Şeyh Şamil ve Müridizm hareketi
Sheikh Shamil and Muridism movement
- Tez No: 597042
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYHAN AFŞIN ÜNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Caucasus, Ottoman, Russia, Sheikh Shamil, Muridism
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Avrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Karadeniz Kafkasya Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Şeyh Şamil ve Müridizm Hareketi Kafkasya'nın özgürlük mücadelesini oluşturmasından dolayı Rus ve Kafkas tarihinin önemli kısımlarını oluşturur. Rusların Karadeniz politikaları ile başlayan süreç Kafkasya işgalinin de önünü açmıştır. Bu gelişmeler üzerine Kafkasya halkları doğal olarak bu girişimlere tepki vermiştir. Bu tepkinin ilk adımı İmam Mansur ile atılmıştır. Daha sonra ise Şamil'in 25 yıl boyunca mücadele verdiği Kafkasya topraklarının kendine has özelliklerinin getirdiği zorluklar bu yüzyılın anlaşılmasını da zorlaştırmıştır. Kafkasya coğrafyası tarihsel dönemlerin her safhasında dikkate değer bir coğrafya olarak karşımıza çıkmıştır. Birçok kültürün buraya hakim olmasıyla bu coğrafyanın farkına varılmıştır. Kafkasya'nın yerel halklarının yanı sıra dışardan gelen halklarında bu coğrafyada uzun yıllar yaşadıkları görülmüştür. Sahip oldukları yeraltı ve yerüstü zenginlikleri birçok medeniyetin buraya ilgi duymalarını sağlamıştır. Kafkasya'da islami öğretilerinden ayrılmadan mücadele vermiş olan Şamil, Nakşibendi hareketinin eğitimini daha çocukluk yıllarından itibaren iyi bir eğitim alarak mücadelesinin temelini bu geleneğe dayandırmıştır. Tarihsel süreçte hakimiyet altına alınan Kafkasyalılar, Osmanlıların bölgeye gelmesiyle huzura kavuşmuşlardır. Osmanlı Devleti hakim olduğu her coğrafyada izlediği politikayı Kafkasya'da da özenle izlemiştir. Osmanlı hakimiyetinin 16. Yüzyıl başlarından itibaren zayıflamasıyla bölgede Rusya hakimiyeti baş göstermiştir. Rusya'nın 1774 Küçük Kaynarca ile bu bölgedeki dengeleri lehine değiştirmesiyle Kafkasya için yeni bir dönem başlamıştır. Özellikle Kırım'ın ilhakından sonra Kafkasya'da Ruslara karşı tam anlamıyla Kafkasya özgürlük mücadelesi başlamış oluyordu. Kafkasya işgaline karşı ortaya çıkan bu direnç İmamlar Dönemininde başlamasına sebep olmuştur. İmam Mansur ile başlayan Kafkasya özgürlük mücadelesi İmam Gazi Muhammed, Hamzat Bek ve Şeyh Şamil'in liderliklerinde hız kesmeden devam etmiştir. Kafkasya'da ortaya çıkan bu güç en parlak dönemine Şeyh Şamil döneminde ulaşmıştır. Şeyh Şamil'in bu mücadelesi tam olarak müridizm halini almış olarak Kafkasya özgürlük mücadelesini oluşturmuştur. Şeyh Şamil ve müridizm hareketi, islamiyetin gaza ve cihad anlayışına uygun bir şekilde devam etmiştir. Müridizm hareketi, Şamil'in naiplerinin, taraftarlarının ve Kafkasya halklarının yoğun ilgisiyle karşılaşmıştır. Şeyh Şamil'in Kafkasya mücadelesinin başına geçmesiyle de farklı bir boyuta geçmiştir. Kafkasya'da ortaya çıkan bu mücadelenin kökenleri gaza ve cihat anlayışının getirdikleri olarak tarih sahnesinde yerini almıştır. Özellikle İmam Mansur ile başlayan bu süreç Şeyh Şamil ile en güçlü dönemini yaşarken Rusların sert ve farklı önlemleri ile karşılaşmıştır. Ruslar, Kafkasya mücadelesini ortaya çıktığı andan itibaren küçümsemişlerdir. Ruslara karşı verilen müridizm hareketi mücadelesi Şeyh Şamil liderliğinde 25 yıl sürmüştür. Genel olarak Kafkasya'nın Kuzeyinde daha çok yoğunluk göstermiş olan Müridizmin Kafkasya'da güçlenmesi ve güç kaybetmesi ekseninde Rusların Kafkasya'yı işgalini, Kafkasyalıların özellikle Dağıstanlıların özgürlük mücadelesi, son olarak da müridizm kavramının Kafkasya'da ortaya çıkması araştırma eserleri incelenerek ele alınmıştır. Şeyh Şamil ve Müridizm kavramları Kafkasya'da beraber anılmaktadır. Kafkasya tarihinin 1783'de Rusların Kırım işgalinden sonraki evrelerini daha iyi anlamamız için İmam Mansur, Gazi Muhammed, Hamzat Bek ve özellikle Şeyh Şamil'in mücadeleleri ekseninde müridizm kavramını çok iyi bilmemiz gerekmektedir. Şeyh Şamil'in müridizm hareketinin temel dayanağı islami özellikler olmuştur. Kafkasya topraklarında Ruslara verdiği mücadele müridizm ekseninde özgür bir Kafkasya düşüncesine inandırmayı başarmıştır. Şeyh Şamil ve müridizm hareketi Kafkasya ve Rusya tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Şeyh Şamil bu hareket yıllarında özgürleşmiş Kafkasya uğruna kesin bir tavırla taviz vermeden mücadele etmiştir. Yapılan araştırmalar sonucu Kafkasya tarihinin tam olarak bilinmeyenleri Şeyh Şamil ve müridizm hareketinin tarihsel süreci anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Anahtar Kelimeler : Kafkasya, Osmanlı, Rusya, Şeyh Şamil, Müridizm
Özet (Çeviri)
The issue of Sheikh Shamil and the Muridism Movement has been one of the most important issues of the 19th century. The difficulties brought about by the peculiar characteristics of the Caucasus territory, where Shamil struggled for 25 years, made it difficult to understand this century. The geography of the Caucasus has emerged as a remarkable geography at every stage of historical periods. Many cultures dominated here and this geography was realized. In addition to the local peoples of the Caucasus, it has been observed that they lived in this geography for many years. Their underground and surface wealth has attracted many civilizations. Shamil, who fought without leaving the Islamic teachings in the Caucasus, has based the tradition of the Naqshbandi movement on the basis of this struggle by receiving a good education since childhood. The Caucasians, who have been dominated in the historical process, have gained peace with the arrival of the Ottomans in the region. The Ottoman Empire has followed diligently the policy it pursued in every geography it has dominated in the Caucasus. With the weakening of Ottoman domination from the beginning of the 16th century, Russian domination in the region started. A new era for the Caucasus began with the change of the balance in this region with Russia in 1774 Küçük Kaynarca. Particularly after the annexation of Crimea, the Caucasus freedom struggle against the Russians started in the Caucasus. This resistance against the occupation of the Caucasus led to the beginning of the Imams Period. The struggle for freedom in the Caucasus, which began with Imam Mansur, continued unabated in the leadership of Imam Ghazi Muhammad, Hamzat Bek and Sheikh Shamil. This power that emerged in the Caucasus reached its most brilliant period during the period of Sheikh Shamil. This struggle of Sheikh Shamil has become exactly muridism and formed the struggle for freedom in the Caucasus. Sheikh Shamil and the muridism movement continued in accordance with Islam's concept of gaza and jihad. The movement of muridism met with the intense interest of Shamil registers, supporters and the peoples of the Caucasus. With Sheikh Shamil taking over the leadership of the Caucasus struggle, he changed to a different dimension. The origins of this struggle in the Caucasus took place on the stage of history as the implications of gas and jihad. This period, which started especially with Imam Mansur, was the most powerful period of Sheikh Shamil and he met with the harsh and different measures of the Russians. The Russians despised the moment of the Caucasus struggle. The struggle for the muridism movement against the Russians lasted 25 years under the leadership of Sheikh Shamil. In the axis of empowerment and loss of strength of Muridism, which is more concentrated in the North of the Caucasus in general, the occupation of the Caucasus by the Russians, the struggle for freedom of the Caucasus, especially the Dagestanis, and finally the emergence of the concept of muridism in the Caucasus were investigated. The concepts of Sheikh Shamil and Muridism are mentioned together in the Caucasus. In order to better understand the phases of the Caucasus history after the Crimean occupation of the Russians in 1783, we need to know the concept of muridism very well on the axis of the struggles of Imam Mansur, Gazi Muhammad, Hamzat Bek and Sheikh Shamil. The main basis of Sheikh Shamil's muridism movement was the Islamic features. His struggle against the Russians in the Caucasus has succeeded in convincing a free Caucasus idea on the axis of muridism. Sheikh Shamil and the movement of muridism has been an important milestone in the history of the Caucasus and Russia. Sheik Shamil fought for the sake of emancipated Caucasus without any concession. As a result of the researches, the unknowns of the history of the Caucasus will help to understand the historical process of Sheikh Shamil and the muridism movement.
Benzer Tezler
- Kafkasya'dan Uzunyayla havalisine göçler ve iskân (1859-1876)
The migrations from caucasia to Uzunyayla vicinity and settlement (1859?1876)
TOLGA AKAY
- Çeçenistan'ın siyasi coğrafyası
Political geography of Chechnya
SEFA SOLE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
CoğrafyaMarmara ÜniversitesiTürk Dünyası Coğrafyası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL KURT
- Kafkasya'da müridizm hareketi ve Şeyh Şamil
Muridism movement and Sheikh Shamil in the Caucasus
YAĞMUR BURAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihIğdır ÜniversitesiGenel Türk Tarihi Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜRKAN ARIK
- Maraş bölgesine Kafkasyalı kavimlerin iskanları (Çerkes-Çeçenler)
Settlements of Caucasian peoples in the Marash region (Circassian-Chechens)
RECEP ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA EDİP ÇELİK