Mühimme Defterleri ışığında XVI. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti'nde doğal afetler
Natural disasters in Ottoman State in the second half of XVI. Century in the light of The Muhimme Registration books
- Tez No: 606072
- Danışmanlar: PROF. DR. YASEMİN DEMİRCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Dünyanın varoluşundan bu yana insanların iradesi dışında gerçekleşen, maddi ve manevi kayıplara yol açan olaylar doğal afet olarak adlandırılır. Doğal afetler sadece gerçekleştiği zamanda olup biten olaylar değildir. Etkisi geniş bir zamana ve coğrafyaya yayılabildiği gibi bazen tüm insanlığın bazen de bir devletin kaderini belirlemede önemli rol oynar. Osmanlı Devleti de varolduğu yüzyıllar boyunca doğal afetlerin ve sonuçlarının etkisini hissetmiştir. Devleti çok yönlü olarak etkisi altına alabilen bu mühim olaylar devletin karar merkezi olan Divan-ı Hümayun'da da görüşülmüştür. Görüşülen bu olaylar, XVI. yüzyılın ikinci yarısından başlayarak XX. yüzyıla dek tutulan ve devlette meydana gelen her türlü olaya birinci dereceden tanıklık eden Mühimme defterlerine de kaydedilmiştir. Çalışmada, mekan sınırlaması olmaksızın, XVI. yüzyılın ikinci yarısında meydana gelen doğal afetler Mühimme defterleri ışığında değerlendirilmiştir. Konuyla ilgili olarak, öncelikle 961-1005/1553-1596 yılları arasındaki yetmiş iki adet defterin hüküm özetleri arşivden temin edilerek incelenmiş ve ön elemeye tâbi tutulmuştur. Bu aşamada konuyla doğrudan veya dolaylı şekilde bağlantısı olabilecek toplam dört yüz yirmi yedi adet hüküm belirlenmiştir. Bu hükümlerin asılları da yine arşivden temin edilerek, bir kısmı transkribe edilmiş şekilleriyle de karşılaştırılmış ve detaylı incelenerek ikinci bir eleme daha yapılmıştır. İkinci elemenin ardından ise iki yüz elli bir adet hüküm seçilerek çalışmaya dahil edilmiştir. Çift eleme yapılmasının amacı, mevsimsel koşulların olağan etkilerinden sıyrılarak, konu bütünlüğünü bozmadan doğal afetlerin devlet üzerindeki çok yönlü etkisini net olarak ortaya koymaktadır. Çalışmanın amacı ise, doğal afetlerin hangi koşullar altında mühim kapsamına girerek devletin en yüksek karar merciinde görüşüldüğünü belirli sınırlar çerçevesinde belirlemektir.
Özet (Çeviri)
Natural disasters are incidents causing material and intangible damages which occur beyond human control. Natural disasters are not events which only happen at the time of their occurrence and then end. Its influence can spread over a wide range of both geography and time. It might even play an important role in determining the destiny of mankind or a state. The Ottoman Empire experienced the impacts of natural disasters and their consequences during centuries of existence. These important incidents affecting the state in many aspects were also discussed in the Supreme Court of the Ottoman Empire (Divan-ı Hümayun), the decision-making center of the state. The discussed incidents were registered to the Mühimme registration books witnessing all incidents in the state at first hand starting from the second half of the XVIth century until the XXth century. In this study, natural disasters that occurred in the second half of the XVIth century were evaluated in consideration of Mühimme registration books without any regional restrictions. Primarily, the provision summaries of the seventy-two books from the state-archive between the dates of 961-1005/1553-1596 were studied and subjected to preselection. A total number of four hundred twenty seven provisions were identified which could be directly or indirectly related to the subject matter. The originals of these provisions were accessed from the archive and a second elimination was carried out in detail following a partial comparison with the transcribed versions. Two hundred and fifty provisions were included in the study following the second elimination. The aim of double elimination is to reveal the multi-faceted impact of natural disasters on the state without disrupting the integrity of the issue, avoiding the usual effects of seasonal conditions. The aim of the study is to determine, within the frame of certain limitations, the conditions under which natural disasters are considered as important and discussed within the highest decision-making authority of the state.
Benzer Tezler
- 147 numaralı Mühimme Defterinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (S. 157-310)
Transcription and evaluation of Mühimme Book number 147 (P.157-310)
TAHİR TAN
- 16. yüzyılın son çeyreğinde mühimme defterlerine göre Kütahya sancağı
Sanjak of Kütahya according to mühimme register in the last quarter of 16th centruy
AYŞE ÇİNKILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPASLAN DEMİR
- Türk idare tarihi açısından şer'iyye sicilleri (İstanbul mahkemelerindeki XVI-XVIII. yüzyıllara ait şer'iyye sicilleri ışığında)
Sharia court records in terms of turkish administrative history (inthe light of the sharia court records of the XVI-XVIII. centuries in courts of İstanbul)
ERSİN GÖKÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kamu YönetimiTrakya ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NALAN DEMİRAL
- XVI. yüzyılda Anadolu'da Varsak Türkmenleri
Varsak in Anatolia in the XVI. century Turkmens
HÜSEYİN DEMİRBAĞ
- Mühimme Defterlerine göre Kanuni Sultan Süleyman ve II. Selim Dönemi Kızılbaş hareketleri
The Gizilbash movements in the eras of Suleiman the Magnificent ond Selim II. according to Mühimme Defters
MUSTAFA ERDEMLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinKarabük ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYHAN IŞIK