Sporda dönüşümcü liderlik ve performans: Bir model denemesi
Transformational leadership and performance in sports: Testing a model
- Tez No: 607224
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZİYA KORUÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Spor, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Spor Bilimleri ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Spor Bilimleri ve Teknolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Araştırmanın amacı, antrenörün dönüşümcü lider davranışlarını sporcunun algılamasının, sporcunun temel psikolojik gereksinimi, tükenmişliği, yarışma kaygısı, yaşam doyumu, pozitif-negatif duyguları aracılığında sporcunun performansına etkisini bir model kapsamında incelemektir. Araştırma grubu 16–20 yaş aralığında 391 erkek futbolcudan (ort.yaş=17.30±1.12yıl) oluşmaktadır. Veri toplama araçları Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği, İhtiyaç Doyumu Ölçeği, Sporda Yarışma Kaygı Testi, Sporcu Tükenmişlik Ölçeği, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ve Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeğidir. Performans ölçümleri için Vallerand ve arkadaşlarının (1) ölçüm yöntemi tercih edilmiştir. Verilerin analizinde doğrulayıcı faktör analizi ve yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Dönüşümcü liderliğin temel psikolojik gereksinimleri (r=0.46;t=7.73); temel psikolojik gereksinimlerin yaşam doyumunu (r=0.53;t=7.51) ve pozitif duygular (r=0.57;t=7.43) üzerinde pozitif yönde etkisinin olduğu; temel psikolojik gereksinimlerin kaygı (r=-0.70;t=-7.89) ve tükenmişlik (r=-0.77;t=-9.65) üzerinde negatif yönde etkisinin olduğu bulunmuştur. Performansla olan ilişkilerde dönüşümcü liderin (r=0.25;t=3.06) ve yaşam doyumunun (r= 0.24;t= 2.77), pozitif duyguların (r=0.23;t=2.66) performansı anlamlı pozitif yönde etkilediği; tükenmişliğin (r=-0.35;t=-3.21) ise performansı negatif etkilediği bulunmuştur. Temel psikolojik gereksinimler (r=-0.20;t=-0.75), kaygı (r=-0.08;t=-0.78) ve negatif duyguların (r=-0.09;t=-0.95) performansa etkilerinin anlamlı olmadığı bulunmuştur. Sonuç olarak, modelin yeterli veri uyumunu gösterdiği ve anlamlı bir modelin oluştuğu saptanmıştır. Antrenör dönüşümcü liderlik davranışı gösterdiğinde sporcunun temel psikolojik gereksinimleri etkilenmekte bu da sporcunun yaşam doyumu ve pozitif duyguları gibi olumlu değişkenlerin etkisini arttırırken; sporda yarışma kaygısı, tükenmişlik ve negatif duygular gibi olumsuz değişkenlerin etkisini azaltmaktadır. Olumlu değişkenlerin etkisinin artışı ve olumsuz değişkenlerin etkisinin azalışı da sporcunun performansında olumlu yönde anlamlı bir değişim yaratmaktadır.
Özet (Çeviri)
Purpose of this study was examining effects of transformational leadership on athletes' performance in the mediation of athletes' basic psychological needs, burnout, competition anxiety and life satisfaction and positive-negative affect. Sample was consisted of 391 soccer players aged between 16-20 years (Mage = 17.30, SD = 1.12 years). Scales used in this study were; Multifactor Leadership Questionnaire, Needs Satisfaction Scale, Athlete Burnout Measure, The Satisfaction with Life Scale, Positive and Negative Affect Scale, Sport Competition Anxiety Test. The measurement method of Vallerand et al. (1) was preferred for performance measurements. Confirmatory Factor Analysis and Structural Equation Modelling were employed in data analyses. Positive and significant effects were found between transformational leadership and basic psychological needs (r=0.46;t=7.73) and, basic psychological needs and wellbeing (r=0.53;t=7.51). Whereas, negative and significant effects was found among basic psychological needs, anxiety (r=-0.70;t=-7.89) and burnout (r=-0.77;t=-9.65). Transformational leadership (r= 0.25;t= 3.06) and well-being (r= 0.24;t=2.77) affect athletes' performance positively; while burnout (r=-0.35;t=-3.21) was found to affect performance negatively. Effects of basic psychological needs (r=-0.20;t=-0.75), anxiety (r=-0.08;t=-0.78), and negative emotions (r=-0.09;t=-0.95) with athletes' performance were not found to be significant. Consequently, an acceptable model data fit and a significant model was found. When coach displays transformational leadership behavior, athletes' basic psychological needs are affected. This effect causes increase in positive variables such as life satisfaction and positive emotions of the athlete. In addition, this mediation decreases the effects of negative variables such as competition anxiety, burnout and negative emotions in sports. As a result, increases in positive variables and decreases in negative variables lead to enhancement in performance of athletes.
Benzer Tezler
- Lider Ol Veya Öl: E-sporcuların liderlik algıları üzerine bir araştırma
Be a Leader Or Die: A research on leadership perceptions of e-sport players
ORÇUN KEÇECİ
- Liderlik algısı ile motivasyon arasındaki ilişki: Sporda Z kuşağı üzerine bir araştırma
The relationship between leadership perception and motivation: A study on generation Z in sports
VOLKAN AKÇİT
- Türkiye'de A takımı seviyesinde yüzme ve sutopu yapan kadın ve erkek sporcuların dönüşümcü liderlik özelliklerinin belirlenmesi ve karşılaştırılması
Determination and comparison of the transformational leadership characteristics of male and famele athletes who swim and play waterpolo at A team in Türkiye
HAKAN MORAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sporİstanbul Okan ÜniversitesiSpor Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LALE ORTA
- Antrenör – sporcu ilişkisinin takım direnci üzerine etkisinde dönüşümcü liderliğin rolü (Profesyonel futbolcular üzerine bir uygulama)
The role transformaional leadership in the effect of coach-athlete's relationship on team resilience
ERKAN KARAYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLHAN ADİLOĞULLARI
- Spor tesisi yöneticilerinin girişimcilik eğilimi ve liderlik davranış özelliklerinin incelenmesi
The investigation of entrepreneurship tendency and leadership behavior charecteristics of sport facility managers
ERSAN TOLUKAN
Doktora
Türkçe
2014
SporGazi ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZMİ YETİM
DR. MUSTAFA YAŞAR ŞAHİN