Geri Dön

Hastane binalarında kronolojik açıdan erişilebilirliğin gelişimi ve mekan dizimi yöntemi ile iki örnek üzerinden inceleme

The development of chronological accessibility in hospital buildings and the methods of space syntax with two sample examination

PDF İndir

  1. Tez No: 603231
  2. Yazar: FUNDA ÇINAR KARAKAYA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SERVER FUNDA KERESTECİOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Bina Araştırma ve Planlama Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 102

Özet

Hastane binalarının kullanım amacı, mimari yapısı, kentle ilişkisi; teknolojiye ve toplumsal olaylara bağlı olarak sürekli değişmiştir. Günümüzde hastane binalarının“iyileştirici gücü”ön plana çıkmış olup; insan-çevre etkileşimi, insan odaklı tasarım, kullanıcı katılımı, kalite kavramları gündeme gelmiştir ve tüm kavramları kapsayabilen“iyileştiren hastane anlayışı”ortaya çıkmıştır. Hastane binalarının özellikle vaziyet planı kararları ve giriş kotu planlarının mekansal kalitesi, hastane erişilebilirliği konusunda olumlu değişimlere uğramıştır. Değişimlerin etkisiyle, hastane binalarının giriş kotlarının mekan kalitesi, erişilebilirlik açısından artmıştır. Karmaşık fonksiyonlu binalar olan hastane binalarında, kronolojik olarak erişilebilirliğin gelişimini tespit etmek, hastane binalarını giriş kotları-kent ilişkisi kapsamında ele almak ve“hastanelerin giriş kotlarındaki erişilebilirlik nedir?”sorusuna yanıt arayacak şekilde sınırlandırmak, tezin ana amacını oluşturmaktadır. Tez kapsamında erişilebilirlik dışsal ve içsel erişebilirlik olarak ikiye ayrılmıştır. Dışsal erişebilirlik, hastaneye erişimi tariflemekte iken, içsel erişebilirlik hastane içindeki erişimi tariflemektedir. Mekansal olarak okunabilirliğin yüksek olması, daha kolay yol-yön bulmayı ve erişilebilirliğin daha yüksek olmasını sağlamaktadır. Yapının yer seçimi ise, hastane binasının ulaşım ağı ile ilişkisini belirleyeceğinden dışsal erişebilirliği etkilemektedir. Hastane ile ulaşım ağının güçlü ilişkisi (yaya olarak, özel araç ve toplu taşıma araçları ile kolay ve rahat ulaşımın olması) dışsal erişebilirliğin yüksek olmasını sağlamaktadır. Erişilebilirlik (dışsal ve içsel erişebilirlik), aynı zamanda iyileştiren hastane kalitesinin ölçütlerinden biridir. Tez kapsamında dışsal erişebilirlik sınırlılığında analizler yapılmış olup, analizler sonucu iç mekana dair ana sirkülasyonun okunabilmesi ile içsel erişebilirliğe dair de plan tipi özelinde çıkarım yapılabilmiştir. Hastane binalarının giriş kotlarının kent ile kurduğu ilişki kapsamında dışsal erişebilirliğin artmasının, iyileştiren hastane mekan kalitesini arttıracağı ve iyileştiren mimariye katkı sağlayacağı düşünülmektedir. 1.Bölümde; iyileştiren mimari ve erişilebilirlik ana başlıklarının altında okunabilirlik, yön bulma ve mekan dizimi ile ilgili literatür araştırmasına yer verilmiştir. Literatür araştırması sonucunda, mekânsal olarak okunabilirliği yüksek ve yön bulmanın kolay olduğu mekanların erişilebilirliğinin yüksek olduğu çıkarımı yapılmıştır. 2.Bölümde; hastanelerin kavram ve yapı tiplerinde meydana gelen değişimler, kentsel bir olay olarak ele alınarak, belirlenen dört zaman aralığında incelenmiştir: 1.Endüstri kenti öncesi hastane algısı: ilk hastane yapılarından endüstri devrimine kadarki süreci kapsamaktadır. 2.Endüstri kenti ve hastane: Endüstri devriminden itibaren, hızlı kentleşmenin gözlemlendiği 18. ve 19. yy'ları kapsamaktadır. 3.Modern kent ve hastane: Hastanenin tıbbi bir kurum olarak ele alındığı, hızlı kentleşme sonucunda planlamanın gündeme geldiği ve önem kazandığı 20.yy'ı kapsamaktadır. 4.Refah kenti ve hastane: 20.yy'ın son çeyreğinden itibaren başlayan, günümüzde de devam eden zaman aralığıdır. Sağlık ve hasta kavramlarının değişmesiyle, iyileşmede sosyal ve psikolojik faktörlere dikkat çekilmiş, toplumsal bilinç ve duyarlılık oluşturulmaya başlanmıştır. Hasta merkezli katılım, kanıta dayalı tasarım ve kullanıcı katılımının ön planda olduğu iyileştiren hastane anlayışı ortaya çıkmıştır. Hastanelerin kent içinde yer alıp, kamusal nitelik kazanmaları ve danışma/bilgilenme amaçlı olarak kentlinin kullanımına açık hale gelmeleri, iyileştiren hastane anlayışında dışsal erişebilirliğin yüksek olmasının önemini vurgulamıştır. İncelenen zaman aralıklarında oluşan/ele alınan sorunların (doğal havalandırma ve gün ışığının yetersiz oluşu, mekanlar arası ilişkilerin kurulamaması ve sirkülasyon mesafelerinin uzun olması nedeniyle erişilebilirliğin düşük olması, arsa fiyatlarının pahalı oluşu) hastane bina tiplerinde ve yerleşim kararlarında değişimlere neden olduğu tespit edilmiştir. Sorunları çözme girişimleri zamanla çevre koşullarının, plan kararlarının, sirkülasyon mesafelerinin önemine dikkat çekmiştir ve hastanın bireysel ihtiyaçlarının, çevre ile etkileşimin, erişilebilirliğin yüksek oluşunun ön planda tutulduğu bir mekan anlayışı olan“iyileştiren hastane anlayışı”nın oluşmasına zemin hazırlamıştır. 3. Bölümde; erişilebilirlik, okunabilirlik, yön bulma kavramları ele alınmıştır. Kavramların birbirleriyle ilişkisi ve mekan dizimi yönteminin erişilebilirlik, okunabilirlik, yön bulma ile ilişkisi üzerinde durulmuştur. Araştırma sonucunda; okunabilirliği yüksek olan mekanlarda yön bulmanın kolay olduğu ve mekanların erişilebilirliğinin yüksek olduğu çıkarımı yapılmıştır. Mekan dizimi yönteminin kullanıldığı programlarda yapılabilen görünürlük analizlerinde bağlantısallık, bütünleşme ve derinlik değeri analizleri ile mekanın erişilebilirliği, dolayısıyla okunabilirliği ve yön bulmaya dair çıkarımlar yapılır. Görünürlük analizlerinin bağlantısallık ve bütünleşme değerlerinin yüksek olması ve adım derinliği değerinin düşük olmasına bağlı olarak o mekanın erişilebilirliğinin yüksek olduğu çıkarımı yapılabilmektedir. Ayrıca Türkiye'de hastaneler ile ilgili yayınlanan yönetmelik, genelge ve kılavuzlar belirlenmiştir. Özel Hastaneler Yönetmeliği, Türkiye Sağlık Yapıları Asgari Tasarım Standartları 2010 Yılı Kılavuzu, Mevcut ve Yeni Yapılacak Sağlık Tesislerinde Uyulması Gereken Asgari Teknik Standartlar, İstanbul İmar Yönetmeliği ve Sağlık Kurumlarında Özürlü Bireyler İçin Ulaşılabilirlik Temel Bilgiler Rehberi incelenmiş olup, dışsal erişebilirlik konusunu ilgilendiren maddeler tespit edilmiştir. Tespit edilen maddeler üç ana başlık altında toplanmıştır; 1-hastane yer seçimine yönelik maddeler, 2-hastane giriş çıkış noktalarına yönelik maddeler, 3- engellilere yönelik maddeler. Erişilebilirliğin yüksek olmasını sağlamak için mekânsal okunabilirlik ve yol-yön bulmanın kolay olmasını önerecek ya da denetleyecek maddelerin eksik olduğu tespiti yapılmıştır. 4. Bölümde; tez kapsamında erişilebilirlik analizleri, hastane giriş kotlarında çevre ve kent ile kurulan ilişki kapsamında erişilebilirliği sorgulamaya yönelik olarak dışsal erişebilirlik sınırlılığında ele alınmıştır. Dışsal erişebilirliği incelemek amacıyla, ilk olarak ulaşım ağından hastane arazi sınırına kadar olan kısım içim ulaşım analizi yapılmıştır, daha sonra vaziyet planı kararları incelenerek hastane binasının giriş-çıkış noktaları belirlenmiştir. Medipol Mega Hastanesi ve Memorial Bahçelievler Hastanesi'nin giriş noktalarının (ana giriş, acil girişi, poliklinik girişi) bulunduğu giriş kotlarında mekan dizimi yöntemi kullanılarak, DepthmapX programı yardımıyla görünürlük analizleri yapılmıştır. Görünürlük analizleri; hastane bina çeperi ile hastane arazi sınırı arasında kalan dış mekan/meydan ve giriş noktaları (ana giriş, acil girişi, poliklinik girişi) referans alınarak yapıldığından dışsal erişebilirlik sınırlılığındadır. Yapılan görünürlük analizleri (bağlantısallık, bütünleşme ve derinlik değeri analizleri) sonucunda; hastane giriş kotlarının kent ile entegrasyonunun sağlanabilmesi için dışsal erişebilirlik, okunabilirlik ve yön bulmaya dair bulgular elde edilmiştir. Görünürlük analizlerinin bağlantısallık, bütünleşme ve adım derinliği değerlerine göre, Medipol Mega Hastanesi ve Memorial Bahçelievler Hastanesi'nde ana giriş ve acil giriş noktalarından alınan verilere göre kıyaslama yapılmıştır. Analiz verilerine göre; yer seçimi, arazi kullanım şekli ve giriş noktalarıyla entegre olmuş meydan tasarımına sahip Medipol Mega Hastanesi'nin; kavşak noktasında yer alan, meydan tasarımına sahip olmayan Memorial Bahçelievler Hastanesi'ne göre dışsal erişebilirliğinin daha yüksek olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. 5.Bölümde; literatür araştırması sonucunda; erişilebilirliğin günümüzde de bir sorun olarak güncelliğini koruduğu görülmüştür. Tarihsel süreçte; hastane personelinin, hastanelerdeki uzun koridorlar ve mekanlar arası ilişkilerin zayıf olması nedeniyle zaman ve enerji kaybı yaşamasıyla ortaya çıkan hastanelerde erişilebilirlik sorunu; günümüzde iyileştiren hastane anlayışıyla birlikte iyileştiren hastane kalite ölçütlerinden biri olarak kabul edilmiştir. Erişilebilirliğin düşük olmasının, hastalar üzerinde strese neden olmasıyla iyileştirmeyi geciktirdiği, hastane personeli üzerinde de gereksiz zaman ve enerji kaybına neden olduğu, bilimsel araştırmalar ile kanıtlanmıştır. İyileştiren hastane anlayışı ile birlikte insanlar artık sadece bilgilenmek ve danışmak için de hastaneye gitmeye başlamıştır; böylelikle hastane giriş kotu kullanımı, hastane binalarının giriş kotu-kent entegrasyonu ve dışsal erişebilirlik önem kazanmıştır. Türkiye'de hastane binaları ile ilgili yayınlanan yönetmelik, genelge ve kılavuzlar dışsal erişebilirlik açısından incelendiğinde; hastane binalarının giriş noktalarının (ana giriş, acil girişi, poliklinik girişi) bulunduğu giriş kotlarında, dışsal erişebilirliği belirleyebilmemizi sağlayacak, erişilebilirliğin yüksek olmasını sağlamak için mekânsal okunabilirlik ve yol-yön bulmanın kolay olmasını önerecek ya da denetleyecek maddelere rastlanmamıştır. Yönetmelik maddelerinde dışsal erişebilirlik ile ilgili eksikliğin; yer seçimi, arazi kullanım şekli, dış mekan/meydan tasarımına yönelik bilgilerin/önerilerin yer almamasından kaynaklandığı bulgusuna ulaşılmıştır. Medipol Mega Hastanesi ve Memorial Bahçelievler Hastanesi için yapılan ulaşım ağı analizi ile; hastanenin konumlandırıldığı yerin ulaşım ağı ile ilişkisinin güçlü olmasının (yaya olarak, özel araç ya da toplu taşıma ile rahat ve kolay ulaşıma izin verebilmesinin) dışsal erişebilirliğin yüksek olmasını sağladığı bulgusuna ulaşılmıştır. Medipol Mega Hastanesi ve Memorial Bahçelievler Hastanesi'nin giriş kotlarında DepthmapX programı ile yapılan görünürlük analizleri (bağlantısallık, bütünleşme ve derinlik değeri analizleri) sonucunda; dışsal erişebilirlik için arazi yer seçimi, arazi kullanım şekli, dış mekan/meydan tasarımının önemli olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Hastane giriş noktaları ile bütünleşmiş iyi bir meydan tasarımının dışsal erişebilirliği arttırdığı görülmüştür. İçsel erişebilirlik için ise, plan tipi kararlarının önemli olduğu; eksenel plan tipinin radyal plan tipine göre daha erişilebilir mekanlar yarattığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

Intended use of hospital buildings, architectural structure, relationship with the city have been constantly changing depending on technology and social events. Today,“healing power”of hospital buildings has come to the fore; human-environment interaction, human-oriented design, user participation, quality concepts have come to the agenda. Covering all these concepts, the“healing hospital”concept has emerged. The spatial quality of hospital buildings, especially site plan decisions and ground floor plans, has undergone positive changes in hospital accessibility. In this sense, the spatial quality of the entrance floors of the hospital buildings has increased in terms of accessibility. The main purpose of the thesis is to treat the hospital buildings, which are complex function buildings, in the context of ground floor-city relationship and to limit this to answer the question of“What is accessibility on the entrance floors of hospitals?”. Accessibility is divided into two as external and internal. External accessibility describes access to the hospital. Internal accessibility describes access within the hospital. The high spatial readability provides easier path-finding and higher accessibility. The location of the building will affect the external accessibility as it will determine the relationship between the hospital building and the transportation network. The strong relationship between the hospital and the transportation network (having easy and convenient access by pedestrian, private and public transport) ensures high external accessibility. Accessibility (external and internal accessibility) is also one of the criteria of healing hospital quality. Within the scope of the thesis, analyzes were made on the external accessibility limitation, and as a result of the analyzes, it was possible to make inferences about the internal accessibility of the main circulation and internal type of plan. It is thought that the increase in the external accessibility in the hospital ground floor-city relationship will improve the quality of healing hospital spatial and will contribute to the healing architecture. In chapter 1; under the headings of healing architecture and accessibility, there is a literature search on readability, direction finding and space syntax. As a result of the literature research, it is deduced that the accessibility of the places with high spatial readability and easy orientation is high. In chapter 2; the changes in the concept and structure types of the hospitals were considered as an urban event and they were examined in the determined four time intervals: 1. Perceptions of the hospital before the industrial city: from the first hospital buildings to the industrial revolution. 2. Industrial city and hospital: It covers the 18th and 19th centuries since the industrial revolution, where rapid urbanization was observed. 3. Modern city and hospital: It covers the 20th century, where the hospital is treated as a medical institution and the planning comes to the agenda as a result of fast urbanization. 4. The city of welfare and the hospital: the time period starting from the last quarter of the 20th century. With the change of health and patient concepts, social and psychological factors were taken into consideration and social awareness and sensitivity were started to be created. Patient-centered participation, evidence-based design and user participation were at the forefront of healing hospital understanding. The fact that hospitals are located in the city and become public, and that they are open to the use of the city for the purpose of counseling / information, emphasized the importance of high accessibility in the hospital approach that improves. It has been determined that problems such as natural ventilation and lack of daylight in the time intervals studied, inadequate relations between spaces and low accessibility due to long circulation distances, and problems such as expensive land prices caused changes in hospital building types and settlement decisions. Attempts to solve these problems have pointed out the importance of environmental conditions, plan decisions and circulation distances. The individual needs of the patient, the interaction with the environment, being high accessibility, prepared the ground for the healing hospital. In chapter 3; the concepts of accessibility, readability, and path-finding are discussed. The relationship between the concepts and the relationship between the space syntax method and these concepts are emphasized. According to this; In places with high readability, it was easy to find directions and accessibility of the spaces was high. In the visibility analyzes that can be performed in the programs using the space syntax method, the inferences about legibility, integration and depth value analysis and the availability of readability and path-finding are made due to the accessibility of the space. It is observed that the visibility and integration values of the visibility analyzes are high and the accessibility of the place is high due to the low step depth value. In addition, regulations, circulars and guidelines related to hospitals in Turkey were determined. Accordingly, Özel Hastaneler Yönetmeliği, Türkiye Sağlık Yapıları Asgari Tasarım Standartları 2010 Yılı Kılavuzu, Mevcut ve Yeni Yapılacak Sağlık Tesislerinde Uyulması Gereken Asgari Teknik Standartlar, İstanbul İmar Yönetmeliği ve Sağlık Kurumlarında Özürlü Bireyler İçin Ulaşılabilirlik Temel Bilgiler Rehberi were investigated and the items concerning the external accessibility were determined. Detected substances are grouped under 3 headings; 1-hospital location selection, 2- substances for hospital entry points, 3-items for the disabled. In order to ensure that accessibility is high, it has been determined that the items that would suggest spatial legibility and easy to find road-direction are missing. In chapter 4; within the scope of the thesis, accessibility analysis is addressed in the external accessibility limitation for questioning accessibility in relation to the environment and the relationship with the city on the hospital ground floors. For the purpose of examining the external accessibility, first of all, transportation analysis was carried out from the transportation network to the hospital land boundary. Then the entry points of the hospital building were determined by examining the decisions of the site plan. On the ground floors where Medipol Mega Hospital and Memorial Bahcelievler Hospital entry points (main entrance, emergency entrance, polyclinic entrance) were located, visibility analysis was performed by using DepthmapX program using the space syntax method. Visibility analysis; Since the square and entrance points (main entrance, emergency entrance, polyclinic entrance) between the hospital building wall and the hospital land border are taken as reference, the external accessibility is limited. As a result of the analyzes of connectivity, integration and depth value, the findings of external accessibility, readability and path-finding were obtained in order to ensure the integration of the hospital ground floors with the city. A comparison was made according to the data obtained from the main entrance and emergency entry points at Medipol Mega Hospital and Memorial Bahcelievler Hospital according to the visibility linkage, integration and step depth values. According to analysis data; The Medipol Mega Hospital has a complex design that is integrated with location, land use and entry points; According to the Memorial Bahçelievler Hospital, which does not have a square design at the intersection point, it was found that the external accessibility was higher. In chapter 5; as a result of the literature research; Accessibility is still a problem today. In the historical process; the problem of accessibility in hospitals due to the loss of time and energy due to the weakness of hospital staff, long corridors in hospitals and spaces; Nowadays, it is considered as one of the healing hospital quality criteria with the understanding of healing hospital approach. It has been proved by scientific research that low accessibility causes stress on the patients, delaying the improvement and causing unnecessary time and energy loss on the hospital staff. With the understanding of the healing hospital, people have now started to go to the hospital to get information and consult. At the end of this, the ground floor-city integration of the hospital, ground floor usage of hospital buildings and external accessibility have gained importance. Published regulations regarding hospital buildings in Turkey, circulars, guidelines are examined in terms of external accessibility; on the ground floor where the entrance points of the hospital buildings (main entrance, emergency entrance, polyclinic entrance) are found, there are no items to suggest or supervise the spatial readability and easy to find directions to ensure that accessibility is high. It was found that this situation was caused by the lack of place, land use, and information and recommendations for the design of the regulation. With the transportation network analysis for Medipol Mega Hospital and Memorial Bahcelievler Hospital; the location of the hospital, its relationship with the transport network; the fact that it should be able to allow easy and comfortable access by means of private vehicle or public transport, and that this situation leads to high external accessibility. As a result of the analysis of visibility (connectivity, integration and depth value analysis) with DepthmapX program on the ground floors of Medipol Mega Hospital and Memorial Bahcelievler Hospital; For external accessibility, land location selection, land use pattern, exterior / square design were found to be important. It has been found that a good design with an integrated entrance to the hospital entrance points enhances external accessibility. For internal accessibility, plan type decisions are important; It has been found that the type of axial plan creates more accessible spaces than the radial plan type.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    693494

    XIX. yüzyılda ve XX. yüzyıl başında doğal, sosyo-ekonomik ve politik olayların İstanbul'un mekansal gelişimine etkileri

    The effects of natural, socio-economic and political events on the spatial development of Istanbul in the XIX. century and at the beginning of the XX. century

    MERVE ÖZBAY KINACI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY

  2. Tez No

    441350

    Hastane binalarında kullanıcı ve mekân ilişkisinin algılanan hizmet kalitesi üzerindeki etkisi

    Effect of the relationship between user and space on the perceived service quality in hospital buildings

    EMRE ÖZKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Hastanelerİstanbul Arel Üniversitesi

    Sağlık Kurumları İşletmeciliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MELİHA DENİZ BÖRÜ

  3. Tez No

    748316

    Hastane binalarında yangın anında kullanıcıların tahliyesi ve dumandan etkilenme oranlarının simülasyon destekli incelenmesi

    Simulation aided investigation of occupants' evacuation and smoke exposure rate in hospital buildings in case of fire

    FURKAN KADI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Mühendislik BilimleriSakarya Üniversitesi

    Yangın ve Yangın Güvenliği Anabilim Dalı

    PROF. DR. EKREM BÜYÜKKAYA

  4. Tez No

    749071

    Hastane binalarında tesis yerleşim planı optimizasyonu

    Facility layout optimization in hospital buildings

    BEYZA BAŞDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Endüstri ve Endüstri MühendisliğiEge Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLBEN ÇALIŞ

  5. Tez No

    512064

    Hastane binalarında sismik izolasyon sistemlerinin kullanım kararının bina üretim sürecine etkileri

    In the hospital projects seismic isolator use, the impact of the decision to use seismic isolators on the building production process

    ELİF BAKKALOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ELÇİN FİLİZ TAŞ

Geri Dön