camii ve Beyazıt Camii tarihçesi ve mimari özelliklerine yer verilmiştir. Dördüncü bölüm ise, katalog kısmı olup Yavuz Sultan Selim Camii ve Beyazıt Camisinin hünkâr mahfili ve müezzin mahfili anlatılmaktadır. Tez kapsamının son bölümü oluşturan beşinci bölüm ise değerlendirme ve sonuç kısmıdır. İncelenen mahfiller genel olarak kıyaslanmış benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
The 16th century was not only a period in which the Ottoman Empire reached its peak in terms of economic and political success, but also an important century that contributed to the development of Ottoman art. Yavuz Sultan Selim Mosque and Beyazıt Mosque are among the mosques built during the Ottoman Classical Period, which played a key role in shaping and defining Ottoman architecture, and they feature examples of Classical Period ornamentation. The examples of pencil work on the mahfils of Istanbul's Classical period mosques, which are the focus of this study, contain remarkable applications of one of the pencil work techniques, pencil work on wood. This technique can be analyzed in detail, especially on the mahfis, and provides information about the aesthetic elements reflecting the artistic understanding of the period. The painted decoration technique on wood not only has a structural function, but also reflects the artistic taste and ornamentation understanding of the period. The painted decorations applied in the mahfils present the preferred colors, the motifs used and the dominant styles as a visual document. Thus, through the developmental stages of the art of the painted decoration, the variety of materials used and the subtleties of the techniques, the art of painted decoration in the Ottoman classical period is revealed through the mahfils. The study consists of five chapters. The first chapter includes the purpose and importance of the research, the subject of the research, the method and the framework and literature of the research. In the second chapter, under the titles of painted decoration art and mahfils; definitions, materials used, motifs, techniques and information about the Bayezid period ornamentation features are given. In the third section, the history and architectural features of Yavuz Sultan Selim Mosque and Beyazıt Mosque are given. The fourth chapter is the catalog part and the sultan's gallery and muezzin's gallery of Yavuz Sultan Selim Mosque and Beyazıt Mosque are described. The fifth part, which constitutes the last part of the thesis, is the evaluation and conclusion part. The analyzed mahfils were compared in general and their similarities and differences were revealed.
Benzer Tezler
- İstanbul Selatîn Camilerinde Edirnekâri
Edirnekâri in İstanbul Selatîn Mosques
ETEM KARADENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA NASUHİ ÇELEBİ
- Anadolu Türk Evi'nde ahşap üzeri kalem işi bezeme
Hand-drawn ornaments on wood in Anatolian Turkish House
NURCAN SERTYÜZ
Doktora
Türkçe
2022
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN KUNDURACI
- İstanbul Kılıç Ali Paşa Camii kalemişi programı
İstanbul Kılıç Ali Pasha Mosque decoration program
TUBA GÜNEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN ERKAN KAFKAS
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Klasik dönem İstanbul camilerinde müezzin mahfilleri
The muezzin loges in the classsical period mosques in İstanbul
ELİF İNANÇ KAVAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ DOĞANAY