Geri Dön

Açığa çıkarılmış tercihler teorisi ile tüketici rasyonelliğinin analizi: Türkiye örneği

Analysis of consumer rationality with revealed preference theory: The case of Turkey

  1. Tez No: 606547
  2. Yazar: ÖZLEM İPEK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HAYDAR AKYAZI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ekonomi, Economics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 127

Özet

Türkiye'deki hanehalkları için açığa çıkarılan tercih teorisinin geçerliliğinin test edilmesinin, tüketici tercihlerindeki rasyonelliğin belirlenmesinin ve rasyonalitenin ihlal edilmesi durumunda ortaya çıkan refah kayıplarının ölçülmesinin amaçlandığı bu çalışmada, açığa çıkarılan tercih aksiyomları parametrik olmayan yöntemler kullanılarak deneysel ve yatay-kesit verileri üzerinden test edilmiştir. Farklı fiyat ve miktar senaryoları altında oluşturulan deney düzeneğinden sağlanan deneysel verilerin kullanıldığı ilk uygulama neticesinde tüketici seçimlerinin açığa çıkarılan tercih aksiyomları ile tutarlı olduğu görülmüştür. Türkiye ölçeğinde tüketici davranışlarının analiz edildiği ikinci uygulamada ise, 2004-2017 dönemi Türkiye İstatistik Kurumu Hanehalkı Bütçe Anketi veri seti kullanılmıştır. Hanehalkı seçimleri üniter ve kolektif tüketim modeli varsayımı altında ele alınarak oluşturulan seçim yapılarına ilişkin açığa çıkarılan tercih aksiyom ihlal oranları ve rasyonellik endeksleri hesaplanmıştır. Elde edilen bulgular, hanehalklarının aksiyomlar ile yüksek oranda tutarlı davranışlar sergilediğini göstermektedir. Ayrıca hanelerin analiz dönemi boyunca gelirlerini etkin kullandığı, fiyatlardaki beklenmeyen değişimlerin tüketici rasyonelliği üzerinde önemli bozucu etkiler yarattığı ve bu durumun hanelerde ortalama olarak %30 seviyesinde refah kaybına neden olduğu tespit edilmiştir. Kolektif tüketim modeli varsayımı altında oluşturulan tercihlerin rasyonaliteyi daha az ihlal ettiği ve daha az refah kaybına neden olduğu görülmüştür. Son olarak, bireylere ait yaş, eğitim, cinsiyet ve gelir durumu gibi sosyoekonomik değişkenlerin tercih rasyonelliği üzerindeki etkili olduğu belirlenmiştir.

Özet (Çeviri)

In this study which aims to test validity of the revealed preference theory for Turkish households, determine the rationality in consumer preferences and measure welfare loss in case of violation of rationality, the revealed preference axioms are analyzed by using non-parametric methods over experimental and cross-sectional data. As a result of the first application using experimental data obtained from the experimental set up created under different price and quantity scenarios, consumer choices are found to be consistent with the revealed axioms of choice. In the second application which is analyzed consumer behavior across the Turkey, the 2004-2017 period Turkey Statistical Institute Household Budget Survey data set is used. The revealed preference axiom violation rates and rationality indices are calculated by considering preferences of households under the assumption of a unitary and collective consumption model. Findings show that households exhibit highly consistent behaviors with axioms. In addition, it is obtained that households used their incomes effectively during the analysis period, unexpected changes in prices have significant negative effects on consumer rationality and this causes an average welfare loss of 30% in households. It is also seen that the preferences created under the assumption of collective consumption model are less violating rationality and caused less loss of wealth. Finally, it is determined that socioeconomic variables such as age, education, gender and income status of individuals have an impact on preference rationality.

Benzer Tezler

  1. Investigating risk assessment and role of safety concerns in autonomous vehicle

    Otonom araçlarda risk değerlendirmesi ve güvenlik kaygılarının modellenmesi

    GÖZDE BAKİOĞLU DOĞANYILMAZ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ OSMAN ATAHAN

  2. Antandros örneğinde sunu olarak hydriskoi

    Hydriskoi as an offeri̇ng in instances of antandros

    ERTUĞRUL KIRAÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    ArkeolojiManisa Celal Bayar Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE ERDEMİR

  3. An experimental study on homophily and in-group bias in poverty and pension games

    Yoksulluk ve emeklilik oyunlarında homofili ve grup içi yanlılık üzerine deneysel bir çalışma

    EMİNE ÖZGE YURDAKURBAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    EkonomiGalatasaray Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BİLGE ÖZTÜRK GÖKTUNA

  4. Torul Orman İşletme Müdürlüğü Alacadağ Orman İşletme Şefliği üretim sırasında mekanizasyon ihtiyacının belirlenmesi

    Torul directorate of forest district, alacadağ forest district, definition level of mechanization during the production operation

    ÖZGÜR TOPALAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. H. HULUSİ ACAR

  5. Queering contemporary British theatre: Coming out in Zodwa Nyoni's Nine Lives and Rob Madge's My Son's a Queer (But What Can You Do?)

    Çağdaş İngiliz tiyatrosunda bir kuir okuma: Zodwa Nyoni'nin Nine Lives ve Rob Madge'in My Son's a Queer (But What Can You Do?) oyunlarında açılma

    YUNUS EMRE ÖZMEN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    İngiliz Dili ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞBA AYGAN