Sultan II. Abdülhamid döneminde İstanbul'da hazine-i hassa tarafından inşa ettirilmiş köşkler bağlamında Çamlıca Yusuf İzzeddin Efendi köşkü koruma sorunları
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 606192
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜLAY ÇOBANCAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Restorasyon Koruma ve Yenileme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 449
Özet
II. Abdülhamit Dönemi'nde Hazine-i Hassa tarafından, Saray bütçesinden inşa ettirilmiş ve Saray erkanına tahsisli köşkler incelenmiştir. Bu kapsamda Efendilere ve Hanım Sultanlara tahsisli köşklerin bir listesi çıkarılmış olup, envanter fişleri hazırlanmıştır. Hazine-i Hassa tarfından inşa ettirilmiş köşklerin en görkemlilerinden biri olan Yusuf İzzeddin Efendi Köşkü; Çamlıca'da inşa edilmiştir. Köşkün inşa edildiği, Hazine-i Hassa'ya ait alanda Osmanlı Dönemi'nde 1634 yılında IV. Murad tarafından Cihan Bağı Kasrı adı ile bir kasır ve çeşme inşa ettirilmiştir. Zamanla harap olan kasrın yerine II. Mahmud döneminde, annesi Nakşidil Valide Sultan adına bir köşk yaptırılmıştır. Bu köşk bugün Yusuf İzzeddin Efendi Harem Köşkü olarak bilinen yapıdır. Nakşidil Valide Sultan'ın 1817'de ölümünden sonra 1835 yılında bu köşk II. Mahmud'un gözdelerinden Tiryal Hanım'a ihsan edilir. Tiryal Hanım 1886 yılında ölünce köşkün yeni sahibi Sultan II. Abdülhamid'in iradesiyle Sultan Abdülaziz'in oğlu Yusuf İzzeddin Efendi olur. Çamlıca'daki Tiryal Hanım Köşkü'nün 1886 sonrasında Yusuf İzzeddin Efendi'ye geçmesi ile birlikte 1887 yılında; Selamlık Köşkü, Ağalar Dairesi, Aşçı ve tablakâr koğuşları ile mutfak binasının inşası kararlaştırılır. 1889 yılında II. Mahmud'un hekimbaşısı olan Abdülhak Molla'nın; harem, selamlık, hamam, ahır ve bağdan oluşan köşkü satın alınarak Yusuf İzzeddin Köşkü arazisi 89.000 m2 (155000 zira) genişletilir. Yusuf İzzeddin Efendi'nin ölümünden sonra ise köşk idaresi ve tamirleri eşi Leman Hanım tarafından yürütülmüştür. Köşk arazisi zamanla parçalanmış, parselde var olan müştemilatlar yıkılmış, köşk bakımsız kalmıştır. Yusuf İzzeddin Efendi'nin mirası olan mülklerin bir kısmı Zincirlikuyu Kasrı örneğinde olduğu gibi okula çevrilmiş, Dolmabahçe Küçük Levent Çiftliği örneğinde olduğu gibi Varlık Vergisi uygulaması ile kamulaştırılmış, Çamlıca köşklerinde ise kısmen kamulaştırılmış, kısmen ailesi tarafından özel mülk olarak satılmıştır. Yapıların kamu elinde olduğu durumda da özel mülkte olduğu durumda da koruma sorunları görülmektedir. Tez kapsamında, II. Abdülhamid Döneminde Hazine-i Hassa tarafından inşa ettirilen köşklerin envanteri çıkarılmış, Yusuf İzzeddin Efendi'nin kullandığı köşkler incelenmiş ve Çamlıca Yusuf İzzeddin Efendi köşklerinin koruma sorunları irdelenmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, kiosks built for high state officials financed by the state budget during the reign of Abdulhamid II have been investigated. Within this scope, kiosks allocated to effendis and sultanas are inventoried and listed. One of the most spectacular among them is the Yusuf Izzeddin Efendi Kiosk, constructed at Çamlıca, a property belonged to the Hazine-i Hassa, private treasury of the Sultan. Previously, around 1634 Mehmed IV had commissioned a summer palace and a fountain, Cihan Bağı Kasr, on this piece of land. In time, when this kasr fell into disrepair, during his reign, Mahmud II's mother Nakşidil Sultan replaced it with a kiosk, which today is known as the Yusuf Izzeddin Efendi Harem Kiosk. After Nakşidil Valide Sultan died in 1817, the kiosk had been granted to Tiryal Hanım, one of the consorts of Mahmud II, in 1835. Then, at the death of Tiryal Hanım in 1886, the building was awarded to Yusuf Izzeddin Efendi in 1887. The same year, a new project was designed to extend the main building: a kiosk for men (Selamlık), a servants' quarter (Ağalar Dairesi), wards for cooks and waiters (tablakârlar) as well as a cookery building. In 1889, when the property of Abdulhak Molla, chief physician of Mahmud II, consisting of a harem, a male house, a stable and a vineyard had been purchased, 155,000 zira (approximately 89,000 sq. m.) was added to the estate around the Yusuf Izzeddin Kiosk. After Yusuf Izzeddin Efendi died, management and repairs in the estate were handled by his wife Leman. Yet, in time, both the estate and the property fell apart, annexes were demolished, and the kiosk was dilapidated. Some of the properties inherited from Yusuf Izzeddin Efendi were transformed into a school like Zincirlikuyu Kiosk; others, like Küçük Levent Farm, were confiscated with the wealth tax levied in 1942, and while pieces of Çamlıca estate were partially confiscated, the remaining parts were sold by his family. Either they are public or private property, preservation of these structures seems to be problematic. In this study, all kiosks commissioned to be constructed by the private treasury of the Sultan have been inventoried; kiosks which Yusuf Izzeddin Efendi made use of, are examined and conservation problems for Çamlıca Yusuf Izzeddin Efendi kiosks are probed.
Benzer Tezler
- Beylerbeyi Sarayı'nın inşa süreci, teşkilatı ve kullanımı
The construction process, the organization and the use of Beylerbeyi Palace
TUNCAY CENGİZ GÖNCÜ
- II. Abdülhamid Dönemi camileri
The mosques of Abdülhamid II
HALİL İBRAHİM ERYILMAZ
Doktora
Türkçe
2018
Sanat TarihiDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENAY ÖZGÜR YILDIZ
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Mefruşat-ı Hümayun idaresi
Mefruşat-i Hümayun İdaresi (Administration of Ottoman royal furnishings) from the Tanzimat to the Republican era
DÖNDÜ ÇAVDAR