Tarım işletmelerinin üretim tercihlerini etkileyen faktörlerin analitik hiyerarşi süreci (AHS) yöntemiyle analizi: Çanakkale ili Kumkale Ovası örneği
Analysis of factors affecting the production preferences of agricultural enterprises by analytical hierarchy process (AHS) method: Case of Kumkale Plain in Çanakkale
- Tez No: 602909
- Danışmanlar: PROF. DR. DUYGU AKTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Üretici Tercihleri, Çok Kriterli Karar Verme, Analitik Hiyerarşi Süreci, Manufacturer Preferences, Multi Criteria Decision Making, Analytic Hierarchy Process
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Bu araştırma Çanakkale il merkezine bağlı olan Kumkale Ovasındaki köylerde yapılmıştır. Araştırmada, bölge çiftçilerinin üretimlerinde hangi faktörleri dikkate aldıkları, hangi ölçütlerin üretim kararlarında etkili olduğunun belirlenmesi, bitkisel üretim gerçekleştiren işletmelerin girdi kullanım düzeylerinin, ürün maliyetlerinin, pazarlama imkânlarının, brüt ve net karlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın verilerini, yüz yüze görüşme yoluyla sağlanan birincil ve orijinal nitelikli anketler oluşturmuştur. Anket yapılan üreticiler tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş olup 99 adet anket yapılması gerektiği sonucu ortaya çıkmıştır. Anket sayıları tabakalara ayrılan işletmelere oransal olarak dağıtılmıştır. Toplanan verilerden üretici tercihleri ile ilgili olan kısımlar Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemiyle analiz adilmiş, işletmelerin ekonomik analizleri ve ürün maliyetleri ile ilgili olan kısımlar ise ortalamalar ve basit maliyet hesabı yöntemleri ile analiz edilmiştir. Bu araştırmada çalışma bölgesindeki tarım işletmelerinin üretim tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi hedef olarak seçilmiştir. Bu hedefin çözümü için hiyerarşik yapı kurulmuştur. Oluşturulan hiyerarşinin kriterleri mekanizasyon, sulama olanakları, girdi temini, pazarlama olanakları, yetiştiricilik bilgisi, ürün fiyatları, girdi fiyatları ve işgücü olarak tespit edilmiştir. Çalışmada, Kumkale Ovasında yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı ürünler ele alınarak analiz yapılmıştır. Bu ürünler buğday, ayçiçeği, silajlık mısır, tane mısır (tohumluk), domates ve çeltiktir. Sözü geçen bu ürünler aynı zamanda kurulan hiyerarşide alternatif olarak ele alınmıştır. Araştırmanın bulgularında, Çanakkale ilindeki tarım işletmelerinde en çok tercih edilen ürünlerin hangileri olduğu belirlenmiştir. Kurulan hiyerarşide kriter olarak belirlenen faktörlerin önem dereceleri hesaplanmış ve en yüksek olan değerler açısından hangi seçeneklerin önemsendiği tespit edilmiştir. Çalışmadan elde edilen AHS sonuçlarına göre, alternatifler arasından buğday 0,213 puanla birinci, ayçiçeği 0,196 puanla ikinci sırada yer almıştır. Geriye kalan alternatifler de sırasıyla çeltik, domates, tane mısır (tohumluk) ve silajlık mısırdır. Bu sonuçlara göre karar vericilerin yüksek farklılıklarla ürün seçimi yapamadıkları anlaşılmıştır. Ancak nitel ve nicel tercihleri de analize dahil edebilen AHS yöntemi üretici tercihlerini tutarlı bir biçimde ortaya çıkarmıştır. İşletmelerin 1 dekarlık üretim için ortalama brüt karı 756,73 TL/da, saf hasılası 412,23 TL/da, tarımsal geliri 367,77 TL/da olarak hesaplanmıştır. İncelenen işletmelerin ekonomik rantabilitesi 2,57, mali rantabilitesi 3,27, rantabilite faktörü 26,22 değerlerinde bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
This research was carried out in the villages of Kumkale Plain, which is connected to Çanakkale city center. In the research, it was aimed to determine which factors were taken into consideration in the production of the region farmers, which criteria were effective in the production decisions, to determine the input utilization levels, product costs, marketing opportunities, gross and net profits of the enterprises that carried out plant production. The data of the study was composed of primary and original questionnaires, which were provided through face-to-face interviews. The surveyed producers were determined by the stratified sampling method and it was concluded that 99 questionnaires were required. The number of questionnaires was distributed proportionally to the enterprises allocated to the strata. The sections related to the manufacturer's preferences from the collected data were analyzed by Analytical Hierarchy Process (AHS) method, the economic analysis of the enterprises and the parts related to the product costs were analyzed by means and simple cost calculation methods. In this study, determining the factors affecting the production preferences of the agricultural enterprises in the study region were chosen as the target. A hierarchical structure has been established to solve this goal. The criteria of the hierarchy established were mechanization, irrigation facilities, input supply, marketing opportunities, aquaculture information, product prices, input prices and labor force. In this study, the products which were cultivated intensively on the Kumkale Plain were analyzed and analyzed. These products are wheat, sunflower, silage corn, corn (seed), tomato and rice. These products are also discussed as an alternative in the established hierarchy. In the findings of the study, it is determined which products are most preferred in agricultural enterprises in Çanakkale. The significance levels of the factors determined as the criteria in the hierarchy were calculated and it was determined which options were considered in terms of the highest values. According to the AHS results obtained from the study, among the alternatives, wheat ranked first with 0.213 points and sunflower with 0,196 points. The remaining alternatives are paddy, tomato, corn (seed) and silage corn respectively. According to these results, it was understood that decision makers could not make a product selection with high differences. However, the AHS method, which can include qualitative and quantitative preferences in analysis, has consistently produced the manufacturer's preferences. The average gross profit of enterprises for production of 1 decare is calculated as 756,73 TL/da, and the yield of agricultural products is calculated as 412,23 TL/da and agricultural income is 367,77 TL/da. The economic profitability of the enterprises examined was found to be 2,57, the financial profitability was 3,27, and the rentability factor was found to be 26,22.
Benzer Tezler
- Küçük aile çiftçiliğinin sürdürülebilirliği ve uygun bir tarımsal destekleme modelinin belirlenmesi: Aydın ili örneği
Sustainability of small family farming and determination of an appropriate agricultural support model: The case of Aydın province
DUYGU ÇITAK BİROL
- Dane mısır üretiminde kaynak kullanım etkinliğinin belirlenmesi: Konya ili örneği
Determination of the resource utilization efficiencyin maize production: Case of Konya province
MERVE BOZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ZiraatSelçuk ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ BAYRAMOĞLU
- Tüketicilerin sürdürülebilir üretim sertifikalı kahve tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi : İzmir ili örneği
Factors influencing consumers preferences for sustainable production certified coffee: Case of İzmir province
CEYLİN SANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatEge ÜniversitesiSürdürülebilir Tarım Gıda Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM KARAHAN UYSAL
- Örtüaltı sebze üretiminde üreticilerin tohum tercihini etkileyen faktörlerin belirlenmesi; Antalya ili örneği
Determination of factors affecting of producers' seed preferences in greenhouse vegetable growing; The case of Antalya province
TEOMAN HIZAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatIsparta Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHRİ KARLI
- Konaklama sektörü tedarik ilişkilerinin analizi: Alanya örneği
Analysis of supplier relations of hospitality sector: Case of Alanya
GÜLİZ SALİHOĞLU
Doktora
Türkçe
2018
Turizmİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. EMİNE FERHAN GEZİCİ KORTEN