Doğu Marmara otomotiv sanayi kümesinin evrimsel ekonomik coğrafya perspektifinden analizi
Analyzing the Eastern Marmara automotive cluster from the perspective of evolutionary economic
- Tez No: 598653
- Danışmanlar: PROF. DR. YİĞİT EVREN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Evrimsel ekonomik coğrafya, uyum döngüsü, kümelenme, otomotiv sanayi, Doğu Marmara, Evolutionary economic geography, adaptive cycle, clustering, automotive industry, Eastern Marmara
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehir Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Bu çalışmada Türkiye'de otomotiv sanayi sektörünün yoğunlaştığı Doğru Marmara (Bursa, İstanbul, Kocaeli, Sakarya) otomotiv sanayi kümesinde 2008 yılı sonrasında yaşanan değişim incelenmiştir. Küme, firmalara pozitif dışsallık sağlayan bir mekânsal organizasyon olarak özellikle 1990'lar ve 2000'ler itibariyle geniş bir tartışma alanı bulmuştur. Bu tartışma alanı kümelerin iç işleyişini anlamaya, politika aracı olarak kümeleri değerlendirmeye yönelik birçok çalışmaya zemin oluşturmuştur. Bu süreçte literatürde eksik olan küme evrimi konusuysa evrimsel ekonomik coğrafya ve evrimsel ekonomik coğrafya çatısı altındaki uyum döngüsü yaklaşımıyla 2000'ler sonrasında literatürde geniş bir yer almaya başlamıştır. Literatürün geldiği bu noktada, Doğu Marmara otomotiv sanayi kümesi değişimini inceleyen bu çalışma, evrimsel ekonomik coğrafya ve uyum döngüsü yaklaşımını teorik arka plan olarak almıştır. Çalışmanın analitik zeminiyse küme literatüründe sıkça atıfta bulunulan kavramlardan ve bu kavramların ilişkilerinden oluşan, evrimsel ekonomik coğrafya ile uyum döngüsü yaklaşımı kapsamında küme değişim analizi için önerilen eylem, ağ, bağlam analitik çerçevesi olarak belirlenmiştir. Doğu Marmara otomotiv sanayi kümesi, Türkiye otomotiv sanayi sektöründe olduğu gibi 2005 sonrası dönemde Ar-Ge, tasarım ve teknoloji yönetiminin hâkim olduğu bir yapıya sahiptir. Ayrıca, kümenin hem üretim hem de pazar anlamında güçlü küresel bağlantılarının olması ve ana firmaların küresel firmaların iştiraki olması, sektörün küresel anlamda geçirdiği değişimin kümede de etkili olmasına neden olmuştur. Bu dönem içerisinde, aktörler yenilik yaparak değişime uyum sağlamaya çalışmıştır. Bununla ilişkili olarak, 2008 yılında 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Ar-Ge merkezlerinin kurulmaya başlanması, Doğu Marmara otomotiv sanayi kümesindeki birinci yan sanayilerin sektörün değişen koşullarına uyum sağlaması için gerçekleştirdiği temel eylemdir. Yaşanan değişime uyum sağlamak için gerçekleştirilen bu eylem ve bu eylemle ilişkili diğer eylemler aktörlerin mevcut ağ yapılarını da değiştirmiş ve yeni ağlar kurmalarını sağlamıştır. Bu kapsamda, çalışma kümede yaşanan bu değişimi tespit etmek ve bu değişimin arkasındaki nedenleri araştırmayı, değişimin nasıl gerçekleştiğini incelemeyi amaç olarak belirlemiştir. Bu amaçla, tezin analitik zemin olarak aldığı eylem, ağ, bağlam kavramlarından ve ilişkilerin oluşan analitik çerçeve geliştirilmeye çalışılmış ve bu analitik çerçeve üzerinden saha araştırması yapılmıştır. Saha araştırmasında çalışmanın odağındaki birinci yan sanayilere nicel yöntem doğrultusunda anket uygulanmış ve bu yöntem sonucunda değişim, bu değişimin eylem ve ağda farklılaşmaları tespit edilmiştir. Bununla birlikte, nitel yöntemle ana sanayi, STK ve birinci yan sanayiler ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilerek değişimin nedenleri ve nasıl gerçekleştiği incelenmiştir. Sonuç olarak çalışmada, Doğu Marmara otomotiv sanayi kümesinin bir değişim geçirdiği, bu değişimin aktörlerin gerçekleştirdikleri eylemlerde, kurdukları ağlarda ve kümenin bağlamında görüldüğü tespit edilmiştir. Ancak, küresel ilişkileri güçlü olan kümede, küresel etkilerin küme bağlamını büyük oranda belirlediği görülmüştür. Ayrıca kümede yaşanan değişime her aktör aynı şekilde tepki göstermemiş, aynı eylemleri gerçekleştirmemiş ve kurdukları ağlarda aynı değişimler yaşanmamıştır. Bu sonuçlar eylem, ağ, bağlam analitik çerçevesinin geliştirilmesi gereken yönleri açısından küresel etkilerin küme değişimi analizine dâhil edilmesi gerektiğini; her aktörün kümedeki değişime aynı şekilde tepki göstermediğini ve eylem, ağ, bağlam kavramları arasındaki ilişkilerin eşit olmadığını, bağlamın eylem ve ağı belirlediğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
In this dissertation, the evolution of Eastern Marmara (Bursa, İstanbul, Kocaeli, Sakarya) automotive cluster which is the heart of Turkey's automotive industry after 2008 is examined. Cluster as a spatial organization providing positive externalities to firms has had a wide discussion area from the 1990s and 2000s. This discussion area has provided researchers to find out how the clusters work and to evaluate cluster as a policy implementation tool. Cluster evolution which was missing in this literature has become a subject through evolutionary economic geography and adaptive cycle approaches after 2000s. At this point, this study examining the evolution of Eastern Marmara automotive cluster takes the evolutionary economic geography and adaptive cycle approaches as a theoretical background. For the study tri polar framework consisting action, network, context and their relations has taken as analytical base. The concepts of this framework are highly cited in cluster literature and it was proposed for the evolutionary economic geography and adaptive cycle approach. The Eastern Marmara automotive cluster has been in the context of R&D, design and technology management after 2005 as automotive industry in Turkey. In addition, the global evolution and changes of automotive industry also affect the cluster having global networks in terms of both production and market relations and having global original equipment manufacturer. In this period with the Law No. 5746 issued in 2008, R&D centers have been established as main action of actors to adapt themselves for new conditions. This and related actions also have changed actor's networks and provide them to have new relations. In this context, this study aims to determine the change and examine reasons behind it. For this purpose, the action, network, context analytical framework was tried to develop and filed search was conducted by means of this background. In field search, survey was applied to first tier suppliers in the context of quantitative method and with this method the change and its differentiations based on action and network was determined. Also, as qualitative method, semi structured interviews with main firms, civil society organizations and first tier suppliers were conducted and reasons behind the change were examined. As conclusion, the study shows that there has been a evolution in Eastern Marmara automotive cluster in terms of action, network and context. However, the global effects have mostly constructed the context of cluster having strong global relations. Also, all actors have not acted same to adapt themselves; they have had different actions and relatedly evolution of their networks have been different. In the scope of the dimensions to be developed for action, network and context analytical framework these conclusions show that the global relations should be included to the analyze of cluster change; all actors do not react the same to change and the relations between action, network and context are not equal.
Benzer Tezler
- Bölgesel rekabet gücü ve yenilikçilik: İstanbul ve Doğu Marmara bölgesi/Otomotiv sektörü
Regional competitiveness and innovativeness: Istanbul and Eastern Marmara region/Automotive industry
AYŞE NUR ALBAYRAK
Doktora
Türkçe
2009
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN ERKUT
- Doğal gaz ve LPG'nin kullanım alanları, dünyadaki ve Türkiye'deki rezerv, üretim ve tüketim miktarı ve taşıtlarda kullanımı
The uses of natural gas and LPG, amounts of world and Turkey reserves, productions and consuptions and the uses in transportation
BORA SAKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiOtomotiv Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT ÖZAKTAŞ
- Kimyasal buhar biriktirme yöntemi ile volfram çekirdekli bor fiber üretiminde sistem tasarımı
System design in tungsten-cored boron fiber production by chemical vapor deposition
SELİM ERTÜRK
Doktora
Türkçe
2012
Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL DUMAN
- Kişilik özellikleri ile toplumsal cinsiyet algı düzeyleri arasındaki ilişki: Orta kademe yöneticiler örneği
The relationship between personality traits and gender perception levels: The case of mid-level managers
ALEYNA NUR KARDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeSakarya Üniversitesiİnsan Kaynakları Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCAY YILMAZ